Het Boeddhistisch Dagblad vernam dat de nieuwe sangha van zenleraar Dick Verstegen maandelijks onder het motto ZZZ een zondagochtend wijdt aan zen en het zingen van soetra’s o.l.v. zijn vrouw Ellen Deimann. Wat is daar eigenlijk de bedoeling van? Een vraaggesprek.
Wij hoorden dat Ellen haar sporen heeft verdiend met het maken van een cd, waarop soetra’s gezongen worden…
Ellen: Ja dat is een CD van Maha Karuna Ch’an*, de zenbeweging van Ton Lathouwers, die zenboeddhistische soetra’s een Russisch-orthodoxe toonzetting heeft gegeven. Ik heb een aantal jaren het zingen tijdens sesshins van Ton geleid en de cd is inmiddels meer dan 3000 maal verkocht.
Waarom zijn jullie dat ZZZ gaan doen?
Ellen: Ik vind het leuk om het mediteren met het zingen te combineren en ook dat ik dat samen met Dick kan doen. Zingen kan het hart en de ziel raken…
Dick: Je zegt ook wel eens dat ‘zenmensen’ vaak in hun ‘denkhoofd’ zitten en dat het zo goed is als juist die mensen ook eens aan het zingen slaan….
Dus toch een bijbedoeling?
Dick: Waar het om gaat is dat het zenboeddhisme een appél op het hart is. Zoals Willem Hussem destijds zo mooi zei: Als je kijkt zie je nog niet – als je ziet grijpt het je aan. Hoofd en hart zijn verbonden, maar als het hart achterwege blijft…
Hoezo een appel op het hart?
Dick: In het Mahayana-boeddhisme – en daar hoort zen ook toe – gaat het om de verbondenheid van en met alles en iedereen. Geen verlichting zonder dat daarbij al het bestaande is betrokken. Als je dat tot je door laat dringen dan raakt me dat.
Ellen: Echt zien kan alleen maar samen met het hart. Met compassie en liefde. Je kunt niet zien met alleen je verstand.
Dick: Zien en doorzien is het belangrijkste ingrediënt van het boeddhisme. Maar zonder liefde is er geen zien. Liefdevol waarnemen gebeurt niet vanuit het ego, maar vanuit wat wij wezenlijk zijn, onze Boeddhanatuur.
Maar wat heeft dat met zingen te maken?
Ellen: Het zingen raakt mensen. Dan komen teksten beter binnen. Het verbindt mensen. Met zichzelf en met de ander.
Dick: Dan wordt de ware betekenis van het zenboeddhistische begrip shin veel beter ervaarbaar. Dat wordt vaak vertaald als ‘geest’, maar het is de combinatie van hoofd, hart en buik. Iedereen die bij ons zingt ervaart die bijzondere combinatie als heel bevrijdend.
Hoe ziet zo’n zondagochtend er dan uit?
Ellen: We beginnen met het Gebed voor alle Noden. Dat is ook een soetra waarin de compassie van het hart centraal staat.
Dick: Dan gaan we twintig minuten mediteren en houd ik een dharmapraatje van ongeveer een kwartier. Dat doe ik zo interactief en toegankelijk mogelijk. Daarna loopmeditatie en weer twintig minuten zitten.
Ellen: En dan sluiten we af met het zingen van de Soetra van Kwan Yin, de bodhisattva van het mededogen.
Dick: Kwan Yin of Avalokiteshvara is ook de hoofdpersoon in de Hartsoetra, een tekst die over de hele wereld gereciteerd wordt.
Ellen: De soetra van Kwan Yin gaat over vertrouwen dat er altijd liefde is, al voel je er niks van. Je kunt altijd je toevlucht nemen tot Kwan Yin, in welk diep dal je ook zit. En Kwan Yin verschijnt altijd in de vorm waarin ze nodig is.
En de Hartsoetra, dat is toch de soetra die gaat over vorm die leegte is…
Ellen: Ja, die staat ook op de cd en die zingen we ook op sesshins, maar niet op ZZZ. We hebben hem wel onlangs gezongen op een jongeren meditatie dag met twintig jonge mensen. Dat was geweldig.
Dick: Als we leegte kunnen zien als louter beweging, als openheid, dan is leegte tegelijk de motor, de inspiratie van dat leven. Dan spreekt Kwan Yin in ons. Mijn nieuwste boek ‘De tocht van het hart’ gaat daarover.’
De sangha komt na de vakantieperiode op zondag 2 september om 10.30 uur weer bij elkaar voor ZZZ. Petruslaan 1 Heilig Landstichting. Meer informatie op www.dickverstegen.nl.
*http://www.mahakarunachan.be/lezen-en-luisteren/sutras/
