• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Tibetaans boeddhisme » Dorje Shugden, controverse in Tibetaans boeddhisme

Dorje Shugden, controverse in Tibetaans boeddhisme

17 oktober 2014 door de redactie

Tekst Timo Pieters. Timo Pieters studeert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Bovenstaande tekst is het tweede deel van een ingekorte versie van zijn paper over de Dorje Shugden controverse.
Lees Deel 2: Dorje Shugden, controverse in het Tibetaans boeddhisme (2)
Bron Headlines24.

Op 11 mei 2014 gaf de Dalai Lama een lezing in Ahoy, Rotterdam. Velen kwamen enthousiast naar dit evenement toe met hoge verwachtingen. Buiten het stadion stond echter een groep mensen luidruchtig te protesteren.

Vol verwarring liepen andere bezoekers langs dit tafereel van monniken en leken die met spandoeken en al stonden te protesteren tegen de Dalai Lama. Tenzin Gyatso, de huidige, veertiende Dalai Lama, werd beschuldigd van liegen, dictatorschap en het zijn van een charlatan. Hun leus was: Stop lying! False Dalai Lama! Aan het eind van de gegeven lezing kwam er nog een vraag van een van de bezoekers aan de Dalai Lama over deze protesten. Uit diens antwoord bleek al dat hier iets ingewikkelds aan de gang was dat dieper ging dan de meeste mensen zich realiseerden.

Foto BD/Marc Loogmans
Demonstratie bij Ahoy. Foto BD/Marc Loogmans

Na de lezing vertrok iedereen huiswaarts, maar de protesteerders stonden nog enthousiast hun boodschap te verkondigen. Hun spandoeken bevatten afbeeldingen van de Dharma beschermer ‘Dorje Shugden’. Deze geest-godheid uit het Tibetaans boeddhistische pantheon is de centrale figuur in het probleem en de reden van de protesten. Zowel in de boeddhistische landen als in het Westen is dit probleem de laatste veertig jaar steeds meer uit de hand gelopen en heeft voor nogal nadelige conflicten gezorgd.

Zoals gezegd is Dorje Shugden de centrale figuur in de controverse, maar om te begrijpen wie Dorje Shugden is moeten we snappen wat hij is. Dorje Shugden is wat men in het Tibetaans boeddhisme een Dharma beschermer noemt. Dit zijn geesten-godheden (soms ook boeddha’s) die zich actief inzetten om de Dharma (leer van de boeddha) te beschermen tegen negatieve invloeden. Er zijn zogeheten wereldlijke en bovennatuurlijke beschermers.

Wereldlijke beschermers worden gekarakteriseerd door dat ze geen boeddha’s zijn (niet verlicht), en menselijke emoties kennen als jaloezie of woede. Het feit dat ze deze emoties delen met mensen maakt ze uitermate effectief om ze voor persoonlijke doeleinden in te zetten.

Dorje Shugden controverse Timo PietersDe bovennatuurlijke beschermers zijn echter wel verlicht en manifesteren hun geweld uit pure compassie. Ze bestrijden de vijanden van het boeddhisme niet alleen omdat ze een bedreiging vormen voor de Dharma, maar ook omdat ze hun eigen spirituele welzijn ondermijnen door hun daden. Beschermende godheden zijn voor Tibetanen een alledaagse realiteit en zijn zo gewoon voor ze als wifi gewoon is voor westerlingen. Het is dus niet de vraag of ze bestaan, maar hoe contact met ze te maken. De pacificatie van deze godheden is dan ook een integraal onderdeel van het dagelijks leven van Tibetanen, vooral omdat deze beschermers vaak niet alleen individuen beschermen maar juist ook collectieve groepen.

Het sociale leven van de Tibetaan is überhaupt al sterk georiënteerd op loyaliteit in persoonlijke vriendschappen en aan de clan of familie. De beschermer van de clan behartigt daarom ook de belangen van deze groep, wat alleen gebeurt op basis van loyaliteit. Dergelijke relaties tussen een beschermer en een groep of individu zijn bijna zakelijk van aard, omdat er offers, rituelen en andere middelen van pacificatie door de groep worden geleverd in ruil voor bescherming van de godheid.

Daar komt ook nog bij dat veel Tibetanen een bepaalde Dharma beschermer ritueel pacificeren uit devotie naar hun goeroe (leraar). De relatie tussen de lama en zijn discipel is er ook een van loyaliteit, waar de leerling geïnitieerd kan worden in een bepaalde beoefening waar hij of zij bepaalde verplichtingen aan over houdt. Als leerling van een gerespecteerde lama zul je niet snel je verplichtingen aan deze leraar breken, deels ook uit angst voor negatieve karmische gevolgen. Als jouw leraar een beoefenaar was van Dorje Shugden, en hij heeft deze beoefening aan jou overgedragen is het de bedoeling dat je deze beoefening blijft uitvoeren.

