• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Tilmann Vetter, kamergeleerde van het oude stempel

Tilmann Vetter, kamergeleerde van het oude stempel

11 februari 2025 door gastauteur

Gedurende de laatste weken van het jaar 2024 her-publiceerden we tekst en beeld van auteurs. In 2025 gaan we daar mee door. Hieronder een tekst van Rob Janssen en Jan de Breet over het overlijden van indoloog, boeddholoog en tibetoloog Tilmann Ernst Vetter, in het BD geplaatst op 1 februari 2013.

Op 20 december j.l. overleed plotseling de Nederlandse indoloog, boeddholoog en tibetoloog Tilmann Ernst Vetter. Hij werd geboren op 2 maart 1937 in Pforzheim, Duitsland, studeerde in Wenen bij Erich Frauwalner en was van 1974 tot 2000 hoogleraar aan de Universiteit Leiden, bij de vakgroep Talen en Culturen van Zuid- en Centraal-Azië. Eerder was hij werkzaam voor het Institut für Tibetologie und Buddhismuskunde aan de Universiteit van Wenen en voor de Rijksuniversiteit Utrecht.

Vetter was een kamergeleerde van de oude stempel, die weliswaar weinig studenten trok, maar deze wel een intensieve begeleiding gaf. Tijdens zijn colleges werden Sanskriet- Pali- en Tibetaanse teksten vertaald. Daarbij legde hij er de nadruk op dat hij geen talen doceerde, maar dat het hem ging om de inhoud van de teksten. Het was zijn streven om de oorspronkelijke leer van de Boeddha zoveel mogelijk te reconstrueren op grond van de oudste teksten. Daarbij was hij zeer kritisch en nam veel afstand van de oude commentaren en ook van moderne interpretaties.

Hij kwam zo vaak tot verrassende inzichten. Vetter behoorde ongetwijfeld tot de meest vooraanstaande boeddhologen van deze tijd. Ondanks zijn intense belangstelling voor het boeddhisme noemde hij zich geen boeddhist. Hij bleef een academicus die afstand bewaarde tot het onderwerp van zijn onderzoek. Bovendien was hij van mening dat de concrete vormen die het boeddhisme in de loop van de tijden heeft aangenomen, niet veel meer te maken hadden en hebben met de oorspronkelijke leer van de Boeddha.

Men kan hierbij, ter vergelijking, denken aan de uitspraak van Friedrich Nietzsche: “Der Christ hat alles verneint was jetzt christlich heißt.” Hoezeer hij toch wel persoonlijk geïnspireerd was door de Boeddha, moge blijken uit het motto op zijn rouwbrief: “Unser ganzes Dasein ist flüchtig wie die Wolken im Herbst.”

Het moderne India en boeddhistische landen interesseerden hem weinig. Hij is één keer op een congres in New Delhi geweest en heeft bij die gelegenheid niet de kans gegrepen om iets van het land te zien. Hij keerde zo snel mogelijk terug naar Nederland. In 1990 sloeg hij ook een uitnodiging af om te spreken op een congres in Bangkok.

Vetter schreef vijf wetenschappelijke boeken en talloze artikelen. In The Ideas and Meditative Practices of Early Buddhism (1988) besprak hij de belangrijkste ideeën en meditatieve praktijken van het vroege boeddhisme. Alle daarin gebruikte termen werden uitgelegd op basis van de oude teksten zelf. Hij nam daarbij afstand van de theravada-dogmatiek. Er werden verschillen tussen diverse passages in de oude geschriften blootgelegd en verklaard door middel van een ontwikkeling in het denken van de Boeddha en zijn belangrijkste leerlingen. Vetter toont aan dat jhana-meditatie (een meditatievorm waarbij vier stadia van verzinking doorlopen worden) de meest oorspronkelijke meditatievorm is die de Boeddha onderwees.

In zijn boek over de Khandha Passages besprak Vetter alle passages die over de geledingen van de persoonlijkheid (khandha’s) die de Boeddha onderscheidde handelen, in de afdeling der orderegels (Vinaya-Pitaka) en de vier belangrijkste sutta-afdelingen (nikaya’s) van de Pali-Canon. Het gaat hier om een vorm van boeddhistische psychologie. Het probleem hierbij was om adequate vertalingen te vinden voor de vijf termen die de geledingen aanduiden.

In zijn laatste werk presenteerde hij een woordenboek op de Chinese vertalingen van Indische boeddhistische teksten door An Shigao (werkzaam 147-168 n. C.) en zijn school. Dit boek getuigt van zijn enorme eruditie en beheersing van het Sanskriet, Pali en boeddhistisch Chinees.

Vetter inspireerde de schrijvers van dit in memoriam tot het ter hand nemen van de vertaling van de Pali-Canon in het Nederlands. De eerste vertaling die wij produceerden, die van de Digha-Nikaya, nam hij helemaal door en voorzag hij van talloze waardevolle suggesties voor verbetering. Later raadpleegde hij voor ons bij bepaalde moeilijke passages de beschikbare Chinese vertaling(en) en adviseerde ons op basis daarvan over de juiste Nederlandse vertaling. Wij zullen hem blijven gedenken als onze belangrijkste leermeester op het gebied van oude boeddhistische teksten en onze steunpilaar bij ons vertaalwerk.

Tekst Rob Janssen en Jan de Breet

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Pali-Canon Tags: An Shigao, boeddholoog, hoogleraar, Jan de Breet, Khandha Passages, Rob Janssen, Tilmann Ernst Vetter, Universiteit Leiden

Lees ook:

  1. Boeddholoog Tilmann Vetter overleden
  2. NBA-archief overgedragen aan bibliotheek UBL
  3. Geloof niet alles wat je denkt
  4. De Boeddha en de dood

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.