Onvoorstelbaar?

John Lennon schreef het in 1971, of misschien eerder – weet ik veel -, maar zijn song “Imagine” is sindsdien niet meer weg te denken. “Imagine there’s no heaven, no hell below us … “ ( Stel je eens voor dat er geen hemel is, en geen hel). Ik heb heel lang in een hemel en een hel geloofd, maar kon me beide  toch niet goed voorstellen. Het ging / gaat natuurlijk over een plek na de dood, waar je (in de hemel) kunt genieten van een eeuwig durend soort pensioen in de buurt van de hemelse Vader en zijn Zoon, omringd door engelen en uiteraard iedereen die je lief is of jou ooit lief is geweest;  of… dat kon / kan natuurlijk ook na de dood (in de hel dus), waar je eeuwig op de barbecue komt te liggen als straf voor ongehoorzaamheid. Ik schrijf het nu zo uit de losse pols even op, in een paar zinnen, maar er zijn boeken over volgeschreven en er zijn miljoenen mensen (geweest) die naar het ene verlang(d)en en het andere vreesden of vrezen. Er zijn ook – nog steeds – redelijk wat lieden die het geloof in hemel en hel tegen levend houden. Het zijn vooral mannen die dat tegen een redelijke vergoeding doen. Vrouwen doen het doorgaans gratis.

Stel je nou eens voor dat het onzin is. Er is geen hemel! Er is geen hel! Boven je hoofd is alleen maar een heel dun laagje atmosfeer en daarna is er een oneindige ruimte. Dit doet mij denken aan een dialoog tussen een befaamd astronoom en een priester. De astronoom vroeg aan de priester: “Op Hemelvaartsdag vieren jullie toch de hemelvaart van Jezus Christus?”  De priester bevestigde dat. Daarop vroeg de astronoom: “Waar is die hemel dan precies?” De priester wees naar boven en zei: “Voorbij het universum!” De astronoom knikte, dacht even na en vroeg toen: “En hoe snel ging Jezus daar dan naartoe?” De priester glimlachte en antwoorde: “Met de snelheid van het licht!” Nu glimlachte de astronoom op zijn beurt en zei droogjes “Dan is ie nog lang niet halverwege!”

Het idee van een hemel voorbij de randen van het universum is simpelweg onhoudbaar. Net zo onhoudbaar als het idee van een hel ergens onder het aardoppervlak. Als je wil weten wat zich onder je voeten bevindt, kun je naar IJsland gaan om daar kennis te nemen van wat vulkanische krachten zijn, of anders ga je maar op vakantie naar Italië, het land met de vulkanen Etna, Vesuvius, Stromboli en de onrustig slapende supervulkaan Campi Flegrei. Vergeet ook de schilderijen van Jheronimus van Aken, bij ons beter bekend als Jeroen Bosch. Er bestaat geen plek – waar dan ook – waar mensen eeuw na eeuw door duveltjes levend gekookt worden, aan een spies boven een vuurtje rondgedraaid of door een gigantische aarsworm van achteren opgevreten. De hel is een schrikbeeld waarmee je onnadenkende mensen misschien op het goede pad kunt houden, maar persoonlijk vind ik dat vooral lieden die dat doen er als eerste naartoe gestuurd zouden moeten worden…Als er zoiets als een hel bestond. Bangmakerij mag wat mij betreft best hard aangepakt worden.

John zingt dat het niet moeilijk is je voor te stellen dat hel en hemel niet bestaan. Gewoon proberen, zingt hij. En stel je dan ook eens voor dat er alleen maar mensen zijn die genoeg hebben aan vandaag. Zonder angst voor eeuwige verdoemenis, maar ook zonder ongegronde verwachtingen voor een nooit eindigend feestje. Overigens geldt dit alles niet alleen voor mensen die in een christelijke hemel of hel geloven, maar voor iedereen die in iets dergelijks geloven: eeuwige jachtvelden; walhalla, nirvana of een zuiver land, als een prettige plaats van voortbestaan, dan wel in een Hades, Doeat, Gehenna en dergelijke als vreselijk alternatief. Het zijn denkbeelden, en geen werkelijk bestaande oorden.

