Bewustzijn

Wat bewustzijn precies is, weten zelfs wetenschappers nog steeds niet. Duidelijk is echter dat het ene bewustzijn het andere niet is. Er zijn verschillende niveaus van bewustzijn. Hoeveel? Geen idee!

Stel je de verschillende niveaus voor als een glijdende schaal, van niveau ‘bijna niks’ tot niveau ‘universeel’, met daartussen ergens het menselijk bewustzijn.

Het laagste niveau is bewustzijn dat onmiddellijk uitdooft nadat het is ontstaan, te vergelijken met het weerkaatsen van het licht van een zaklamp op een spiegel. Zolang de zaklamp er op schijnt, wordt het licht weerkaatst. Zodra het licht van de zaklamp wegvalt, is de weerkaatsing weg.

Een gong is al een ander verhaal: na een klap op de gong, sterft het geluid langzaam weg tot er niks over blijft. Bewustzijn dat hiermee is te vergelijken, is alleen aanwezig als reactie op iets anders. Het kan zichzelf niet in stand houden! Het kan uit zichzelf geen bewustzijn bij andere zaken oproepen. Een spiegel brengt zelf geen licht voort, een gong slaat niet op zichzelf of op wat anders.

Het “hoogste niveau” van bewustzijn is universeel.

Het reflecteert/resoneert met alles wat is. Dat is niet zo gek, want het omvat alles wat is. En laten we wel zijn, dat is nogal wat. Er zijn veel mensen die dit universeel bewustzijn personificeren of er een allesdekkende naam aan geven, bijvoorbeeld: GOD

Behalve niveaus van bewustzijn zijn er schalen, van piepperdepiep klein tot zo groot als de kosmos.

Iedere lichaamscel van jouw lijf heeft een eigen celbewustzijn. Dat betekent niet dat zo’n cel zich bewust is van het feit dat het deel uitmaakt van jouw lijf. Een lichaamscel is zich waarschijnlijk niet eens van zichzelf bewust, maar reflecteert/resoneert wél met de directe omgeving: andere cellen, en alles wat er langs komt of zelfs doorheen gaat, bijvoorbeeld radiogolven.

In zekere zin ben jij – als individu – niet veel anders dan een “cel”. Hoe bewust ben jij je bijvoorbeeld van het feit dat je deel uitmaakt van grotere gehelen: de mensheid, de natuur, het zonnestelsel, de Melkweg?

Zelfbewustzijn ontstaat wanneer een lichaam op- en met de eigen grenzen gaat reflecteren / resoneren. Het houdt zichzelf daardoor in stand. Het is nogal arrogant om te denken dat alleen mensen over zelfbewustzijn beschikken. Laten we het erop houden dat mensen een menselijk bewustzijn hebben, zonder te oordelen over andere wezens. Weet een mier dat ie mier is? Iedere mier heeft een mierenbewustzijn, en dat vergelijken met het menselijk bewustzijn, komt neer op appels met peren vergelijken. Boeddhisten hebben het over “sentient beings” ofwel bewuste wezens en daarmee bedoelen ze alle levende wezens van aardpier tot adelaar, en van steekmug tot nijlpaard. Appels en peren zijn beide fruit, mieren en mensen zijn allebei “sentient beings”.

Alle cellen van jouw lichaam vormen samen jouw lijf. Alle mensen vormen samen de mensheid. Jouw lijf heeft een eigen bewustzijn, dat méér is dan de optelsom van alle cel-bewustzijns. De mensheid heeft als geheel óók een eigen bewustzijn, dat méér is dan de optelsom van alle individuele bewustzijns. Jij hebt zelfbewustzijn. De mensheid niet… of wel?

Voor veel westerse mensen is het door alles wat ze is ingeprent, erg moeilijk om aan het idee te wennen dat niet alleen mensen een bewustzijn hebben, maar honden, katten, koeien, schapen en varkens ook. Honden en katten houden we als huisdieren, de rest melken we, scheren we, of eten we op. Het zal voor menigeen nog meer wennen zijn dat niet alleen mensen, honden, katten, koeien, schapen en varkens een bewustzijn hebben, maar alles wat is. In ieder geval alles wat leeft! Want planten hebben ook bewustzijn, dat wil zeggen elk mosje en elk grassprietje, elke bloembol en elke reuzensequoia en alles daartussenin.

Zelfs elke stuifmeelkorrel heeft bewustzijn en elke pol in de lucht. Het stelt in de meeste gevallen weinig voor, maar daar gaat het nu niet om.

Sterker nog: stenen, bergen en complete planeten en manen hebben eveneens bewustzijn. Kortom, alles in de zichtbare werkelijkheid. Zijn we dan klaar?

Nee, natuurlijk niet. Behalve een zichtbare werkelijkheid is er nog een onzichtbare werkelijkheid.

Het is nogal naïef om te denken dat de werkelijkheid uitsluitend bestaat uit zaken die je als mens kunt zien, voelen, horen, proeven en ruiken. Ga er van uit dat de totale werkelijkheid méér omvat dan de zichtbare, voelbare, hoorbare, proefbare en ruikbare wereld om je heen. Het is niet alleen naïef maar ook onverstandig om ervan uit te gaan dat alles wat je niet kunt zien, voelen, horen, proeven en ruiken domweg niet bestaat! Of is het beter te spreken van onwijs? Je hebt er namelijk wél mee te maken, of je dat nu wilt, weet, begrijpt of gelooft … of niet! Hetzelfde geldt voor alles wat je (nog) niet kent, (nog) niet begrijpt of (nog) nooit hebt ervaren, maar wel bestaat.

Alles wat je niet kunt zien, horen, voelen, ruiken, proeven met de menselijke zintuigen, noemen wij de onzichtbare werkelijkheid. Dat deel van de totale werkelijkheid is waarschijnlijk véél omvangrijker dan de zichtbare. We weten en begrijpen weinig van dat deel van de totale werkelijkheid, althans, als je uitsluitend vertrouwt op wat je op school hebt geleerd.

Veel van wat zich in de onzichtbare werkelijkheid bevindt, hebben vooral moderne westerse mensen naar het rijk der fabelen verwezen. In fabeltjesland wonen onder anderen kabouters, elfen, dwergen, heksen, spoken, geesten, trollen, aardmannetjes, gnomen, eenhoorns, draken, orks, en sinds enkele decennia misschien hobbits. Er zijn allerlei namen voor deze fantasiefiguren. Elke taal heeft er meerdere.

Fabeltjesland is niet het enige oord in de onzichtbare werkelijkheid waar wezens wonen. Je hebt nog een hemel of zelf een heleboel hemelen, en een hel of heel rijtje hellen en andere sferen, die allemaal worden bevolkt door engelen, demonen, deva’s, duivels, goden en wat al niet meer. O, en vergeet de zielen van overleden voorouders niet. In de loop van eeuwen hebben mensen namen gegeven aan wezens die zij als werkelijk bestaand ervoeren, zonder dat zij deze entiteiten echt goed – of helemaal niet – konden zien, horen, voelen, ruiken of proeven. Ze beleefden iets, vernamen iets.. zonder te weten wie of wat daar de oorzaak van was. Zo ontstonden zowel de mooiste, de vreemdste en de gruwelijkste verhalen.

Inmiddels hebben we als mensheid ongelooflijk veel ontdekkingen gedaan, en daar is niks mis mee. We weten nu dat kaboutertjes nooit de troep in een kinderkamer opruimen; dat Sinterklaas niet echt bestaat; dat malaria niet door “slechte lucht” wordt veroorzaakt, enzovoorts. Helaas zijn we door alle ontdekkingen veel ervaringswijsheid kwijt geraakt, en dat is erg jammer. We zijn vooral het contact met de natuur verloren.

(wordt vervolgd)