Deze week zei iemand in de Kloosterbunker tegen de chef van de redactie: ‘Die slaan elkaar de hersens ook in zo nu en dan?’ Het ging over boeddhisten, ook boeddhistische monniken. Zoals vandaag in het bericht over moord en doodslag in het overwegend boeddhistische Birma in het BD. Boeddhistische soldaten en cipiers, veiligheidsdiensten die martelen, met ijzeren staven hoofden inslaan, nagels uittrekken, verkrachten.
We hebben er op de redactie over gesproken. Is het een lullige opmerking van een onwetende of zit er een kern van waarheid in? Wat voor beeld heeft de gewone man van het boeddhisme? De leraren? Van de beoefenaars? En hoe komt hij aan die informatie?
Feit is dat de hype met boeddhabeelden en wierook in spirituele winkels en tuincentra voorbij lijkt te zijn. Wierook is slecht voor de gezondheid en de Boeddha misschien ook, als je de ontwikkelingen in zogenoemde boeddhistische landen, zoals Birma en Thailand in ogenschouw neemt.
Fraude, moord, list en bedrog in en buiten kloosters door monniken zijn er aan de orde van de dag. In het boeddhistisch koninkrijk Bhutan worden niet-boeddhisten om zeep gebracht, in kerkers opgesloten of het land uitgejaagd. En dicht bij huis is het ook niet pluis, de berichten over misbruik in sangha’s zijn nog niet van zo lang geleden. Er zijn nog steeds organisaties die geld verdienen aan de Boeddha. Of boeddhisten die tegen vette salarissen als geestelijk verzorgers werkzaam zijn in instellingen.
Geen goeroe zonder giro, zei Jelle Seidel ooit. Er zijn zen-organisaties die tegenwoordig reclame op de radio maken voor hun activiteiten. Of met grote posters op straathoeken.
In de Lage Landen heeft het boeddhisme naar buiten toe geen gezicht. Wie wordt er gevraagd in praatshows en actualiteitenprogramma’s op tv, in de politiek, in het openbare debat, om gebeurtenissen in een boeddhistisch perspectief te zetten? Te duiden. Na Prinsjesdag, als de gewone man in het pak genaaid wordt, mensen worden uitgesloten, omvolken. Je hoort en ziet ze niet, die boeddhisten. Ja, de verzetsbeweging XR heeft tegenwoordig ook een boeddhistische tak en je hebt de vrijwilligersstichting Duizend Handen die goed werk doen.
In Nederland schijnen er 500 sangha’s en/of centra te zijn. Hoeveel dat er in België zijn weten we niet. Via de index van de BUB, de Boeddhistische Unie België, krijg je wel een indruk Ze doen allemaal hun ding in hun gebouwen en onderkomens. Slechts enkele boeddhistische sangha’s manifesteren zich in onze samenleving. Kom van dat kussen af, riep Varamitra al jaren geleden.
Het Boeddhistisch Dagblad wordt grotendeels gelezen door goed opgeleide mensen die de veertig zijn gepasseerd. De meeste leraren zijn blank en man. Wat is de toekomst van het boeddhisme in de Lage Landen met zoveel treurnis? Wij hier van de redactie houden van de Boeddha, zijn leer. Maar we zien weinig liefde, empathie en compassie in de maatschappij, in de wereld, terwijl er toch meer dan 300 miljoen boeddhisten op aarde zijn. Zo jammer. Zo Mara.
Moge iedereen gelukkig zijn, met name jij.
Vrede en alle goeds.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.