Sampajanna (bijv. naamwoord: sampajanno) is een moeilijk te vertalen Pali-woord. In de teksten is het begrip meestal vergezeld met het woord ‘aandacht’ (P. sati; satima).
Het is het helder, diepgaand en volkomen besef van waar het geest/lichaam-verschijnsel (P. nama-rupa) voor staat.
Op de eerste plaats is sampajanna het inzicht in het relationele en causale verband tussen lichaam en bewustzijn, meer bepaald het inzicht in het ontstaan en vergaan (P. anicca), in de onbevredigende natuur (P. dukkha) en in de afwezigheid van een stabiele kern ervan (P. anatta).
Bij uitbreiding staat sampajanna voor het helder begrip en diep inzicht in de vergankelijkheid; onbevredigdheid en zelfloosheid van alle verschijnselen—in de tilakkhana.
Sampajanna is één van de vier scharnierwoorden in het refrein van de Mahasatipatthana Sutta. Het is in dit refrein dat de Boeddha zijn volgelingen aanraadt om nauwgezet—ijverig, vurig, met grote inspanning (P. atapi); penetrerend aandachtig (P. satima); met helder begrip en diep inzicht in de vergankelijkheid van de dingen (P. sampajanna) en vrij en onthecht van werelds verlangen en afkeer (P. vineyya loke abhijja-domanassa)—de interne oorzaken van dukkha te onderzoeken in de Vier Velden van Opmerkzaamheid, namelijk in het lichaam; de gewaarwordingen; de geest en de geestinhoud.
Sampajanna vormt een uiterst belangrijk begrip in de beoefening van de dhammanuvatti.
De vertaling en uitgebreide commentariëring van de Mahasatipatthana Sutta kan je gratis downloaden op volgende link: https://yatha-bhuta.com/wp-content/uploads/2022/05/Tekst-Satipatthana.pdf
Geef een reactie