De in Londen gevestigde mensenrechtenorganisatie Tibet Watch heeft alarm geslagen over de verslechterende toestand van Gonpo Tsering, de abt van het Yena-klooster in het dorp Shiba, die naar verluidt vecht voor zijn leven in een ziekenhuis in Chengdu, in de provincie Sichuan. De 45-jarige religieuze leider werd tijdens zijn Chinese hechtenis zwaar gemarteld nadat hij had deelgenomen aan vreedzame demonstraties tegen een controversieel waterkrachtproject in Oost-Tibet.
Volgens Phayul behoorde Gonpo Tsering, die in februari 2024 werd gearresteerd, tot de honderden monniken en dorpelingen van de kloosters van Yena en Wonto die vreedzaam verzet pleegden tegen de Kamtok-waterkrachtcentrale in Dege, een deel van de regio Kham. Bronnen beweren dat de monnik tijdens het verhoor op brute wijze is geslagen, waardoor hij niet meer kan spreken of eten en lijdt aan ernstige ademhalingsproblemen, hersenletsel en verlies van gezichtsvermogen. De protesten waren uitgebroken nadat de autoriteiten waren begonnen met de verhuizing van lokale gemeenschappen om plaats te maken voor de bouw van de dam. Getuigen verklaarden dat de demonstranten voor Chinese functionarissen op hun knieën waren gegaan om te smeken om bescherming van hun huizen en kloosters, maar in plaats daarvan werden ze geconfronteerd met gewelddadige onderdrukking, massale arrestaties en gedwongen detenties. Voordat hij zijn spraakvermogen verloor, zou Gonpo tegen zijn medemonniken hebben gezegd: ‘Maak je geen zorgen om mij. Ik heb niets gedaan dat in strijd is met de waarheid of de principes van een monnik.”
Een andere geestelijke, abt Jamyang Lekshay, werd ook vastgehouden vanwege zijn rol in de vreedzame protesten, nadat een video waarin hij knielde en om genade smeekte viraal was gegaan. Hij is inmiddels veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf in de Yagnga-gevangenis, een maatregel die volgens mensenrechtenorganisaties een voorbeeld is van de groeiende intolerantie van China ten opzichte van elke vorm van afwijkende meningsuiting. Na de arrestaties hebben de Chinese autoriteiten het Yena-klooster onderworpen aan ‘gerichte rectificatie en heropvoeding’, een term die algemeen wordt beschouwd als een eufemisme voor politieke indoctrinatie en religieuze controle, zoals benadrukt door Phayul.
De Kamtok-dam, ontworpen om 1,1 miljoen kilowatt aan stroom te produceren, dreigt zes kloosters en twee dorpen onder water te zetten, waardoor eeuwenoud Tibetaans erfgoed verloren zou gaan. In juli 2024 drong een groep VN-mensenrechtenexperts er bij China op aan het project stop te zetten en waarschuwde voor onomkeerbare culturele en ecologische schade. Maar zoals gewoonlijk heeft China de internationale oproepen genegeerd, zo meldt Phayul.
Geef een reactie