Vijfde Dalai Lama
Vijfde Dalai Lama

Om de positie van de Dorje Shugden beoefenaars te begrijpen moeten we de ontstaansmythe van Dorje Shugden bekijken. Volgens deze overlevering gaat het probleem terug op gebeurtenissen in de zeventiende eeuw. Dit was de tijd van de vijfde Dalai Lama (Ngawang Losang Gyatso). De Gelug traditie, de grootste van de vier scholen van het Tibetaans boeddhisme, had net een burgeroorlog overleefd met de legers van Tsang.

De Gelugpa’s waren ook net een alliantie aan het sluiten met de Mongolen, namelijk met Gushri Khan (de Mongoolse krijgsheer). Deze relatie met de Mongolen was al op gang gezet door de derde Dalai Lama. Deze alliantie gaf de Gelug school een enorme politieke macht, die de vijfde Dalai Lama ook meteen gegrepen heeft. Volgens de verhalen was er naast Ngawang Losang Gyatso echter een andere kandidaat voor de titel Dalai Lama, namelijk Tulku Drakpa Gyaltsen. Deze kandidaat was een andere gereïncarneerde Gelug lama die eigenlijk spiritueel gezien veel beter geschikt was om als reïncarnatie herkend te worden.

Deze verdeling resulteerde in een splitsing van groepen. De volgelingen van Drakpa Gyaltsen werden de Upper chamber genoemd, omdat Drakpa Gyaltsen’s vestiging in het Drepung klooster letterlijk op een grotere hoogte gebouwd was. De volgelingen van Ngawang Losang Gyatso werden de Lower chamber genoemd. Nu gaat het verhaal dat Ngawang Losang Gyatso zijn eigen machtspositie zeker wilde stellen en dus van Drakpa Gyaltsen af moest. Zijn ministers zouden Drakpa Gyaltsen van het leven beroofd hebben in zijn persoonlijke verblijf door een khata (ceremoniële sjaal) diep in zijn keel te duwen. Na dit lugubere incident werd de inmiddels vijfde Dalai Lama heerser van Tibet met zijn premier Sonam Chopel.

Het probleem is dat Drakpa Gyaltsen niet zomaar weg bleef. Volgens Tibetaanse culturele aannames komen mensen namelijk soms terug als geesten. Mensen die een gewelddadige dood sterven komen vaak zelfs terug als een wraakzuchtige problematische geest. Daar bovenop was Drakpa Gyaltsen een gerealiseerd religieus persoon, wat zijn geest een aparte categorie maakt (rode geest) die nog krachtiger zijn door hun spirituele kennis. De essentie van dit verhaal is dat Drakpa Gyaltsen de eigenlijke vijfde Dalai Lama was en dat hij vlak voor zijn dood een intentie had gezet om terug te komen als een beschermer van de pure Gelug traditie, Dorje Shugden.

Het wordt inmiddels wel duidelijk dat de Dalai Lama Dorje Shugden ziet als problematisch. Er zijn al een aantal redenen gegeven vanuit het perspectief van de Shugden gemeenschappen, maar laten we kijken naar wat de Dalai Lama hier zelf over zegt. De belangrijkste redenen die hij zelf gegeven heeft zijn het gevaar dat het Tibetaans boeddhisme vervalt tot geest aanbidding, dat Dorje Shugden een obstakel vormt voor het ontstaan van oprecht non-sektarisme, en dat Dorje Shugden het welzijn van de Tibetaanse samenleving schaadt.

Deze redenen zijn de redenen die op de officiële website van de Dalai Lama staan. Voordat we deze redenen los van elkaar kunnen bekijken moeten we begrijpen hoe hij op deze redenen is gekomen. Daarvoor moeten we naar een onderdeel van het Tibetaans boeddhisme en de Tibetaanse cultuur kijken dat velen moeilijk te begrijpen vinden. Daarover meer in mijn volgende aflevering.

Categorie: Achtergronden, Tibetaans boeddhisme Tags: Dorje Shugden, Shugden, Timo Pieters

Lees ook:

  1. Dorje Shugden, controverse in het Tibetaans boeddhisme (2)
  2. ‘Dorje Shugden verboden, dan neem je toch een andere beschermer…’
  3. Dalai Lama toert twaalf dagen door Australië
  4. Demonstratie tegen Dalai Lama in Rotterdam

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

de redactie

 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
25 sep
Discovering Buddhism
25 sep 23
25 sep
Stiltemeditatie Stichting Bodhisattva
25 sep 23
26 sep
The Bodhisattva Vows: Making Bodhicitta work in daily life
26 sep 23
26 sep
cursusreeks Dhammakaya meditatie
26 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Over de Lotus-soetra (40): Materialisme
    • XR spant kort geding aan: inzet waterkanon per direct verbieden  
    • Haiku
    • De oerknal van Bewustzijn en de inflatie van de geest
    • Het denken (2) – Een superieur brein in een kreupel lichaam? 

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.