35 jaar geleden
Vandaag, 35 jaar geleden,
vielen de bommen naar beneden.
Het werd ene vlammenzee,
en mannen, vrouwen en kinderen
brandden mee.
Zij hebben nog steeds niets geleerd,
het geweld de rug niet toegekeerd.
Laten we met z’n allen,
door goed voor elkaar te zijn,
proberen het getij nog te keren.
Grietje de Wal
* 14 mei 1975.Duits bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940. Familieleden van Grietje de Wal verbrandden levend in de vlammenzee.
Bovenstaande tekst van mijn moeder haalde ik uit mijn archief. Het is vandaag 4 mei, dodenherdenking. Dan zit ik stil thuis en denk aan mijn moeder die tijdens haar leven op deze dag stilstond bij het noodlot dat haar familie trof, het gezin van tante Alie, een zus van haar vader, die op 14 mei 1940 tijdens het Duitse bombardement op Rotterdam om het leven kwamen. Een zoon van Alie en haar van oorsprong Duitse man Coerver, zag hoe zijn moeder brandde als een fakkel alvorens te sterven. Zijn zusje Gretha, een week ervoor getrouwd, en zwanger, verloor ook het leven, met haar schoonfamilie. Het huis waarin deze mensen verbleven toen de bom viel stond aan de overkant van de straat waarin tante Alie eigenlijk in haar huis woonde. Dat huis bleef gespaard.
Mijn moeder was stil die vierde mei. Voor haar was de dodenherdenking geen theoretische exercitie.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer.
WAM van Loenen zegt
Of dodenherdenking steeds meer impact krijgt. Eerst zijn het de algemene herinneringen die je hoort, meer en meer hoor je meer details, bijv. het bombardement of uit de concentratiekampen. Zodoende komt het komt steeds dichterbij en verbind je je met de slachtoffers. Na de lezing van Arnon Grunberg gisteravond vanuit de Nieuwe Kerk, over waarom gedenken, gebeurtenissen in de kampen, was ik stuk en ben naar bed gegaan. Gelukkig heeft een nacht slapen me wat geholpen. Als ik het echt meegemaakt had dan vraag ik me af of ik ooit nog had kunnen slapen. Dit soort leed en verdriet is te erg geweest om ooit nog te mogen vergeten. Bevrijdings’feest’ kan dan heel misplaatst voelen.
Ruud van Bokhoven zegt
Een mooi stukje over droevigheid, de tweeslachtigheid van de mens, zo mooi en zo lelijk tegelijk. Het zonnige vredige leven, het bewolkte grimmige oorlogsgeweld.
Geniet van het leven en besef hoe mooi het leven is in zonnige dagen.
Namasté?
Jan Gerhard Dam zegt
Wat moet ik zeggen vrienden,ik heb ze gezien de lange veewagons met mensen,vader vertelde dat het joodse volk weggevoerd werd,we gaven roggebrood met spek,stond op vaders schouders,van binnenuit kwamen ook handjes,en briefjes,we wisten niet dat het hun laatste reis was…
J