• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » Ad van Dun – Drie kernelementen

Ad van Dun – Drie kernelementen

7 november 2021 door Ad van Dun

Drie kernelementen.
(Tsongkhapa brief in versvorm aan leerling)

Naar beste vermogen zal ik je hier verhelderen
de kern van het onderricht van de boeddha’s,
het pad dat hun onovertroffen nakomelingen prijzen,
de ingang voor gezegende zoekers naar bevrijding.

Luister, gezegende, met een zuiver hart,
niet gehecht aan de vreugden van werelds bestaan,
verlangend je vrijwaringen en verworvenheden goed te benutten
en vol vertrouwen in het pad dat alle boeddha’s verblijdt.

Zonder verlangen naar bevrijding kun je geen rust brengen
in de jacht naar aangename resultaten op de golven van wereldlijkheid;
onze lichamen zijn gekaapt door de dorst naar bestaan,
we moeten dus eerst de cyclus van geboorte en dood willen loslaten.

Vrijheid en vervulling zijn moeilijk te vinden, ons leven is vluchtig:
dit te weten ontkracht gehechtheid aan genoegens in dit leven;
je daden regelmatig overwegen, hun onontkoombare gevolgen en
de pijn van condities; zo stop je gehechtheid aan komend genot.

Raak je zozeer vertrouwd hiermee dat er zelfs geen moment
enige hunkering ontstaat naar de wonderen van cyclisch bestaan
en beoog je dag en nacht niets anders dan bevrijding,
dan bezit je het verlangen om het cyclisch bestaan te doorbreken.

Dit verlangen naar vrijheid zal niet de oorzaak kunnen zijn
voor het volmaakte geluk van weergaloze verlichting,
zolang het niet samengaat met een mededogende intentie;
daarom wekken de wijzen de soevereine verlichtingsgeest*.

Meegesleurd door de krachtige stromen van de vier grote rivieren*,
gebonden met de strakke actieriemen waaraan men moeilijk ontsnapt,
en verstrikt in de ijzeren netten van conceptualisatie over een zelf,
gaan levende wezens gehuld in het dichte duister van onwetendheid.

Keer op keer worden we geboren in een werelds bestaan waarbinnen
men onophoudelijk geplaagd wordt door de drie soorten lijden* –
overweeg wat jouw talloze moeders hebben moeten doorstaan
in zulke moeilijke omstandigheden en wek de soevereine intentie.

Al ben je vertrouwd met de wens het cyclisch bestaan los te laten
en zelfs met de mededogende intentie: zonder inzicht in de realiteit
kan men de wortels van wereldlijkheid niet doorsnijden; zorg dus
dat je de middelen verwerft dit voorwaardelijk bestaan te doorgronden.

Al wie inziet dat oorzaak en gevolg feilloos werkzaam zijn
in elk verschijnsel, van cyclische of van welke aard dan ook,
en wie zodoende de pijler verwijdert onder elk soort misvatting,
die bewandelt het pad dat boeddha’s verblijdt.

Maar zolang jouw inzicht onderscheid lijkt te maken
tussen verschijnselen die onfeilbaar voorwaardelijk ontstaan
en leegte die vrij is van elke duiding,
zal de wijsheid van de Overwinnaar jou niet duidelijk zijn.

Als beide aspecten niet afwisselend maar simultaan optreden
en als meteen al de onfeilbare aard van voorwaardelijk ontstaan
voorgoed een einde maakt aan het onderscheiden van objecten,
dan is jouw begrip van de juiste visie voltooid.

Tot slot, hoe verschijnselen het extreem van eeuwigheid uitsluiten
en leegte het extreem van teloorgang onmogelijk maakt
en hoe leegte verschijnt als oorzaak en gevolg – maak je dit alles eigen,
dan zal niets van verkeerde visies jou nog kunnen boeien,

Wanneer je de kern van deze drie voornaamste paden
op de juiste manier hebt leren begrijpen, kind,
vestig je dan in afzondering en verdiep jouw toewijding
zodat je zonder omwegen jouw aanstaande vervulling realiseert.

