Saint young men (Jap. Seinto oniisan) is een komische manga van Hikaru Nakamura over Jezus en Boeddha die samen hun vakantie doorbrengen in een voorstad van Tokio. Ze proberen de Japanse samenleving te begrijpen en belanden in allerlei grappige situaties. Eerst wilde Nakamura een manga over Jezus maken, maar voegde er later Boeddha aan toe om het komischer te maken. Hieronder enkele meningen over de manga en uiteindelijk duikt het b-woord op. De bronnen vermelden bovendien links naar passages uit de anime en de film.
De manga verschijnt sinds 2006 en in Japan er zijn inmiddels al meer dan 16 miljoen van verkocht. In 2012/2013 verscheen de anime (tekenfilm) ervan en in 2013 de film. In 2009 won het de eervolle Tezuka Osamu Cultuurprijs. Naamgever van deze prijs Osamu Tezuka (1928-1989) was een mangaka (= schrijver en tekenaar van manga) ook wel genoemd de Manga no Kami-sama (‘God van de manga’). Hij is onder andere beroemd van de 8-delige manga Buddha. Namakura putte uit deze serie ideeën voor Seinto oniisan.
Menselijk
Recensente Morgana Santilli van de manga noemt zich een afvallige katholiek met een soft spot voor Jezus, schrijft ze in haar review (2014). Grappen maken over de rug van andere religies maakt sommigen onrustig, het wordt zelfs neergezet als godslastering. Santilli vindt dat iedere religie redelijkerwijs een minimum aan humor zou moeten kunnen accepteren. De humor in Saint Young men is zo respectvol als maar zijn kan, vindt ze.
De Boeddha wordt afgeschilderd als een echte heilige en zijn ascetische achtergrond staat centraal. Jezus is de meer relaxte profeet van de twee. Hij is gevleid als schoolmeisjes in de supermarkt hem aanzien voor Johnny Depp en gaat een beetje lichtzinnig om met geld. Het concept van een vrolijke Jezus bevalt de recensente wel: ‘Een man die liefde predikte kan niet altijd serieus en zakelijk zijn geweest.’ Zij vindt het prettig om te zien hoe dit heilige duo hun vakantie samen doorbrengen.
Dankzij de manga zijn Jezus en Boeddha menselijker geworden. Dit riekt volgens sommigen naar heiligschennis, maar dit aspect is volgens de recensente belangrijk voor de band met leiders, religieus of politiek. Er valt niets in te brengen tegen het belang dat Jezus en de Boeddha voor ons hadden en hebben, tot aan de dag van vandaag: ‘Zeker, het zijn grote mannen die veel hebben geleden voor hun idealen. Ik denk dat Nakamura-sensei ze een grote dienst heeft bewezen door ze op een welverdiende vakantie te sturen in Saint young men.’
Hartverwarmend
Reuben Baron schrijft in zijn recensie dat de manga niet probeert te kwetsen. Misschien komt de manier waarop Jezus en de Boeddha worden voorgesteld oneerbiedig over, maar dit is volgens hem nooit kwaadaardig bedoeld. Hij schrijft dat de krachten van het duo ongemakkelijk kunnen zijn, maar ook een zegen. Jezus kan oncontroleerbare wonderen veroorzaken, terwijl Boeddha graag zou willen dat kinderen stoppen met het porren in zijn derde oog en dat dieren hem voor een tijdje met rust laten.
Misschien waarderen gelovige lezers de grappen misschien wel meer dan anderen, omdat ze kennis hebben van het christendom en/of het boeddhisme, schrijft Baron. In de inleiding van het boek vermeldt de curator van het British Museum bovendien dat Nakamura veel fanmail ontvangt van boeddhistische en christelijke geestelijken.
Religieuze intolerantie overheerst het nieuws, ontregelt de sociale media en zorgt soms voor depressief makende krantenkoppen en grimmige artikelen, aldus James Gates in zijn recensie (2017). Maar de manga is juist belangrijk en hartverwarmend: ‘Het herinnert ons eraan hoe dringend het is om kunst te hebben die ons herinnert aan de noodzaak om vreedzaam samen te leven, waarbij we terugblikken op dogma’s uit het verleden, en onze vooroordelen loslaten ten gunste van blijmoedigheid en luchthartigheid. Als Jezus en Boeddha goed met elkaar om kunnen gaan, waarom de rest van ons dan niet?’
Gebrek aan eerbied
De Thaise Knowing Buddha Organization (KBO) veroordeelde op Facebook publiekelijk de magaka Hikura Nakamura voor haar Saint Young men. ‘Hebben boeddhisten geen dankbaarheid? Waarom vergeten zij hoe zij eerbied moeten betonen voor de profeet, die van groot belang is voor de mensheid?’ Fans van de manga noemen de mening van KBO zelfingenomen en in strijd met de boeddhistische principes, die de organisatie zelf zegt te verdedigen. Dit meldt The Phuket News in april 2013. De populariteit van deze manga in Thailand groeit gestaag naarmate de controverse meer aandacht krijgt.
