Als je naar de betekenis van het woordje ‘zin’ zoekt, kom je al gauw uit bij “Zorg In Natura”, maar dát bedoel ik niet. Ik heb mijn zinnen gezet op het vinden van van de betekenis van ‘zin’ in de zin ‘wat is hier de zin’ van. Dat valt nog niet mee! Uiteindelijk kom ik uit op zoiets als ‘doel’, ‘betekenis’, ‘onderliggende waarde’, dat soort onzin. Wat ik denk? Ik denk dat zingeving het werk is van wezens die het nodig vinden ergens een doel, betekenis of onderliggende waarde aan te geven, met name aan hun eigen bestaan. Alles is in-, van- en uit zichzelf volstrekt zinloos, inclusief het eigen bestaan, tenzij er zin aan wordt gegeven… door wezens die daar behoefte aan hebben. En waarom hebben ze er behoefte aan? Omdat ze er niet tegen kunnen dat iets – zoals hun bestaan, hun werk of wat ook – géén zin heeft.
Ik weet niet of er wespen, ratten, dolfijnen, kraaien, olifanten en ga zo maar door bestaan die het nodig vinden hun bestaan een doel, betekenis en waarde te geven. Ik denk van niet. Als ze honger hebben, gaan ze natuurlijk eten zoeken. Zoeken heeft dan zin. Het doel is: eten vinden. De betekenis van al dat gezoek is: van je plaats komen en je neus volgen (of ander zintuig) naar iets dat mogelijk eetbaar is en de waarde is: dat rotgevoel dat ‘honger’ heet, kwijtraken. Simpel zat. Maar waarom zou een wesp, rat, dolfijn, kraai of olifant nadenken over de vraag of het eigen ‘er zijn’ een doel heeft, een betekenis of een bepaalde waarde? Voor een kat heeft een muis zin: een muis is ‘eten’! En voor een bij heeft lindebloesem zin: het is ‘eten’! Vul zelf maar andere voorbeelden in. Er bestaan waarschijnlijk meer dan 7 miljoen diersoorten op deze aardbol en zij willen allemaal eten. In Nederland alleen al kun je ongeveer 20.000 soorten insecten vinden, en ik vermoed dat géén enkel lid van welke soort ook zich een fractie van een seconde afvraagt welk doel, welke betekenis of welke waarde het eigen bestaan heeft, behalve eetbaar zijn voor andere wezens. Dat laatste realiseert zo’n insect zich waarschijnlijk ook niet, tot ie doorgeslikt wordt, en dan is het te laat om nog iets te denken, áls ie dat zou kunnen. Kort samengevat: hier op aarde vragen alleen mensen zich af wat het doel, de betekenis en de waarde van hun bestaan is. Wel, die is er niet.
Hier popt bij velen ineens God op. Hij (waarom eigenlijk geen ‘zij’ of ‘het’?) heeft de aarde geschapen en alles daarop en daaraan geschapen. Met welk doel? Wat betekent die hele schepping voor hem (of haar)? Wat is de waarde voor hem (of haar)? Wie het weet mag het zeggen. En wat is de zin van (een) god eigenlijk? Dat is een vraag die je volgens sommigen (en daar zijn er meer van dan je denkt) eigenlijk niet gesteld mag worden. Ik stel die vraag! Wat is het doel, de betekenis en de waarde van god, een godsbeeld, het idee dat er een god bestaat… al dan niet met hoofdletter? Heeft god zin? Voor ik die vraag beantwoord, ga ik een schriftelijke cursus theologie volgen. Ik beloof dat ik er na afloop op terugkom. Volgend jaar wellicht.
Ik ben er langzaam maar zeker van overtuigd dat zoeken naar zin zinloos is, omdat niets, maar dan ook volstrekt niets, zin heeft en wat er niet is kun je nooit vinden. Alle zin die je vindt, moet jij eerst zelf ergens aan geven. Of, iemand anders moet dat voor je hebben gedaan of voor je doen. Jouw ouders misschien? Jouw kinderen? Jouw leraren of leerlingen? Een dominee? Een priester? Een filosoof? Een lang geleden overleden profeet? De zoon van een stamhoofd uit de Shakya clan? Hoe doe je dat trouwens, ergens zin aan geven? Je doet het door ergens een doel, een betekenis of waarde aan te verbinden. En als je dat lastig vindt, dan kun je er een boek of reeks soetra’s op naslaan waarin die doelen, betekenissen en waarden voor je staan beschreven. Je hoeft ze dan alleen nog over te nemen.
Zelf kies ik iedere dag wel een of meerdere doelen. Zelf geef ik regelmatig betekenis aan wat ik doe of laat. En zelf hecht ik – wanneer dat zo uitkomt – waarde aan mensen, dieren, planten en zelfs levenloze voorwerpen. Mijn familie. Mijn hondje. Mijn kamerplanten. De vrije natuur en alles wat daarin leeft. Ik zoek niet naar zin. Ik geef het! Zomaar, voor wat dat waard is. En het betekent veel voor me. Want als ik dat niet doe…
