Koeien lopen geen gevaar in Bhutan, niet-boeddhisten wel

Elysabeth Alfano, hoster van de Awesome Vegans Podcast, the Silver-Chic Chef cooking demos, beveelt veganisten aan om het boeddhistisch koninkrijk Bhutan te bezoeken. Het Zuid-Aziatische land is volgens haar doordrenkt van een cultuur die gelooft in vriendelijkheid ten opzichte van dieren, die het geluk van zijn burgers waardeert en het milieu respecteert.

Gelegen aan de oostelijke rand van de Himalaya, is Bhutan bekend om zijn kloosters, forten en dramatische landschappen die variëren van subtropische vlakten tot steile bergen en valleien. Wat volgens Alfano deze plaats bijzonder maakt, is dat deze staat, omdat hij nooit gekoloniseerd is geweest, een duidelijke nationale identiteit heeft ontwikkeld die gebaseerd is op het boeddhisme, dat algemeen bekend staat om zijn leer van geweldloosheid. ‘Als jullie op zoek zijn naar bevrijding , geef ik jullie negen redenen waarom het goed is om als veganist naar Bhutan te gaan’, zegt Alfano.

1. Er zijn geen slachthuizen.

Slachthuizen zijn illegaal in Bhutan en er is er niet één in het land. Het boeddhisme leert dat het verkeerd is om dieren te doden, die gezien worden als onderdeel van de goddelijke schepping. Sommige Bhutanezen eten wel vlees dat uit India wordt geïmporteerd.

2. Bhutan is koolstofnegatief.

Bhutan is het enige land ter wereld dat koolstofnegatief is. Tot op heden is 72 procent van het land bos, waardoor Bhutan en zijn kleine bevolking van iets meer dan 800.000 mensen drie tot vier keer meer koolstofuitstoot kunnen absorberen dan het produceert. (…) – je kunt het voelen als je ademt.

3. Chili

Ontbijt, lunch en diner bestaan meestal uit minstens één gerecht van chili’s – niet als specerij, maar als het hele voorgerecht. Historisch gezien werd gedacht dat het een middel was om de bergbewoners in koude tijden te verwarmen.

4. Veganistische knoedels

Gestoomde of gebakken Veggie Momos (knoedels), Bhak Thuk (brede noedelsoep), en een Panda-bier zijn de manier om te gaan op veganistisch-vriendelijke eetgelegenheid. Terwijl de meeste Bhutanese gerechten kaas bevatten, kunnen veganisten gemakkelijk vragen om geen kaas op hun gerechten.

5. De hele natie lijkt gelukkig.

Kan het zijn dat er een plek op aarde is die welzijn, mededogen en geluk boven geld stelt? Bhutan baseert haar evaluatie van het algehele geluk van haar burgers op vier pijlers: duurzame economische ontwikkeling; goed bestuur; behoud van het milieu; en het behoud van cultuur, traditie en gezondheid. Het milieu telt als een belangrijk onderdeel van iemands vastberaden geluk.

6. Vliegende fallussen.

Dit symbool, geschilderd op deuropeningen en de zijkanten van gebouwen – meestal met een sjaal eromheen – is bedoeld als een positief voorteken. Het rechtopstaande lid vertegenwoordigt de geest van de goddelijke gek die in de Bhutanese versie van het boeddhisme toevallige resultaten gaf aan hen die geloofden in zijn onconventionele en schunnige manieren.

7. Kwetsbare vogelsoorten.

Vliegend tot 35.000 voet met een spanwijdte van maximaal acht voet, trekken de ongelooflijke kraanvogels met zwarte hals elke winter naar het centrum van Bhutan in de Phobjikha Valley en andere plaatsen in India en Tibet. Met naar schatting 8.000 tot 11.000 vogels in de wereld, verklaarde Bhutan een deel van de Phobjikha-vallei tot beschermd gebied van 63 vierkante mijl om hun voortbestaan te garanderen. Alfano: ‘Dat is ronduit hemels.’

