Een revolutie kan soms diep verstopt zitten, zij was er opeens, maar er waren tekenen, er waren mensen met voorkennis. En het kwam, wat omfloerst misschien ook in de krant te staan.
Bij revoluties denk je misschien alleen maar aan wilde acties en grote zichtbare transities, zoals die tegenwoordig vaak genoemd worden. Er zijn echter ook grote, ingrijpende veranderingen mogelijk, met de bijbehorende vloedgolf van actie en emoties, die doorzetten, terwijl men maar net beseft wat er speelt. Dan loopt de actie als het ware voorop, terwijl de voltrekkers ervan het nog maar nauwelijks beseffen.
En nu dan, waar slaat deze beschouwing nu op? Naar het schijnt kun je systeemveranderingen doorvoeren die zich weliswaar baseren op zichtbare verschijnselen, maar vooral succes hebben door de gezamenlijkheid van zowel de problemen, als de oplossingen. De vraag draait hier om de noodzaak de armoede te verminderen of op te lossen, de oplossing – het klinkt ongetwijfeld een beetje dom – is dan dat gewoon maar te doen. De armoede wég, er zijn toch duizenden barrières die dat tegen houden? Zoals de arbeidskracht die nodig lijkt voor zorg en service aan de bedrijven en de rijken? Maar nuchter kijken en dan bijbehorende actievoeren zou toch veel mogelijk moeten maken. Ook in Nederland gist het meer dan men vaak ziet.
De gebundelde kracht die nodig is voor de grote verandering is dit keer – in Nederland – een Commissie over armoede. De Commissie Sociaal Minimum. Of liever tegen de armoede. Ingesteld door de Tweede Kamer, zeg maar de regering, althans een groot deel ervan. Deze Commissie Sociaal Minimum adviseert nu de Bijstand en het Minimum Loon op te trekken tot een niveau waarop iedere mens kan leven en mee kan doen aan alle maatschappelijke voorzieningen.
Men leze de details in de kranten. Samengevat pleit de commissie voor de terechte mogelijkheid voor iedereen om aan heel het maatschappelijk proces deel te nemen. Dat die mogelijkheid door een overheidscommissie gezien wordt is niet heel bijzonder, maar zal door de vraag zich al snel richten op de keuze die hier in feite gemaakt wordt. Het parlement heeft hier volgens de voorstellen de kans voor ongeveer 6 miljard jaarlijks een grote sociale verandering van inkomens en lonen, inclusief bijpassende voorzieningen door te voeren.
De Commissie is nog niet klaar en achter dat gegeven zullen sommige parlementariërs zich toch weer willen verschuilen. Maar deze Commissie is eerder door vrijwel de hele Kamer in het leven geroepen. Dat maakt de kans op het creëren van makkelijke vluchtwegen kleiner. Beren op de Weg zullen er bij zo’n groot plan wel zijn. Die kan men dan gezamenlijk overwinnen.
Of dit een revolte gaat heten en dat ook zal worden: de Kamerleden hebben een enorme verantwoordelijkheid. Zij zullen aarzelen. Links moet laten zien hoe het goed ingevuld kan worden, op korte termijn. Ook in samenwerking en buitenparlementaire, sociale acties: aaneen ‘het volk’! Laat zien wat mogelijk is. Vertegenwoordig het volk, laat zien hoe dat kan. Dus voorop gaan lopen om de grote sociale tweedelingen van onze maatschappij aan te pakken en op te lossen. Het kan, de onwenselijke ongelijkheid moet eindelijk resoluut van tafel. Niet alleen voor het individu, ook voor de natuur, want alle handen zijn nodig in de strijd tegen de opwarming (enzovoort) die aan de gang is, om daar samen overwinningen te boeken.
Een plan als van deze commissie roept weerstand op. Je komt aan zowel de ideologie van sommige partijen als aan de belangen die meespelen. Maar een modern land kan niet zonder een goed ontwikkeld productief systeem, zeker nu die productie volledig groen moet worden. De tijd vraagt om passende organisatie, revolutionair of niet.
Wanneer het advies helemaal klaar is ligt een urgent speelveld open. Daarop moet je bewust, doordacht opereren. Om een sociaal collectief te vormen, zowel voor de mensen die eindelijk deels of helemaal van de armoede bevrijd worden, als de maatschappij als geheel. Er zal ongetwijfeld sociale strijd nodig zijn, daartoe moeten vakbonden, partijen en lokale collectieven een sterke goede argumenterende (tegen)kracht vormen. Dat sluit een sterke democratie zeker niet uit. En vooral niet dat een passend verhaal nodig is voor de huidige tijd, een verhaal dat werkt.
P.M. De concreet geformuleerde voorstellen van de Commissie Sociaal Minimum vind je in verschillende media. Het hier voorliggende verhaal herhaalt die niet in detail. Deze blog richt zich op de mogelijke enorme betekenis van dit nieuwe verhaal over het oude vraagstuk van de armoede versus rijkdom. Oude wijn in nieuwe zakken? Het gaat om de acceptatie van het principiële strijdpunt en om strijd voor de rechtvaardigheid van een sterke sociale oplossing ervan. Of dat samen moet gaan met een geringe of juist sterke regulering ervan is een kwestie van secundaire betekenis, al verdient het eerste de voorkeur op vooral sociale en praktische gronden.
Deze blog is geschreven (vlak) voor de val van de regering Rutte IV.
