Louise Glück won in 2020 de Nobelprijs Literatuur. Ze is een dichteres die met een sobere en ironische stijl toch veel diepte weet op te roepen. In een interview doet ze hetzelfde met deze uitspraak: ‘Aftakelen is niets om naar uit te kijken, maar er zit iets nieuws in. En dat is van onschatbare waarde voor een dichter.’
Een andere uitspraak uit dat interview: ‘Het is niet alleen het feit dat je opschuift naar je eigen dood, het is dat de eigenschappen waarop je rekende -fysieke elegantie en kracht en mentale rekbaarheid- worden aangetast of gevaar lopen. Het was interessant om daarover na te denken en te schrijven.’
‘Interessant?’ En of, Louise Glück is nu 78, maar bij mijn weten nog kwiek en gezond. Toch zegt ze precies wat ik meemaak als kankerpatiënt met een onzekere levensverwachting. Ik kan enkel gezond jaloers zijn op haar empathisch vermogen en de elegantie van haar woorden.
Het einde van haar gedicht Faithful and Virtuous Night, luidt zo:
‘It has come to seen
there is no perfect ending.
Indeed, there are infinite endings.
Or perhaps, once one begins,
there are only endings.’
Een journalist becommentarieert dit citaat zeer adequaat als: ‘Zo’n strofe kan als angstig, verdrietig of somber stemmend worden gekenmerkt, maar dan alleen door iemand die het werk van de dichter verder niet kent, niet écht. Ja, Glück schrijft over verlies, afwijzing, verraad, sterfelijkheid, de dood en de liefde – maar ze doet meer dan dat.’
En of, dat ze meer doet. Ik ben zelf ook dichter, en ik heb steeds meer de indruk dat ik in sommige gedichten veel… dichter bij het wezen van de boeddhistische leer kom dan met het veelvoud van woorden dat een column als deze is. Precies doordat ik, net als in een haiku, zo weinig mogelijk woorden gebruik, zet dat mij aan om me diepgaand te bezinnen over hoe één extra woord alles kan ondergraven en doen instorten of alles kan optillen naar een breder perspectief. Of doen afdalen naar een dieper perspectief, om meteen maar een voorbeeld uit de praktijk te geven. Al moet ik daar als boeddhist aan toevoegen: ‘In den beginne was de ervaring, toen kwam het woord.’
Maar terug naar het geciteerde artikel. De journalist besluit zijn relaas over Louise Glück met hetzelfde motto dat ook het dagblad dat u nu leest hanteert: ‘Haar werk zegt, boven alles, dat we moedig voorwaarts moeten. We kunnen niet anders.’
Ter afsluiting wil ik u graag laten meegenieten van volgend prachtig soetra. Een creatie waarvan ik hoop er in een volgend leven klaar voor te zijn.
‘The Red Poppy
The great thing
is not having
a mind. Feelings:
oh, I have those; they
govern me. I have
a lord in heaven
called the sun, and open
for him, showing him
the fire of my own heart, fire
like his presence.
What could such glory be
if not a heart? Oh my brothers and sisters,
were you like me once, long ago,
before you were human? Did you
permit yourselves
to open once, who would never
open again? Because in truth
I am speaking now
the way you do. I speak
because I am shattered.’
Louise Glück
