Je leeft nu om je ware gezicht te ontmoeten

Je hebt zojuist de sutra gereciteerd waarin Dogen zijn verlangen naar verlichting uitspreekt. Het hele gebeuren zo als we dat voor elke teisho doen. Elke strofe, elke regel, elk woord in deze sutra is leven op zich.

Gedurende rohatsu waren we niet gezegend met het eerste sneeuwvlokje. Maar deze februari-sesshin hebben we goede sneeuw. Meer zelfs, samen met de sneeuw is ook de wind gekomen, om jullie aan te moedigen sterk en fier te zitten. En om jullie zover te krijgen dat jullie werkelijk zitten.

De sneeuw is zo prachtig dat we zeggen ‘Dit is goede sneeuw’. Goede sneeuw. We worden de sneeuw. Een vlokje valt. Nog een vlokje valt. Eén sneeuwvlokje omvat miljarden werelden. Niet één sneeuwvlokje valt op een andere plek. Geen sneeuwvlokje valt elders. Het valt niet hier en daar, in aparte delen, het valt slechts op één plek. Een vlokje; het gehele universum.  En hoe veel je ook zit, hoe veel sesshin je hebt bijgewoond, niets verandert’. Is het waar dat er niets verandert? Is er geen verandering?  Als je voor jezelf in je hoofd besluit dat er niets verandert, als je je hoofd volstopt met het begrip ‘geen verandering’, dan kan je de ware smaak van geen verandering niet proeven. Je wordt oud, je verliest je vrijheid. Zaken waar je afhankelijk van bent vallen een voor een weg. Het is eenzaam, nietwaar? Geen verandering.

Dingen veranderen behoorlijk, is het niet? Dat wat niet aan verandering onderhevig is, daarbinnen lijkt een continue verandering gaande te zijn. Probeer dat wat lijkt te veranderen niet te behouden. Houd je er niet aan vast, tracht het niet te grijpen met noties als: “dit is zoals de dingen zijn, dit is goed, zou het niet mooi zijn als de dingen konden blijven zoals ze zijn”. Ongeacht hoe sterk je je hier toe aangetrokken voelt, ongeacht hoe graag je wilt dat de dingen gaan zoals jij dat wilt, een onveranderd patroon dat voor jou goed lijkt te zijn. Zo werkt het niet. Wanneer het woord zelf verschijnt, dan hangt het vaak samen met zelf-vasthouden of zelfbeschikking. Waar het zelf niet verschijnt, is alles puur zoals het is. Klap,… en daar is het geluid, het ware geluid. Maar over het algemeen willen we ons aan iets concreets vasthouden. We nemen buiten ons zelf iets waar wat ons verlangen opwekt, en we gebruiken elke situatie om dat te verkrijgen. We zijn in een woord: afschuimers. We doen nu de gelofte niet toe te geven aan dit egoïsme, de gelofte niet te grijpen en te graaien en dingen niet vast te houden.  De naam van meneer Katse Joshi betekent de geest van zelfcontrole, zelfontkenning. Het achtervoegsel Joshi betekent ‘een zegen’. De oude man hield zich niet vast aan trieste en pijnlijke ideeën. Zijn oefening was één stap, één stap; één adem, één adem. Het pad van ‘niet dood’. Zijn vrouw had tot einde toe voor hem gezorgd. Zichzelf volledig overgegeven aan wat ze deed, niet vanuit twee geesten. Zij deed zonder angst wat ze doen moest. Doe vandaag wat je doen moet vanuit één hart, niet van uit twee afgescheiden delen. Ichi Tante.  Zij zorgde voor haar zieke man met haar gehele hart. Zowel de vrouw als de man zagen hun hele leven als oefening. We wandelen altijd samen. Terwijl we samen wandelen, zet de oude man zijn stap en haalt adem, en zet de oude vrouw haar stap en haalt adem. Alleen, absoluut onafhankelijk. Alles zit in je buik opgevouwen, jij bent alles en alles is jou, steeds ontvangend. Deze ene stap. Hoe zou je afgescheiden van iets of iemand kunnen zijn? Er is geen verlies van iets of iemand. We zijn allemaal samen in het geluid van de bel. We zijn samen hier. Waar het bewijs hiervan is? Luister.

