Diana – Koans

Een zenweekend koans. Het is mijn eerste weekend hier in zenklooster Upaya, Santé Fé in New Mexico van een langer verblijf. Koans ben ik altijd uit de weg gegaan. Mij veel te orthodox. De traditionele leer is dat je een koan opgedragen krijgt. Je verdiept je erin en moet een antwoord geven op de vraag waar het om draait. Je komt bij de leraar, geeft je antwoord en hij zegt dan dat het fout is en klingelt zijn bel en weg ben je. Tot je het, misschien na maanden pas, juist hebt: volgende koan. Ik zie er het nut niet van.

Nu lezen we groepsgewijs een koan. Dit is zo’n koan, een beetje een makkelijke om mee te beginnen:

Yunyan asked Daowu: “What does the Bodhisattva of Great Compassion do with so many hands and eyes?”
Daowu said: “It is like someone reaching out for the pillow at night.”
Yunyan said: “I understand”
Daowu said: “How do you understand?”
Yunyan said: “All over the body is hands and eyes.”
Daowu said: “You said a lot there, but you got only eighty percent.”
Yunyan said: “What about you, elder brother?”
Daowu said: “Throughout the body is hands and eyes.”

De leraren geven basisinformatie, kennis van de context als belangrijke richtingaanwijzers in het begrijpen van het verhaal. Hier gaat het om twee bevriende leerlingen die elkaar bevragen om tot meer inzicht te komen. De bodhisattva moet je zien als een verlichte leraar die blijft terugkeren naar de wereld om anderen te helpen. De heilige van de grote compassie wordt altijd met veel armen en ogen afgebeeld. Dan geven de leraren hun gedachten. Zij begrijpen de koan als een leerweg voor hier en nu. Ze vinden andere aspecten interessant en hebben interpretaties die naast elkaar blijven bestaan. Geen exegese van de ene betekenis. Geen leraar die je wegstuurt als je niet het juiste antwoord geeft. Het verhaal heeft alleen betekenis als je iets begrijpt. Jouw leven is het antwoord. Jij moet de betekenis kunnen leven.

Ik begrijp deze koan zo: Je lichaam heeft niet overal handen en ogen maar ís overal ogen om te zien en handen om te geven. Je oren, buik, je voeten, alles is om mee waar te nemen en mee uit te reiken naar een ander. ’s Nachts in je halfslaap tast je naar wat zacht is. Zo kun je uitreiken naar de noden van de wereld als je wereld niet meer om je eigen kleine zorgen draait. Als je het lijden in de wereld ziet, kun je niet anders meer dan zien en geven wat je kunt geven.

Tekst Diana Vernooij. Diana is gedurende zeven weken in het Upaya Zencentre in Santa Fe, voor drie weken zenretraite en voor een training Being with Dying, olv Joan Halifax. Het weekend werd gegeven door Kathy en Norman Fischer.