Omdat het toeval nooit veraf ligt, zijn we op deze zonnige voorjaarsdag te gast in het ouderlijk huis van voormalig schilder van de Latemse School, Edgard Gevaert. De statige woning van de gerenommeerde kunstenaar en wereldburger met een vredesboodschap ligt even buiten de oevers van Oudenaarde-centrum. We hebben er een gesprek met zijn achterkleindochter, Valerie Gevaert, over Jorsala, dat tijd en plaats wil maken voor ontmoetingen tussen mensen.
Het begon allemaal in 2005, toen Sebastien de Fooz vanuit Brussel te voet naar Jeruzalem trok. Het werd een voettocht van meer dan 5.000 kilometer in honderdvierentachtig dagen, waarbij hij twaalf landen doorkruiste, om vanuit Brussel via Centraal-Europa en het Midden-Oosten aan te komen in Israël en Palestina.
Doorheen zijn tocht -die ook een persoonlijk zoeken was in het omgaan met zijn eigen onrust- ontmoette hij mensen van alle culturen en godsdiensten. Het viel hem op hoezeer bevolkingsgroepen soms van elkaar vervreemd heten, terwijl elk individu dan telkens weer eenzelfde warmhartig en sympathiek medeleven met de ander in zich droeg. Elk van de ontmoetingen betekende een dialoog tussen mensen, ongeacht hun afkomst, cultuur of religie.
‘Dat zette Sebastien aan het denken’, vertelt Valerie. ‘Hij schreef zijn bedenkingen en ervaringen neer, die na zijn reis gepubliceerd werden in het boek ‘Te voet naar Jeruzalem’ (uitg. Lannoo), dat intussen in vier talen is vertaald en waarover hij nog steeds voordrachten geeft.’
Vanuit die ervaringen en de reacties erop startte hij het plan op om de dialoog tussen mensen vorm te kunnen geven, door een voettocht langsheen breuklijnen. Het concept wil ontmoetingen tussen mensen laten plaatsvinden.
‘Sebastien ontmoette mensen die het concept mee vorm gaven, zoals Bichara Khader (Univ. Cath. de Louvain) en ondernemer Pierre Moorkens als eerste mecenas van Jorsala.’
Het concept kreeg verder vorm en in 2012 had de eerste voettocht van Jorsala plaats, waarbij een zestigtal deelnemers vanuit Brussel te voet naar Aken trokken. ‘Onder de deelnemers telden we mensen uit de diverse bevolkingsgroepen van ons land. Ze legden zo’n 20 à 25 km per dag af en werden telkens onthaald bij lokale verenigingen. Vaak werden er debatten, concerten of culturele- en historische rondleidingen georganiseerd, om een dialoog tussen mensen te bevorderen. Dat gebeurde steeds in een hartelijke, open sfeer.’
Valerie vertelt als medewerker van het eerst uur enthousiast verder: ‘We konden overnachten op bijzondere plaatsen, zoals in een blindeninstituut, waar we uitgenodigd werden op een concert van mensen met een visuele handicap. We werden ook ontvangen in een moskee en in een asielcentrum. Op die manier maakten we telkens even deel uit van het leven van die mensen en dat was toch wel een bijzondere ervaring. Het opende ook onze ogen voor de dagelijkse wereld van die mensen.’
‘We merkten dat mensen door die ontmoetingen herontdekten wat ze gemeenschappelijk hebben en dat die culturele, sociale of etnische verschillen eigenlijk slechts schijn zijn; en dat wanneer je daar voorbij gaat, dat de ontmoeting blijvende indrukken maakt.’
Dialoog
Jorsala wil ontmoetingservaringen aanbieden, om de verschillen tussen mensen opnieuw op te heffen. Vele mensen leven teruggetrokken in hun eigen kring zonder dat ze nog contact hebben met mensen uit andere bevolkingsgroepen. De huidige crisis en de toenemende verarming helpen ons daar geenszins in vooruit. Net integendeel. ‘We nodigen mensen uit voor een ontmoetingservaring waarin de ander centraal staat. De ervaring laten we gebeuren in de ontmoetingsruimte van de voettocht. En net in die dialoog met de ander kunnen nieuwe perspectieven zich aanbieden. De ontmoetingsruimte om die dialoog tot stand te brengen is wat we met Jorsala willen aanbieden. Jorsala wil daarvoor ook specifiek langs breuklijnen reizen, om daar betrokken mensen uit te nodigen om deel te nemen aan de dialoog.’
Knooppunten
Wat staat er dit jaar op het programma van Jorsala?
‘Voor de editie van dit jaar willen we te voet van Brussel naar Jerusalem stappen en, aangezien dit jaar de honderdjarige herdenking is van WO I, waarvan de kiem in Sarajevo ligt, willen we ook die breuklijn bewust opzoeken. Eveneens in het licht van die herdenking, starten we de tocht symbolisch in Ieper, waar belangrijke veldslagen plaatsvonden.
