Er is ernstige verontrusting ontstaan over een Tibetaanse man, Dolma Kyab, die na beschuldiging van moord op zijn vrouw, Kunchok Wangmo, in augustus (2013) ter dood werd veroordeeld. Berichten van Tibetaanse bronnen geven aan dat ze mogelijk zichzelf in brand heeft gestoken en dat de autoriteiten hebben geprobeerd hieromheen een zaak tegen Dolma Kyab te bouwen. De rechtszaak werd in het geheim gehouden en de staatsmedia maakte geen melding van enig bewijs, anders dan een ‘bekentenis’ van Dolma Kyab, die gemarteld is, aldus Tibetaanse bronnen in ballingschap.
Dolma Kyab (Chinese transliteratie: Drolma Gya) werd ter dood veroordeeld door de lokale Volksrechtbank in Ngaba. (Chinees: Aba) voor “het doden van zijn vrouw en het verbranden van haar lichaam, zodat het lijkt alsof ze zichzelf in brand heeft gestoken”, aldus de Chinese staatsmedia op 16 augustus 2013.
De Chinese autoriteiten hebben een agressieve campagne opgezet om de zelfverbrandingen in Tibet te criminaliseren. In januari werd een Tibetaanse monnik Lobsang Kunchok veroordeeld tot een voorwaardelijke doodstraf en zijn neef Lobsang Tsering kreeg tien jaar voor “opzettelijke doodslag” in verband met de zelfverbranding van acht Tibetanen in Ngaba (Chinees: Aba) – hoewel vijf van de zelfverbrandingen nooit hebben plaatsgevonden. Dit was de eerste keer dat dergelijke zware straffen werden opgelegd aan personen, die Tibetanen naar verluidt hadden ‘aangezet’ of ‘gedwongen’ zichzelf te verbranden.
De veroordeling en uitgebreide propaganda inspanningen rond het proces van Lobsang Kunchok en Lobsang Tsering (in de officiële pers en op de staatstelevisie werd verslag gedaan over het nieuws van de vermeende samenzwering) toonden een harde lijn en meer systematische reactie van de autoriteiten om de zelfverbrandingen te bestempelen als strafbare feiten en de schuld voor de zelfverbrandingen te leggen bij ‘krachten van buitenaf.’
Ondanks deze maatregelen ging de golf van zelfverbrandingen in Tibet door. Een Tibetaanse monnik, Tsultrim Gyatso, stak zichzelf in brand en overleed op 19 december vorig jaar.
Het opleggen van de doodstraf is zeldzaam in Tibet en er wordt gevreesd dat het vonnis mogelijk is beïnvloed door politieke omstandigheden. Dolma Kyab wordt gevangen gehouden in Barkham (Chinees: Maerkang), de hoofdstad van de Ngaba Tibetaanse en Qiang Autonome Prefectuur in Sichuan (het Tibetaanse gebied Amdo). Volgens Tibetaanse bronnen in ballingschap, is hij ernstig gemarteld.
Een ter dood veroordeling moet volgens de Chinese wet worden beoordeeld door een hogere rechter. Indien een eerste vonnis door een Volksrechtbank de doodstraf opgelegd heeft, wordt het eerste beroep ingesteld door een hogere Volksrechtbank en ook door de aller hoogste Volksrechtbank. De hogere rechtbanken hebben de bevoegdheid om het vonnis te wijzigen, waaronder het opleggen van een voor twee jaar geschorst doodvonnis, hetgeen over het algemeen neerkomt op een levenslange gevangenisstraf. Als de doodstraf zonder uitstel wordt gehandhaafd, vindt de uitvoering in de regel kort daarna plaats. De huidige status van de zaak van Dolma Kyab is niet bekend.
Tibetaanse bronnen melden dat Dolma Kyab voorafgaand aan zijn proces werd gemarteld en dat hij heeft verklaar onschuldig te zijn. Zijn huidige toestand is niet bekend. Volgens dezelfde bronnen lijkt het erop dat Dolma Kyab geen eerlijk proces or rechtsgang heeft gekregen, zonder een bekwame raadsman naar eigen keuze. Berichten in de staatsmedia maken geen melding van enig bewijsmiddel in deze zaak anders dan een ‘bekentenis’, en het is bekend dat in China vaak marteling wordt gebruikt om bekentenissen los te krijgen.
De omstandigheden van de zaak zijn nog steeds onduidelijk vanwege de repressieve politieke omstandigheden en het klimaat van angst in het gebied. Volgens sommige Tibetaanse bronnen, die niet volledig konden worden bevestigd, stak Kunchok Wangmo zichzelf in maart 2013 ’s avonds laat in brand en overleed ze. De autoriteiten in Ngaba lijken te hebben geprobeerd om een zaak tegen Dolma Kyab te construeren met de beschuldiging dat hij zijn vrouw zou hebben vermoord. Diverse Tibetaanse bronnen vermeldden dat op de ochtend na Kunchok Wangmo’s dood, veiligheidsambtenaren naar het ouderlijk huis kwamen en Dolma Kyab aanzienlijke steekpenningen aanboden om te zeggen dat ze zelfmoord had gepleegd wegens familie problemen. Dezelfde bronnen zeggen dat zijn arrestatie volgde op zijn weigering om dit te doen, hoewel de volledige details van de omstandigheden niet bekend zijn.
Bron ICT Nederland.
Het BD schreef eerder over deze kwestie, lees hier
