Het jaar 2021 – dag 88 – persvrijheid

Collega journalisten van mij zijn gisteren in elkaar geslagen en een door een auto geschept. De daders waren geen professionele oproerkraaiers, uitgerust met (gas)maskers en soms zelfs gewapend, die zich volgens de landelijke politiechef Henk van Essen tussen ‘gewone’ demonstranten tegen de door de overheid afgekondigde coronamaatregelen mengen, en geweld niet schuwen, maar kinderen van God, gelovigen, die massaal met honderden zonder mondkapjes ter kerke gingen in Urk en Krimpen aan den IJssel terwijl dat dringend werd afgeraden. Een nieuwswaardig feit.

Ik hoorde een van de gelovigen voor een microfoon van een verslaggever zeggen dat de overheid faalt door de godsdienstvrijheid te beperken. En dat ze nu God en de kerk volgt. Even later werden journalisten op straat door kerkgangers mishandeld en werd de persvrijheid, de vrijheid om zonder toestemming of invloed van anderen als journalist je werk te doen, vertrapt.

In Nederland kennen we de vrijheid van meningsuiting, als mensen vinden dat die in het geding is door een nalatende journalistiek, kan je naar de Raad voor de journalistiek of de rechter stappen en om een oordeel vragen. Maar de straatterreur regeert, journalisten worden al in elkaar geslagen en getrapt als ze hun werk doen, om ze monddood te maken, angst aan te jagen, nog voor hun werk in tekst of beeld verschijnt en je dat kan beoordelen. De NOS stuurt beveiligers mee met verslaggevers en cameraploegen en haalde de opschriften NOS van de reportagewagens om geweld te voorkomen.

Gewone kranten en media, ook die onderzoeksjournalistiek bedrijven, zoals Trouw, De Groene, de Volkskrant en zaken die normaal verborgen blijven onthullen, behoren tot de ‘mainstream media’, zoals ze worden genoemd door demonstranten en mensen die het met de overheid niet eens zijn.

Mainstream staat voor fake, vijandige media, volksvijanden die aan de hand van de machthebbers lopen en dingen verborgen houden. Mainstream staat voor geweld tegen journalisten, ze zijn vogelvrij als ze onder vaak moeilijke omstandigheden hun werk doen.

Gemiddeld 100 journalisten per jaar laten het leven in de wereld als ze tegels lichten. Ze worden neergeschoten, vermoord, gemarteld en mishandeld door machthebbers en lui die het niet met hen eens zijn. Terwijl ze doen wat ze moeten doen. Het waren twee Nederlandse journalisten die het toeslagenschandaal van de Nederlandse fiscus boven tafel tilden alvorens het werd overgenomen door twee politici.

Het Genootschap van Hoofdredacteuren is geschokt door de agressie tegen journalisten, die zondag bij kerken in Urk en Krimpen aan den IJssel hun werk wilden doen. Het wil op korte termijn in gesprek met de politie en het OM, en wil met name praten over het ‘gebrekkige’ optreden van de politie ter plaatse toen en nadat het geweld plaatsvond

Het Genootschap zegt dat het de verklaring van de gemeente Urk, de politie en het OM niet kan accepteren dat er niet direct is ingegrepen om escalatie te voorkomen en de rust te bewaren. ‘De journalistiek is een fundament van onze democratie en moet niet alleen in woorden of achteraf, maar vooral ook ter plekke, als het erop aankomt, worden beschermd.’ De journalistenvakbond zegt hetzelfde.

In Villamedia, het vakblad van en voor journalisten, las ik een interview met Marcel Haenen, de schrik van malverserende opsporingsambtenaren, een journalistieke veteraan, zoals hij in Villamedia genoemd wordt. De interviewer vraagt: Heb je nog een tip voor jonge journalisten?

Marcel: ‘Ik heb met ze te doen. Ik kwam in 1984 al na een paar weken in vaste dienst, kreeg een typemachine en een schone asbak en na een paar maanden was het: “Welk model leaseauto wil je?” Nu moeten ze het doen met lullige contractjes en freelanceklussen. Dan kun je mijn werkwijze, maanden aan iets werken en het dan weggooien, als het toch niks is, moeilijk permitteren. Goede journalistiek kost geld. Ik vertel jonge collega’s vaak hoe leuk het is om je eigen nieuws te maken, om misstanden te kunnen onthullen. Tell the truth and shame the devil.  Je hoeft  het kabinet niet meteen ten val te brengen, maar je kunt toch met iets kleins beginnen? Veel journalistiek gaat tegenwoordig toch over lifestyle, uit de kast komen of problemen in de familie. En dan klinkt het: “Wat dapper dat je dat durft te vertellen!” Dan denk ik: hou op met dat getrut en ga op pad!’

Nou is dat op pad gaan tegenwoordig levensgevaarlijk voor journalisten, de hoeders van de democratie zoals ze door de minister Ferdinand Grapperhaus van het ministerie van Veiligheid en Justitie worden genoemd, en alleen gewapend met een pen of camera en een portie nieuwsgierigheid. Maar is Grapperhaus wel de hoeder van de hoeders met zijn  achteraf mooie praatjes?

Ik beleefde gisteren een inktzwarte dag toen de ‘hoeders’ op straat, de openbare weg, door gelovigen in elkaar werden geslagen en aangereden. Het raakte mij persoonlijk.

Mijn voormalige boeddhistische leraar vertelde eens dat we volgens het boeddhisme in gedegenereerde tijden leven, dat het alleen nog maar erger wordt. Dus

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak,  woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren.  Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.