B woord
De in een religieus gemengde Thaise familie geboren pastor Steve Cioccolanti opent zijn facebookrecensie (2016) met de opmerking dat Japan uniek is en de Japanse cultuur is beïnvloed door het boeddhisme. Seinto oniisan was in 2009 de best verkopende manga in Japan en er zijn miljoenen van verkocht. Geen enkel christelijk boek in Japan kan hieraan tippen. De manga gaat ook over Jezus, maar is niet geschreven door een christen, zegt de dominee. Er zijn zelfs Japanse scholen die de manga gebruiken als lesmateriaal over Jezus en dit zint hem niet.
In de facebookvideo stapt hij vervolgens over op het aanprijzen van de Japanse vertaling van zijn eigen From Buddha to Jesus. Zijn reden hiervoor: ‘Ik wil niet dat Japanners het christendom leren kennen door Saint young men.’
Japanners kennen de bijbel immers niet en maken zelfs grappen over Jezus. De pastor noemt enkele voorbeelden. Jezus kent de betekenis van kerstmis niet. Jezus is zo enthousiast over Santa Claus dat hij zijn eigen verjaardag is vergeten. Wanneer het duo zonder geld komt te zitten, zegt Jezus tegen de Boeddha dat hij hem maar moet verkopen. De zoon van God zegt: ‘Blijkbaar kun je voor mij op zijn minst dertig zilverlingen krijgen.’ Ten slotte is de dominee beledigd doordat Jezus Boeddha aanbidt, terwijl ‘we weten dat Jezus God is’. Wat begon met een praatje over de unieke cultuur van Japan eindigt dus met het B woord. Steve Cioccolanti: ‘Dit is geen humor meer, maar blasfemie.’
Cioccolanti heeft medestanders. Zo niet Monkeymouse die manga satire vindt, beslist geen blasfemie: ‘I like that it shows Jesus and the Buddha understand each other and don’t argue about dogma. They just try to get by from day to day, like everyone else; the comedy is that they’re NOT everyone else. It’s sad that the artist refuses to have it translated into English, because she’s afraid some American Christian will be so offended that they’ll shoot up an office like the Paris “Charlie Hebdo” case because of “blasphemy”. This is how the rest of the world sees America.’
Ook Patron heeft kritiek, maar van een andere soort: ‘Wat een schandelijke video. Valse getuigenis afleggen om je boek aan de man te brengen. Het boek dat mensen moet leren over het christendom is al lang geleden vertaald in het Japans en is Zijn woord.’
Een minuutje
S.W. Sondheimer vraagt zich af waarom het tien jaar duurde voordat de manga in boekvorm in december 2019 in de Verenigde Staten verscheen. De reden is duidelijk: uitgever Kodansha en auteur stonden publicatie in de VS niet toe, omdat zij een controverse wilden voorkomen. Nakamura vreesde dat deze haar loopbaan zou schaden.
Sondheimer begrijpt dit, hij schreef tijdens zijn masters godsdienstwetenschappen een paper over het verschijnsel dat de VS het enige land was waar religieuze organisaties Harry Potter boeken hebben verbrand. The sorcerer’s stone is in 80 talen vertaald, maar alleen de Amerikaans Engelse versie van het Brits Engelse origineel belandde op de brandstapel.
De redenen hiervoor zijn volgens hem puriteinse gevoeligheden. Destijds domineerden deze de meeste oorspronkelijk Britse kolonies, maar zijn nog steeds diep geworteld in het Amerikaanse culturele bewustzijn. Het maakt daarbij duidelijk hoe iemand religieus is opgevoed; als je in de VS bent opgegroeid krijg je de gevoeligheden via het onderwijs ingegoten.
Die invloed is bedrieglijk, omdat ze onbewust blijft totdat ze de kop opsteekt bij taboe onderwerpen, of tijdens een discussie over de vraag waarom je over Jezus geen grappen mag maken. Dit gaat net zo lang door totdat de gevoeligheden worden onderzocht en een halt toe geroepen.
Hoewel Sondheimer joods is opgevoed kent hij Jezus redelijk goed dankzij Sondheimers studie godsdienstwetenschappen en zijn specialisatie in christendom en cultuur. Als Jezus heeft bestaan dan komt hij in de bijbel over als een vriendelijk mens, hij hield van een feestje, had gevoel voor humor en gaf vrouwen een stem, meent hij. ‘Ik ben er zeker van dat Jezus de film Life of Brian hilarisch had gevonden en dat hij ook zou hebben genoten van Saint young men.’
Zijn advies ten slotte: ‘De volgende keer dat een boek je beledigt, neem dan een minuut de tijd om na te denken waarom dit is. Ben je echt kwaad of ben je kwaad, omdat je wordt verondersteld dit te zijn? Ik vermoed beide, maar als het is omdat dit van je wordt veronderstelt dan zal je ten slotte beseffen dat je een wereld van verhalen misloopt, die je uitnodigt.’ Kom op: waag die stap!
