Wat hebben deze drie krantenkoppen gemeen?
– ‘Een rede verpakt in patriottisme en vlagvertoon’ (Trumps State of the Union)
– ‘Positie nabestaanden is nu het springende punt’ (de nieuwe donorwet en de vraag of je in de allerlaatste levensfase automatisch dan wel vrijwillig donor bent)
– ‘Catalaans parlement belaagd na nieuw echec separatisten’ (de onmogelijkheid om Puigdemont te installeren als regiopresident).
U bent nu aan het puzzelen welk antwoord u gaat geven op de vraag hierboven. Mogelijk heeft het kopje boven deze druppel-column u al beïnvloed en zoekt u iets in die richting. Hmm, overmaat? Kortom, u bent als exemplaar van de soort ‘mens’ druk aan het betekenis toekennen.
U lijkt daarmee, zonder het noodzakelijk met hen eens te zijn, op Trump en zijn gehoor, op de senatoren die moeten beslissen over de nieuwe donorwet, en op de Catalanen die onafhankelijkheid willen. En op de makers van krantenkoppen. De krant staat vol berichten over mensen die nieuws zijn vanwege hun manier van betekenis geven. Journalisten geven daar weer betekenis aan. Bij alle verschillen hebben alle betrokkenen dat betekenis toekennen gemeen.
U leest de krant en vormt uw mening. U maakt zelf van alles mee waar u op reageert met uw eigen interpretaties. Daarover voert u gesprekken met anderen. Van uur tot uur put u voor uiteenlopende situaties uit uw repertoire aan betekenissen.
De mensensoort produceert een overmaat aan betekenisgeving. Daarom zijn er duizenden culturen, talloze levensbeschouwingen, allerlei politieke systemen, en uiteenlopende economieën. De variatie ontstaat door ongeremde betekenisgeving. Maar er zit een rem op. Steeds heeft zich iets uitgekristalliseerd, in concrete culturen, levensbeschouwingen, politieke stelsels en economieën.
Onbelemmerde toekenning van betekenissen zou tot chaos leiden, een Babylonische spraakverwarring. Overal probeert men daarom wanorde te voorkomen. Door streng te selecteren uit het aanbod aan betekenissen wordt het dagelijks leven leefbaar. Iedereen hanteert weliswaar betekenissen, maar doet dat met mate en binnen kaders. Heersende machtsverhoudingen bepalen wat normaal is en bewaken dat. Opvoeding traint kinderen.
Niettemin hebben mensen speelruimte – en soms ook macht – om af te wijken van de gebruikelijke kaders. Ze propageren bijvoorbeeld patriottisme, laten nabestaanden de uiteindelijke beslissing nemen over donorschap, of willen een eigen staat stichten. Tegenspelers verwoorden alternatieven.
Beste betekenistoekenner, hoe luiden vandaag de koppen in uw levenskrant?