Je bent nu levend. Levend, met als doel dit te begrijpen. Het doel in je leven is dit te ontmoeten. Dit is ieder-een alles, je geheel, je werkelijkheid. Het is je ene ademhaling, je Ichi Tante.  Dit ontmoeten. Doe je dat?

Je leeft nu om je ware gezicht te ontmoeten. Raak niet verwikkeld in een besef van ‘ontmoeten met’, het is niet nodig om je vast te grijpen. Ontmoet dit werkelijk, en er is geen ruimte om vast te houden. Er is geen vasthouden aan, noch een vastgehouden worden door. Dit ben je werkelijk aan het ontmoeten. Geen geboorte, geen dood. Niet vertroebeld, noch puur. Zonder wetten, zonder chaos. Geen komen of gaan.

Ja, geen dood, dat is onze werkelijkheid. Is er al iets wat niet veranderd op je afgesprongen?

“Ik zal niet beneveld zijn, ik zal geen dwaalspoor volgen. Zelfs als hemel en aarde tegelijk bewegen zal ik bij dit blijven. Dit, wat ik moet doen.”

Er is ‘daar’ niet iemand of iets anders. Er is geen ‘daar’, geen ‘onder’, ‘boven’ of ’tegenover’. Iedereen en alles is hier, nu. Geen sneeuwvlokje valt op een andere plaats. Deze werkelijkheid is niet bedacht, of gemaakt. Het is geen plaatje wat je in je hoofd hebt getekend, iets wat je je verbeeldt. Het is niet iets wat in je hoofd uitgedacht hoeft te worden. Alleen Ichi Tante, alleen doen.  Ik hamer hier steeds weer op. Sorry, maar het is gewoon zoals het is. Er is niets anders, er is niets buiten dit. Het is net alsof je naar iets helders en moois aan het kijken bent, en ik zit hier het te becommentariëren. “Het is helder en mooi, vind je niet?”. Ik ben slechts oprecht met je. Oprecht over dit, meer oprecht over de waarheid. Dus ik herhaal, Ichi Tante, wees één met dit.

De reden dat we leven is dit te ontmoeten, alleen gericht om dat te doen, en daar bij te blijven. Een beoefenaar was de zendo binnengekomen en hij had een ervaring die hij later ongeveer zo weergaf. Hij schreef dat hij net de zendo was binnengekomen. ‘Het was een gebouw zonder enige luxe. De sneeuw waaide op ons neer terwijl wij zaten. De bevroren sneeuw was als parels. Een sneeuwparel raakte mijn nek en onvrijwillig rilde ik. Toen dacht ik aan wat de oude meesters hadden gezegd onder de bomen’.

De sneeuw vliegt door de lucht. Als je de geest van de storm wordt, waardeer je de woorden van deze doorgewinterde beoefenaar.

In een koude oude hut is een zendo. De sneeuwvlokken vliegen rond. De hut is een zegen, want het biedt geen bescherming. We zijn altijd bezig bescherming te zoeken, we stoppen al onze energie in het optrekken van muren. Zo kunnen we niet de kou van de sneeuw proeven.  De hut zonder deur. En door de opening waaien kleine deeltje van bevroren sneeuw, als koude parels. Ze bedekken de vloer. Onvrijwillig raakt een sneeuwvlok de achterkant van je nek, en onvrijwillig ril je. Maar het zijn de laatste zinnen die zo aardig zijn. De beoefenaar schreef dat hij toen dacht aan wat de oude meesters hadden gezegd onder de bomen. Geen notie van ‘ik”, ‘mij’ en ‘mijn’ beschermen, dit alles is losgelaten, weggevallen. Misschien weet je niet waar ik het over heb, dan verontschuldig ik me.  Open je handpalmen wijdt, en wees leeg als een leeg blad papier. Ichi Tante, oefen dit ene doen. Dit ene oorspronkelijke doen, oefen het met heel je vermogen. Het is de oefening van de oude Boeddhistische meesters.