Het vertrek is voorzien op donderdag 8 mei, vanuit Ieper, waar we eerst nog ontvangen worden op het stadhuis. Het stadsbestuur wil de deelnemers er ook een symbool meegeven. Van daaruit vertrekken we dan eerst via de Vlaamse Ardennen naar Brussel, om dan verder te stappen richting Sarajevo en ongeveer vijf maand en 3.600 km later in Istanboel aan te komen. De aankomst in Istanboel is voorzien op 17 oktober.’
Organiseert Jorsala de hele tocht?
‘Nee, toch niet. Enkel het traject vanuit Ieper (over Geraardsbergen, red.) tot Brussel is georganiseerd waarbij we slaapplaatsen voorzien voor de deelnemers. Vanaf Brussel is iedereen uitgenodigd om zelf in eten en slapen te voorzien. Jorsala is geen reisorganisatie, we bieden enkel de gelegenheid aan om een voettocht te beleven. Op vooraf bepaalde punten op de tocht voorzien we wel knooppunten, waar we samen enkele dagen kunnen verblijven. We willen er evenementen en gesprekken opstarten rond een bepaald thema om op die manier de dialoog blijvend vorm te geven.’
Legt iedereen de hele tocht af?
‘Dat is niet de bedoeling. Elke deelnemer kan voor zichzelf uitstippelen waar en wanneer de tocht mee te doen. Er zijn ook organisaties, zoals ACW, die inschrijven om enkele dagen deel te nemen. Zij voorzien voor hun leden alle voorzieningen om enkele dagen in België mee op te trekken. Ook in Italië organiseert ACW voor zijn leden enkele dagen, waarbij ACW voorziet in de reis en alle accommodaties. Personen en verenigingen zijn dus vrij om op die manier deel te nemen. De enige voorwaarde is dat het uitgangspunt van de voettocht, het respectvol openstaan voor de dialoog met de ander, gerespecteerd wordt.’
Hoe kunnen mensen de nodige informatie bekomen?
‘Op onze website www.jorsala.org kan je alle praktische informatie over Jorsala terugvinden, met het volledige traject van de voettocht 2014, contactgegevens en andere nuttige links. Maandelijks wordt er ook een Jorsala-café georganiseerd, om te overleggen over de evolutie van Jorsala, allerhande voorbereidingen te treffen en andere zaken te organiseren, waarbij vaak nieuwe ideeën ontstaan. Als die passen binnen de context kunnen die een welkome insteek zijn voor de organisatie. Daardoor blijft Jorsala een heel dynamisch gegeven.’
Dat was het voor ons ook vandaag, weerom een dynamisch gesprek. En dat lag niet alleen aan de (te) vroege zomerzon, die we genoten in de schaduw van Edgard Gevaert’s levensboom. (WiSch)
Wie meer boeiende artikelen wil lezen van onze Vlaamse collega’s klikt door naar de tiende Gazette online De tiende editie telt 42 blz. vrij leesvoer, met o.m. een interview met Konrad Maquestiau van Dojo Halle (België) die de lijn volgt van Deshimaru; en een boeiend gesprek met Sihame El Kaouakibi, the leading lady van ‘Let’s Go Urban’ en een ontmoeting met Canadees singer/songwriter Ben Caplan (Ben Caplan & the Casual Smokers). Ook nam de redactie en kijkje in retraitecentrum Rosario, waar het genieten is van de stilte in het voormalige klooster. Verder ook nog een cursiefje over loslaten door Nico Goethals, die in zijn blog www.voorbijdepijn.com een luistercirkel opent voor mensen met chronische pijn. Giesbaergske Koleuren Gazette is voortaan ook geaffilieerd met Bernie Glasmann’s Zen Peacemakers.
Jorsala is een pad voor dialoog dat Europa doorkruist. Een pad dat ruimte creëert om culturele, religieuze, politieke en etnische verschillen te overbruggen. Jorsala nodigt iedereen uit om samen op tocht te gaan van Brussel naar Istanbul. Van de hoofdstad van Europa, 3.600 kilometer te voet, langs de breuklijnen van de Balkan tot de poort naar het Oosten.
Honderd jaar na het begin van WO I herdenkt Jorsala de breuklijnen van toen, van Ieper tot Sarajevo. Deze voettocht van 2.230 kilometer staat in het teken van verbondenheid en dialoog, met in Ieper en Sarajevo een moment van stilte en van hoop voor de toekomst. Van daaruit trekken we verder door naar Istanbul, eindbestemming van de editie 2014.
Alle info op deze website: www.jorsala.org
