Dick – Compassie

Achterin de zaal klinkt plots een beleefde stem. Maar de ondertoon is bars. Er komt zoiets als: Mooie woorden allemaal hoor, daar niet van, maar in welke actie vertaalt die compassie van jullie zich nou helemaal? Het loopt tegen het eind van het zen-symposium ter herdenking van Neerlands ‘zenmoeder’ Mimi Maréchal in ZIN.

Hongersnood, ziekte, dood, armoede, watersnood, aardbevingen, marteling,  moord,  slachtpartijen, zelfmoordacties, radeloze asielzoekers. Een continent crepeert. Elke drie seconden sterft een kind. We vernietigen langzaam onze planeet. Ook dichtbij is er veel leed. Kijk maar om je heen. Wat doen boeddhisten daar nou aan? Actiecentra inrichten? Manifesten en petities? De straat op en van de daken schreeuwen?

Oh, het engagement binnen het boeddhisme toont zich overal. Van de Zen Peacemakers van Bernie Glassman tot de International Fellowship for Reconciliation. Onze eigen BUN heeft een werkgroep geëngageerd Boeddhisme. Bij Google scoor je behoorlijk als je boeddhistische actie intikt. Ik vermoed dat de vragensteller dat allemaal wel weet. Waar gaat het hem dan om? Wat betekent deze schijnbare echo van een achterhaalde ‘wetenschappelijke’ visie op het boeddhisme?

Zittend in meditatie oefenen wij iets. Dat ‘iets’ heeft alles te maken met de lichtelijk verbolgen, maar ook wanhopige vraag van de vragensteller. We oefenen ons in niets uitsluitende aandacht, waardoor -geleidelijk, geleidelijk- onze belemmeringen om te zien verminderen. Het zelfgeschapen egocorset zakt nu en dan tot onder de knieën. De ijsbloemen op onze diepvriesverpakking beginnen te smelten. We wenden ons niet meer af van leed, dood, verderf en mentale verduistering maar ontfermen ons erover. Zijn er één mee.

Ja, ja en wat kan je daar dan mee? Er ontstaat meer ruimte voor het totaalbeeld. Dit is dit omdat dat dat is, zoals Thich Nhat Hanh het ongeveer zegt. We zijn ook zelf de verkrachters en de moordenaars. Dat is al wat. En we kunnen meer compassie opbrengen voor onze eigen verkrampingen: wonden die het leven in ons achterliet; onvermogen om los te laten; onze gestolde ideeën, plaatjes en concepten die we voor de werkelijkheid zelf houden; onze neiging om alles zwart-wit in te kleuren. In die groeiende helderheid ontstaat ruimte voor liefde want je merkt dat je wat minder bang wordt voor dat woord. Het ontwakende hart…

Ja, maar daar hebben die stervende kindertjes toch niks aan? ….kan alleen maar van ‘huis uit’ werken en het deinst ook vaak weer terug voor het oeverloze lijden dichtbij en veraf. Het merkt dat uiteindelijk niets werkt, dat er geen plaats is om te staan en dat het weggezogen wordt in een draaikolk van niet-weten…

Nou, mooi is dat en dan? Doen je wat je te doen hebt. Je open stellen voor die noties is al gerichte actie. Deze inspanning kent geen garantie, maar verschaft wel de basis aan zinvol handelen en vrije, open actiekeuze. Zo’n keuze zal altijd rekening houden met wat dichtbij je is. Dààr speelt je leven zich immers af. Langs die flitslijn is elk nu volledig uniek. Durf in elk moment de weekmaker te zijn die ijsbloemen ontdooit! Wie weet volgt daaruit ook ontwikkelingswerk in Afrika of actiewerk bij Greenpeace of Amnesty. Van jou of een ander.

Hmmm…