Verklaring:

  • soevereine verlichtingsgeest = bodhicitta
  • vier grote rivieren = vier vervuilingen (asrava) van begeerte, wording, onwetendheid en verkeerde visie; asrava, een synoniem van klesha, is een van de oudste begrippen in het boeddhisme.
  • drie soorten lijden = lijden (duhkha) vanwege de beleving van lijden zelf, van verandering en van conditionering.

Bron: Geshe Sonam Rinchen: The Three Principal Aspects of the Path. Ithaca 1999, p. 129, e.v. Nederlandse vertaling: Ad van Dun.
Toelichting in Engle, Artemus B.: Inner Science of Buddhist Practice. Boulder 2009, p. 399, noot 40:

De uitdrukking ‘drie kernelementen van het pad’ verwijst naar onthechting, verlichtingsgeest en juiste visie. Onthechting (S: nihsarana) is de houding die verlangt naar volledig bevrijd zijn van samsara; verlichtingsgeest (S: bodhicitta) is de onwrikbare aspiratie om boeddhaschap te realiseren om alle wezens te kunnen bevrijden; en juiste visie (S: samyagdrishti) is de wijsheid die beseft dat alle bestaansvormen nergens een werkelijke essentie bezitten. Deze drie inzichten vormen het thema van dit kort maar breed gewaardeerd gedicht dat Je Tsongkhapa (1357-1419) oorspronkelijk schreef als brief aan zijn leerling Tsako Wönpo Ngawang Drakpa.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: Ad van Dun, cyclisch bestaan, inzicht, Tsongkapha, vervulling, vrijheid

Lees ook:

  1. Ad van Dun – Wijsheid als noodzaak
  2. Ad van Dun – Dit wonderlijk karkas
  3. Ad van Dun – Zelfonderzoek – jezelf en de werkelijkheid steeds beter leren kennen
  4. (De illusie van) vrijheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ad van Dun

Ad van Dun is een dharmabeoefenaar, geschoold door zen en aikido en grondiger nog door het leven zelf. Hij is de auteur van het boek "Dharmium, serum van wijsheid" en schrijft gedichten onder de naam Gedel. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 18 mei 2022
    ONLINE Lezingenserie 'Ieder mens een vredestichter'
  • 20 mei 2022 - 22 mei 2022
    The work that reconnects -Het werk dat weer verbindt
  • 22 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 22 mei 2022
    Lezingencyclus
  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Voor kinderen is een heel dorp nodig (2)

Rob van Boven en Luuk Mur - 20 april 2022

We houden van categorieën. Deze ouders zijn fout, en die pleegouders zijn goed. Zou het kunnen zijn dat er bij die foute ouders ook sterke punten zijn? En kan het zijn dat pleegouders ook hun problemen hebben? Wat voor boodschap krijgt een kind dat bij de ouders weggehaald is, bijvoorbeeld vanwege de toeslagenaffaire. Je ouders zijn slecht, fraudeurs, oplichters. Je bent nu bij ons en wij zijn goed?

Onmacht begrijpen, zonder klakkeloos goed te praten

Kees Moerbeek - 18 april 2022

In de ogen van de nieuwrechtse populisten is de gewone man de dupe van de globalisering en de immigratie, die hem dreigen weg te vagen. Deze taal verstaan de progressieven niet en ze staan met een mond vol tanden. Dit populisme gaat over identiteit en gemeenschap en dit bezorgt weldenkenden koude rillingen, aldus de auteur. Ook hierdoor werden de uitwassen van de globalisering en de immigratie niet ingezien. Deze populisten richten hun pijlen dan ook op de ‘de zelfgenoegzame, progressieve elite’, die een betere wereld had willen bewerkstelligen, maar ‘intussen de gewone man doodgemoedereerd aan zijn lot overliet.’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Verlichting is opgaan in de paradox
  • Het jaar 2022 – dag 136 – held
  • De grondregels van zen
  • Wakker worden
  • Dalai Lama – ‘meer aandacht voor de leer van Gautama Boeddha’

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens