Inspiratie blijft, ook na een kwart eeuw vertaalwerk

Sinds het jaar 2000 verschijnt er in Nederland een serie vertalingen in het Nederlands van boeken die behoren tot de Pali-Canon, de canon van gewijde geschriften van de Theravada-boeddhisten van Zuid-Oost Azië, die lang geleden samengesteld werd in India.

Deze vertalingen zijn van de hand van Rob Janssen, Jan de Breet en anderen, en worden gepubliceerd door Asoka, een uitgeverij in Rotterdam, gespecialiseerd in Nederlandstalige boeken over het boeddhisme.

Rob Janssen is emeritus professor in de klinische psychologie en persoonlijkheidsleer. Nadat hij in Nederland bekend was geraakt met het boeddhisme, werd hij in 1974 in Bodhgaya, de plaats waar de Boeddha de verlichting verkreeg, boeddhist. Sindsdien volgde hij colleges Pali en Sanskriet, gegeven door prof. Tilmann Vetter aan de Universiteit Leiden.

Van 1982 tot 1998 was hij voorzitter van de Stichting Vrienden van het Boeddhisme (SVB), wat hij nu opnieuw is sinds februari 2007.

Jan de Breet is boeddhist sinds 1982. Van 1984 tot 1989 studeerde hij indologie aan de Universiteit Leiden en hij specialiseerde zich in boeddhistische filosofie onder leiding van prof. Vetter en wijlen prof. Erik Zürcher, in de loop waarvan hij Sanskriet en Pali, en enig Tibetaans en boeddhistisch Chinees leerde. Sinds 1988, met een onderbreking, is hij penningmeester van de SVB en sinds november 2009 ook secretaris.

 

Deze twee mensen observeerden dat er in het Nederlands alleen een paar kleine bloemlezingen uit de Pali-Canon bestonden en een vertaling van de beroemde Dhammapada, alle van de hand van wijlen dr. Tonny Kurpershoek-Scherft.

Daar de Pali-Canon de oudste boeddhistische teksten bevat, de teksten die het dichtst bij de Boeddha staan, meenden zij dat, met het oog op de toenemende belangstelling voor het boeddhisme in Nederland en Vlaanderen, er mogelijk een behoefte bestond aan Nederlandse vertalingen van complete werken uit dit corpus.

Daarom begonnen zij in 1997 met het vertalen van de Digha-Nikaya (de verzameling van lange leerredes) op basis van voorbereidend werk dat zij al gedaan hadden in de jaren 1989-90. Uiteraard annoteerden zij de tekst ook en schreven een inleiding tot het geheel en tot alle afzonderlijke leerredes. Toen zij deze taak bijna volbracht hadden, vonden zij uitgeverij Asoka bereid het boek te publiceren.

Door bemiddeling van prof. Vetter, die hun vertaling gunstig beoordeelde, slaagden zij erin een subsidie voor de publicatie te verkrijgen van het J. Gonda-Fonds, een fonds gecreëerd bij testament door wijlen prof. Jan Gonda, die lange tijd hoogleraar indologie in Utrecht was, en verbonden met de Koninklijke Nederlandse Academie van Kunsten en Wetenschappen (KNAW).

Aldus verscheen in november 2001 De verzameling van lange leerredes in één dik deel en werd aan het publiek gepresenteerd tijdens een bijeenkomst van de SVB in de Chinese tempel in Amsterdam.

Ondertussen was er in 2000, ook bij Asoka, een vertaling van de Theragatha en Therigatha verschenen onder de titel Verzen van monniken en nonnen. Deze was van de hand van inmiddels wijlen prof. Ria Kloppenborg, hoogleraar boeddhisme aan de Universiteit Utrecht.

Rob Janssen en Jan de Breet gingen door met het vertalen en toelichten van de Pali-Canon. In de loop van de jaren publiceerden zij de volgende boeken (waaronder ook een vertaling van een Sanskriet-werk, dus niet uit de Pali-Canon):

–       Khuddaka-Nikaya. De verzameling van korte teksten, Deel 1: Sutta-Nipata & Dhammapada, Asoka, Rotterdam, 2002 (2^e herziene druk 2011).

–       Majjhima-Nikaya. De verzameling van middellange leerredes, 3 delen, Asoka, Rotterdam, 2004-2005.

–       Khuddaka-Nikaya. De verzameling van korte teksten, Deel 2: Khuddaka-Patha, Udana, Itivuttaka & Cariyapitaka, Asoka, Rotterdam, 2007. (Het laatste van de werken in dit deel werd vertaald door Anco van der Vorm.)

–       Aldus sprak de Boeddha. Een bloemlezing uit de Pali-Canon, Asoka, Rotterdam, 2007 (2^e druk 2011). (Een bloemlezing met voornamelijk al vertaald materiaal en een paar nieuwe leerredes en passages.)

–       Asvaghosa: Buddhacarita. Daden van de Boeddha, Asoka, Rotterdam, 2008. (Een oorspronkelijk in het Sanskriet geschreven biografie van Gautama, de Boeddha, uit de 1^e eeuw n. Chr.)

–       Samyutta-Nikaya. De verzameling van thematisch geordende leerredes, Deel 1-3, Asoka, Rotterdam, 2009-2012.