Stel je ook eens voor dat er geen landen bestaan! Landen zijn ook denkbeelden. De aarde zoals ze van zichzelf is, kent geen landen. Er is – voor zover mij bekend – slechts één wezen dat het idee van ‘landen’ aanhangt: homo sapiens sapiens. Die naam bedacht Linnaeus in 1758 voor het roofdier dat zichzelf mens noemt. Er bestaan wel veel dieren die voor zichzelf een territorium claimen en dat vervolgens met klauw en tand of snavel en veel bombarie verdedigen. Vooruit dan… stel je nou eens voor dat mensen geen territoria hebben. Dan valt er ook niks te verdedigen. Althans, geen grond. Ik vrees dat ook bij mensen de mannetjes nog wel om de vrouwtjes blijven knokken, maar John Lennon zong niet: “ Imagine there’s no sex”. En helemaal vergelijkbaar is het niet, want vechten om de vrouwtjes (of de mannetjes) is toch anders dan oorlogjes (of wereldoorlogen) voeren om land. Vogels vliegen gewoon zonder enige controle van oost naar west, van noord naar zuid, van hot naar haar … vice versa (ik schreef eerst ‘ omgekeerd’ maar daar moest ik vervolgens zelf erg om lachen, want ze vliegen nooit omgekeerd = op hun rug). Ook vissen trekken zich niks van grenzen aan. Eigenlijk geen enkel dier. De enige grenzen die dieren kennen, zijn de grenzen die ze met geurvlaggetjes afbakenen. Ze hebben geen grenspalen, geen slagbomen, geen hekken en zelfs geen op papier getekende stippellijntjes. Dus, stel je eens voor dat de hele wereldbol zonder enige afbakening er is voor alle mensen die erop wonen. Je hebt geen Verenigde Naties meer nodig, want er zijn geen naties meer. Je hebt geen NAVO meer nodig, want de reden om een organisatie te hebben die  je moet beschermen tegen de aanvalsdrift van een ander land, die reden is er niet. Scheelt meteen in de uitgaven, want behalve het defensieapparaat kun je ook de marechaussee inclusief douane en grensbewaking opdoeken. En niet alleen hier! Overal. De wapenindustrie? Misschien heb je er nog paar die proppeschieters produceren om ermee op muggen te schieten, maar dan heb je het wel gehad. Kortom: tenzij heren als Poetin, Xi Jinping, Orban, Wilders en andere reutjes in staat zijn enorme gebieden af te bakenen met hun plasjes, is er heen enkele reden meer om te vechten, of het moet om het verwerven van een harem gaan.

Je mag misschien denken: “God verhoede dat”, maar stel je nou eens voor dat er ook geen religies meer zijn. Persoonlijk zou ik dat betreuren, mijn eigen definitie van religie in gedachten houdend, dus stel ik het even anders: stel dat er geen godsdiensten meer zouden zijn. Dat zou ook een hoop ellende schelen, vermoed ik. Er blijven nochtans waarschijnlijk wel natuurrampen, pandemieën en andere ellendige zaken over om je zorgen over te maken. Klimaatverandering bijvoorbeeld. En de ongelijke verdeling van voedsel, gezondheidsvoorzieningen, huisvesting, onderwijs …

Er is (ECHT WAAR) op deze hele wereld genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebberigheid. (Ik weet niet meer wie dat zei, maar ik ben het er helemaal mee eens). Stel je nou eens voor dat niemand persoonlijk bezit zou hebben. Er zijn echt genoeg schoenen, broeken, winterjassen, zwempakken, fietsen, tuinstoelen, kerstbomen, amandelstollen, gebakken aardappels, luxe salades en kadetjes voor iedereen. Het ligt namelijk niet aan de hoeveelheid grondstoffen of zo dat er armoede en honger in de wereld is, welnee. Het ligt aan de volstrekt ongelijke verdeling daarvan over de wereld. Ik snap werkelijk niet hoe het mogelijk is dat er individuen op aarde rondlopen die in hun eentje meer bezitten dan complete volkeren. Absurd.

Maar goed. Ik voeg me bij John Lennon en droom ook maar wat.

Ik stel me voor dat …