Ik hoor en lees regelmatig over geëngageerd boeddhisme. Daarover een paar gedachten ter overweging, niet om over te bekvechten – dat laatste zeg ik er uitdrukkelijk bij.
– Ik geloof niks van boeddhisme als inspiratiebron voor maatschappelijk of politiek handelen. De historie leert dat religie vooral als legitimatie fungeert voor (groeps)belangen die men nastreeft en de beslissingen die men in die context neemt.
– Christenen, bijvoorbeeld, schieten met hun geloof politiek en maatschappelijke gezien de meest uiteenlopende kanten op. Terwijl al die christenen zich beroepen op dezelfde ‘inspiratiebron’. Hetzelfde geldt voor boeddhisten: iemand als Thich Nhat Hahn beroept zich op dezelfde ‘bron’ als de ultra-nationalisten van Ma Ba Tha in Myanmar.
– Sinds kort is er in Europa en USA en hier en daar in Azië sprake van ’geëngageerd boeddhisme’. Wat Europa betreft: er is bij mijn weten geen enkele boeddhistische club die actief participeert op een politiek podium of in een publiekrechtelijke procedure tegen nalatigheden van de staat. Bij de rechtszaak Urgenda vs Staat der Nederlanden, bij voorbeeld, schitterden boeddhisten door afwezigheid.
– Op 16 mei stond in BD een redactioneel stuk over een congres van de Deutsche Buddistische Union dat in het teken staat van het milieu. De site van de Duitse boeddhistische koepelorganisatie (zuster van de Nederlandse BUN) laat weten dat het doel van het congres is om “…die besonderen buddhistischen Beiträge auch im Bereich „Ökologie“ stärker herauszuarbeiten und deutlicher zu vermitteln.” In goed Nederlands: ”…de specifieke boeddhistische bijdragen op het gebied van ecologie beter naar voren te laten komen en duidelijker te communiceren.” Dat is een voorbeeld van vrijblijvend boeddhistisch engagement. Het congres is een exercitie om bij de Zeitgeist te blijven en daar is niks mis mee wat mij betreft. Maar het is onzin te suggereren dat het boeddhisme iets anders over de ecologie te melden zou hebben dan wat de ecologische disciplines (klimatologie, oceanologie, epidemiologie, etc…) beter kennen en gedetailleerder begrijpen.
– Er is een verschil tussen engagement en iets te verliezen hebben (de Engelsen noemen dat treffend ‘skin in the game’). Engagement is vrijblijvende intentieverklaring. Terwijl skin in the game actieve belangenbehartiging is met de kans / mogelijkheid dat je moet bloeden, daadwerkelijk verlies lijdt. Zolang boeddhisten niet actief in politiek en juridisch opzicht opkomen voor hun burgerlijke belangen zijn ze weliswaar geëngageerd maar doen alsof ze niets te verliezen (skin in the game) hebben. Dat laatste – doen alsof – is uiteraard een optie.
Categorieën: Goff Smeets, Boeddhisme, Columns
We hebben een gratis mailinglijst.
Abonneer je op onze ochtend- of avondeditie
Wow, eens een punt waarmee ik het grotendeels eens ben! Doch kan nog veranderen, de praatjes die eind volgende maand alhier komen moeten nog gefabriceerd worden.
En ik verbind daar WEL een waarde-oordeel aan, die vrijblijvendheid dus. Namelijk dat boeddhisme echt gaat om ‘First Transforming Self then Transforming World’ (wat ook het thema van Buddhist Action Month 2018 is, startpunt voor m’n praatjes en de IRL sessies die ik er volgende maand in Amsterdam over houd.)
Actief in politiek en juridisch opzicht opkomen voor hun burgerlijke belangen hoeft niet slecht/onethisch te zijn maar wordt dat maar al te gemakkelijk wel; kijk maar naar MBT in Myanmar die ooit vanuit belangenbehartiging/compassie van zijn achterban begonnen zal zijn en inmiddels precies uitdraagt wat NIET meer ethisch c.q. Dharma is. Met andere woorden: er is iemand begonnen met ‘Fighting for Peace’ (…. ‘is like xxx for Virginity’) en zoals het spreekwoord luidt zit daarin een lastig oplosbare paradox. Dus eerst en vooral kijken naar eigen motivatie, denken als individu (Arya) en niet als groepsdier (Bala) en ook de ‘tegenstanders’ op deze manier benaderen, en vandaaruit kun je dan engagement bedrijven. Mogelijk vrijblijvend beginnend en gaandeweg minder vrijblijvend wordend, mits dat nog steeds kan met behoud van je boeddhistische ethiek?
With folded palms,
“… boeddhisme […] gaat om ‘First Transforming Self then Transforming World’
Daar zit de metafysische veronderstelling in dat Zelf en Wereld gescheiden zijn; die veronderstelling is uiteraard een optie onder andere. Er zit bovendien de veronderstelling in dat het transformeren van wereld & zelf niet tegelijkertijd zouden kunnen; ook dat is uiteraard een optie onder andere. Die twee veronderstellingen liggen onder je waarde-oordeel (jouw term). Niks mis mee. Het gaat mis waar tussen de haakjes een woordje staat en dat ik bij het citeren effe heb weggelaten. Als je dat woordje vervangt door ’mijns inziens’ kan ik je helemaal volgen.
Je ‘fighting for peace’ metafoor is mijns inziens misleidend in de context van het stukje. Het gaat niet om ‘peace’ het gaat om ‘survival’ waar de klimatologen, oceanologen en epidemiologen het over hebben. Van mij mag je daar vrijblijvend onder blijven maar het gaat uiteraard wel op je track record die door Petrus wordt ingezien als je je aan de hemelpoort meldt ?
Jippie, het _kon_ toch niet zo zijn dat we het grotendeels eens waren? ;-)
Je stelt allerlei dingen primair die de Boeddha echt als Samsara en gehechtheid labelde, zoals materieel voortbestaan en materieel lijden. En dat is dus de wereld op zijn kop zien, dat kan geen basis zijn voor een strukturele oplossing – alleen voor meer samsarisch het ene gat met het andere stoppen. (There is enough for everyone’s need, not for everyone’s greed).
Doch wacht maar op de verhalen eind volgende maand, dan krijg je hopelijk wat duidelijker waar we het wel en niet eens zijn mede omdat ik een afbakening op basis van boeddhisme gebruik die voor jou niet zo relevant lijkt te zijn…
WFP,
PS Verzoek nu eens om je titel ‘autonoom boeddhist’ van de site weg te halen ;-)
Ik stel niks primair. Ik liet je weten dat jouw onderscheid zelf / wereld een metafysische veronderstelling is. En waarom de literaire figuur van Boeddha er bij z’n haren bijgesleept? Het gaat in het stukje niet over die literaire figuur maar over zelfbenoemde boeddhisten die doen alsof ze geen skin in the game hebben. Daar ga je niet op in. En ik ga in dit draadje niet in op manoeuvres die afleiden van waar het stukje over gaat.
Ik heb de reactiemogelijkheid gesloten, het begint op een eentweetje tussen twee heren te lijken. Jammer.
De uitgever.