Het probleem met rijkdom is dat de meeste mensen niet weten dat ze rijk zijn. Als je geen Elon Musk heet is er altijd wel iemand aan te wijzen die écht rijk is. En als je in een rijk land als Nederland woont valt je rijkdom al helemaal niet op. Sterker nog: als je de nieuwsberichten en sociale media mag geloven is er sprake van ernstige armoede. Wat dat betreft is het een eyeopener om in Thailand te wonen. Naar aanleiding van mijn ziekenhuisopname schreef ik in 2018 al eens een blog over rijkdom en white privilege waar je je niet aan kunt onttrekken (https://leven-in-thailand.blogspot.com/2018/10/white-privilege.html Het is tijd om het er weer eens over te hebben, zodat we het niet vergeten.
Dat het onderwerp weer op komt borrelen heeft te maken met ons bezoek aan de markt in Pong Yang Khok, een plaatsje hier vlakbij. Onze vriend Primo (hij kwam al eerder langs in onze blog) en zijn vrouw Somtjid verkopen daar allerlei spullen die tot de eerste levensbehoeften kunnen worden gerekend. Bakolie, soep, (af)wasmiddel en ga zo maar door. Wij gingen voor die producten meestal naar de supermarkt, vanwege het gemak, maar beseften steeds meer dat het geld dat we op de plaatselijke markt uitgeven beter besteed is. Eén van de dingen die we nodig hadden was kokosmelk en Somtjid bleek dat ook te verkopen. Er zaten nog 4 pakjes in een wikkel waar er oorspronkelijk 8 in zaten, en ze wilder er eentje voor ons uithalen. Wij zeiden dat we ze alle vier wel wilden meenemen. Ze keek ons verbaasd aan: “Wat ga je er mee doen dan?”
Een simpele vraag met een diepe lading. Want de onderliggende boodschap was duidelijk. Niemand koopt op die markt ooit 4 pakjes kokosmelk tegelijk. De mensen kopen één pakje en pas als dat op is kopen ze weer een nieuw. Natuurlijk maakt dat voor de totale kosten niet uit, maar ze kunnen niet net als wij gemakkelijk even 60 baht (€ 1,75) uitgeven aan kokosmelk die ze nu nog niet nodig hebben.
Ik moest terugdenken aan enkele voorvallen tijdens de weken dat Phan bij ons verbleef. “Wow, they have a hoover” zei hij tegen zijn toenmalige vriendin Matsaya toen ze ons huisje bekeken. Hij bedoelde het niet zo, maar had niet op een meer effectieve manier duidelijk kunnen maken dat het hebben van een stofzuiger helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Later kwam hij een keer aan met twee voetjes van Loi Krathongkaarsjes die hij uit de vuilnisbak had gevist.
Loi Krathong is een feestdag waarbij onder meer rijen kaarsjes voor het huis worden gezet. Als die opgebrand zijn kun je er niks meer mee. Althans, dat vinden wij. Maar Phan wou de restanten graag hebben we vroeg ons om voortaan altijd even te overleggen als we iets weg wilden gooien. Het zijn dat soort voorvallen die duidelijk maken dat rijkdom niet betekent dat je 1 miljoen op de bank of onder je matras hebt, maar dat je een stofzuiger hebt, dat je het je kunt veroorloven om iets bruikbaars weg te gooien, dat je niet een kwartier omfietst om 2 baht te besparen, dat je je niet hoeft af te vragen of je iets wel of niet kan kopen.
(Her)gebruiken wat je gebruiken kan zit hier veel meer in de volksaard dan in Nederland. Een mooi voorbeeld is het bewijsje dat we meekrijgen van het immigratiekantoor als we onze verplichte 90-dagenmelding hebben gedaan. Dat wordt geprint op de achterkant van eerder bedrukte A4’tjes. En alles wat kapot is wordt hier gerepareerd totdat dat écht niet meer kan. Dat ondervond ik toen mijn laptop het voor gezien hield. In Nederland zou me een nieuwe zijn aangesmeerd, maar hier in Thailand wordt zo’n ding weer opgelapt. 50 baht heb ik besteed aan 2 reparaties en nu, 2 jaar later, loopt mijn opgelaptop nog altijd als een zonnetje.
Ik kan me voorstellen dat zo’n verhaal over rijkdom nog altijd wat afstandelijk is voor de meeste lezers. Maar ik heb goed nieuws. Er is een handige website waar je je inkomen en de samenstelling van je huishouden kunt invoeren waarna je kunt zien hoeveel procent van de wereldbevolking rijker is dan jij, en dus ook hoeveel procent armer is. Probeer het eerst eens zelf in te schatten en kijk dan op https://howrichami.givingwhatwecan.org/how-rich-am-i of je inschatting een beetje klopte. Wij zitten zelf flink hoger dan we gedacht hadden. Ik ben benieuwd hoe dat voor jullie is.