Dasu Fujuge zei: ‘diegene die in het verleden niet verlicht zijn, zullen nu verlicht raken’. Je moet dit in dit leven bereiken. Toen de Boeddha’s niet verlicht waren, waren ze net zoals jij en ik nu zijn. Als je nu verlicht wordt dan ben je net als die oude Boeddha’s.

Dit leven, deze waarheid waaruit het universum bestaat. Als je je realiseert dat het allemaal hier is, in je buik, jouw eigen buik, als je geboren kon worden in werkelijk leven, dan zou er geen spoor zijn om van af te dwalen, geen pad om te verlaten.

Het zware gewicht van gedachten dat je met je meedraagt. De behoefte om je lasten waaronder je lijdt, uit te denken. De verwarring van dit en dat en de ander. De notie dat het pad hier naar leidt, dat je verdwaalt, op een zijspoor bent. Dit alles is bewijs dat je nog steeds werk te doen hebt. Je bent nog niet gerealiseerd. Je moet dit bereiken in dit leven. Leg je lasten neer, bereik verlichting nu, in dit leven. Geboorte na geboorte, allen met het doel dit te ontmoeten.

Er is geen excuus voor mijn steeds opnieuw falen in het aflossen van mijn schuld in dankbaarheid. Er is geen excuus voor waardering. Niet in staat zijn om te waarderen; jij wil toch niet zo zijn?

Er wordt gezegd dat als je leeft in een staat waarin je niet in staat bent te waarderen en geen schulden kan aflossen, dat dit een staat is die lager is dan van dieren. In deze dagen lijkt het niet slechts een kwestie te zijn, van een falen in waarderen en het aflossen van schulden. We hebben meer de neiging de vriendelijkheid die we ontvangen met onze wil terug te betalen. Je hoort over kinderen die hun ouders vermoorden; wat een voorbeeld van het terugbetalen van vriendelijkheid met onze wil. Het lijkt erop dat men tegenwoordig verder neigt dan enkel een falen in waardering.

Je moet wakker worden voor dit ene grote geheel. ‘Wakker worden’ is leven na leven je hartsverlangen. Bereik dit in dit leven.

Misschien denk je: “Op een dag zal ik het bereiken. Nu ben ik niet in zo’n goede vorm, maar dat zal op een geven moment veranderen, en dan ben ik in staat beter te oefenen.” Als je het op deze manier ziet, dan zou je jezelf wel eens terug kunnen vinden in een positie waarin het niet langer meer mogelijk is om te zitten, te mediteren. Nu ontvang je de kracht en energie van de hele groep. Je krijgt je maaltijden, je hebt een plek om te zitten. Oefen alsjeblieft, deze waarheidsoefening. Je hebt de sneeuw en de wind, ze dringen aan door alles heen te zitten. Bereik dit nu, in dit leven. Wanneer de sneeuw begint te vallen, dan krijg je veel energie, nietwaar? Geen sneeuwvlok valt elders. Er is nooit een hier, daar, over, onder, buiten, binnen geweest. De drieduizend werelden die van uit de lichte sneeuw naar voren komen, in die drieduizend werelden valt een lichte sneeuw. Blijf er bij,…. richt je blik niet in de verte, wend je blik niet af. Want dit, dit wat je moet ontmoeten is nergens anders dan hier. Alles is ware leven, perfect, eenheid. Alles is goed zoals het is. Maar dat zien we niet.

Het punt is dat jij de meester van dit leven bent. Niemand van jullie is buiten dit punt, jij bent het. Iedereen leeft dit prachtige leven met z’n allen, hier en nu. Je thuisland is niet ver weg. Er is geen weggaan van dit, het is hier, Ichi Tante.

Ik heb dit alles gezegd in een poging je vastberadenheid te vergroten en te verdiepen. Om je te laten beslissen het te doen. Voor diegene voor wie dit alles reeds gegeven is, voor diegene onder jullie die dit al geaccepteerd hebben en hierop hun vastberadenheid op gebaseerd hebben, voor diegene die vastbesloten zijn niet te verroeren, voor hen is mijn praatje een ongerief en een overlast. Het komt enkel neer op een adem, Ichi Tante, alleen doen, niets vasthouden, alleen doen.

Samen met alle wezens verwezenlijken we het boeddhaschap.