Ik kijk met veel genoegen bij de NPO naar de tiendelige geschiedenisserie De Strijd, gepresenteerd door Eric Dijkstra en Gerdi Verbeet. Het is een herhaling, ik heb de serie al eerder gezien, maar omdat ik in het nu leef ben ik bij elke aflevering toch weer verrast.
Eric rijdt als een echte arbeider op zijn brommer naar plekken in Nederland en daarbuiten waar mensen werden geknecht en uitgebuit door kapitalistische bazen en Gerdi neemt de studiopresentatie voor haar rekening. Beiden zijn, net als ik, afkomstig uit het arbeidersmilieu. Overigens bereed mijn vader een solex, als communist wilde hij toch anders zijn dan zijn maten in de Rotterdamse haven. Die fietsten.
Vandaag wordt de revolutie- die nooit van de grond kwam, door Eric en Gerdi behandeld. Gisteren werden de vakbonden belicht.
Ik ben al bijna een halve eeuw lid van de journalistenvakbond NVJ en was een tijdje vrij actief binnen de bond. Zo was ik namens de NVJ binnen de werkgroep politie, justitie, pers, adviseur van een minister van justitie op het gebied van voorlichting aan de pers en richtlijnen voor de politie zodat je als journalist veilig en rustig je werk kon doen en niet in mekaar geslagen werd door een diender. We kwamen bijeen op het ministerie van justitie in Den Haag. Regelmatig was ik in Amsterdam om in het bondsbureau bijgepraat te worden en informatie uit te wisselen.
Lange tijd was het not done voor journalisten om te staken voor betere arbeidsvoorwaarden en hogere lonen. Journalisten waren vroeger mensen met een hoge hoed, ze trokken nooit de arbeiderswijken in om daar hun oor te luisteren te leggen maar haalden hun informatie bij het bestuur en de machthebbers. Pas in de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw veranderde dat, mede door de inzet en houding van de vakbeweging en arbeidersraden.
De hoge hoed verdween en de NVJ schrok er niet voor terug om tijdens cao-onderhandelingen te dreigen met stakingen of zelfs de boel op redacties plat te leggen. De collega’s van de ‘vuile hoek’, drukkers en grafici, die stakingen niet schuwden, waren een goed voorbeeld en werden gevreesd door directies van uitgeverijen.
Ik heb een paar stakingen van journalisten meegemaakt en helpen uitvoeren. We staakten niet voor onze lol. Tijdens de stakingsdagen waren er altijd wel collega’s die geen lid waren van de vakbond en niet wilden staken. Dat accepteerden we tot het moment dat ze zich ontpopten als stakingsbrekers- in de serie De Strijd duikboten genoemd. Zo snel ze het toetsenbord aanraakten werden ze gemaand daarmee te stoppen. En als ze dat niet deden werden ze met enige dwang uit de redactiezaal verwijderd. Het duurde vaak maanden voor die duikboten weer als gewone collega’s werden gezien en hun wangedrag hen vergeven. Uiteindelijk zijn het uitvreters want ze accepteerden wel altijd de loonsverhogingen die wij uit het vuur hadden gesleept.
Ik vind dat elke arbeider, tegenwoordig werknemer of medewerker genoemd, lid moet zijn van een vakbond. Want bazen willen altijd voor een dubbeltje op de eerste rang zitten, knijpen hun personeel uit en hebben maar één belang: eigenbelang en zakken vullen. Dat deden in Twente de textielbaronnen- de Van Heeks en consorten die over de ruggen van de arbeiders miljoenen per jaar verdienden en kapitale buitenhuizen op enorme landgoederen neerzetten. En de arbeiders 16 uur per dag moesten werken, zeven dagen per week en geen vakantie hadden. Het stakingsrecht was er toen nog niet.
Zonder vakbonden zou onze maatschappij er heel anders uitzien. Socialisten, christenen en boeddhisten trekt ten strijde. Ontwaakt, ontwaakt. Op naar het licht. Want er komen andere tijden.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer. Of gaan de redactie stalken en bedreigen. Of geloven niet meer in Sinterklaas. Of wantrouwen de banken. Of te twijfelen aan het nu.
Marcel van Campenhout zegt
Vraag, is de vakbond van toen vergelijkbaar met de bond van nu.
Dat vind ik nl niet. De bonden van nu zijn gelijk aan volksverlakkers. Is dat niet ook de reden van de lage ledenaantallen?
Reactie uitgever: Hoe je ze ook noemt, het zijn nog steeds de bonden die voor hun leden resultaten bereiken, denk maar aan de bond voor schoonmakers. We leven in een maatschappij waarin mensen denken dat ze geen organisaties meer nodig hebben om hun belangen te behartigen. Tot ze zelf op straat worden gezet.
Wulf zegt
Er zijn nog steeds werkgevers die hun personeel lastig vinden als die willen krijgen wat er in hun CAO staat. Je moet dat bij hen afdwingen en dat kost heel veel energie. Het is een slecht gevoel als je uitgewrongen wordt. Gelukkig kan de vakbond daar (juridisch) bij helpen t.b.v. gerechtigheid. Dat weten wij hier uit eigen ervaring. Ik zou dat absoluut geen volksverlakkerij willen noemen.