8. Rode rijst is een hoofdbestanddeel.

Veel nuttiger dan zijn eerlijkere tegenhanger en vol met voedingsstoffen zoals mangaan en magnesium, zit rode rijst in bijna elk gerecht bij elke maaltijd in Bhutan.

9. 100 procent biologisch.

Het land werkt er actief aan om het eerste land ter wereld te zijn dat 100 procent biologisch is (sommigen zeggen al in 2020). Hoewel het meestal al biologisch is omdat de meeste mensen hun eigen groenten verbouwen, krijgt een deel van de rijstproductie wel te maken met chemicalien.

Bhutan – niet zo gelukkig

Bhutan, het boeddhistisch koninkrijk waar de graadmeter het bruto nationaal geluk is, staat op de 97ste plaats in de World Happiness Index 2018 die onlangs gepubliceerd is. Nepal scoort een 101ste plaats in de index en Sri Lanka bekleedt de 116e positie. Bangladesh staat op de 115e in de index en het boeddhistische Birma, waar al maanden gewelddadigheden tegen de Rohingya minderheid in dat land plaatsvinden, scoort de 130e positie. Het laagst eindigt Burundi, op de 156e plek in de index.

De index wordt uitgevoerd door het netwerk duurzame ontwikkeling en oplossingen (SDSN) van de VN en meet het geluk(gevoel) in 156 landen, gebaseerd op het BNP per hoofd van de bevolking, sociale ondersteuning, gezonde levensverwachting, maatschappelijke vrijheid, vrijgevigheid en het ontbreken van corruptie.

Het boeddhistisch koninkrijk Bhutan, ten oosten van Nepal, wordt met zijn Bruto Nationaal Geluk (BNG) door menigeen als het nirvana aangemerkt. In 2007 bezochten kroonprins Willem-Alexander en Maxima het land. Ze bleken onder de indruk van wat ze tijdens hun bezoek aantroffen in dat koninkrijk in de Himalaya. Net als zoveel andere mensen hebben zij een rooskleurig beeld van dat ministaatje. Compassie, empathie, liefde, toch?

Had het prinselijk paar een paar honderd kilometer doorgereisd, dan had het een heel ander aspect van het boeddhistische Bhutan aangetroffen. In zeven vluchtelingenkampen in Oost-Nepal creperen zo’n 120.000* Bhutanezen, die door hun eigen overheid zijn vervolgd, gemarteld, het land uitgezet of gevlucht.

Voor deze, uit het zuiden van Bhutan afkomstige hindoes, de Lotsampa’s, is elke vorm van bruto geluk in hun vaderland ver te zoeken. Ze worden vanwege hun taal, kleding en cultuur door de Bhutanese machthebbers als een bedreiging van het boeddhisme in dat land gezien. De gevolgen zijn afschuwelijk. Mensenrechtenorganisaties rapporteerden herhaaldelijk over het oppakken, vastzetten, verkrachten en martelen van deze Bhutanezen.

Depressie en suïcidale neigingen

In de vluchtelingenkampen in Nepal wordt onderwijs, gezondheidszorg, voedsel en onderdak aangeboden, geleverd door verschillende nationale en internationale organisaties, zoals de UNHCR. Sommige vluchtelingen hebben een illegale baan als boer of onderwijzer. De vluchtelingen mogen officieel niet werken, Nepal is bang dat ze anders te veel gaan concurreren met de plaatselijke bevolking.

Het jarenlange en uitzichtloze verblijf in die kampen zorgt bij veel vluchtelingen voor frustratie en depressie. De leefomstandigheden zijn er abominabel. Er wonen meerdere gezinnen in krotten die maar één ruimte hebben. Ze delen hetzelfde toilet. Na zonsondergang is het stikdonker in het kamp, omdat er geen elektriciteit is. In de zomermaanden breekt er geregeld brand uit in de kampen. Tijdens de moessonregens loopt het water de woonruimten in. Huiselijk geweld, depressies, suïcidale neigingen, alcoholisme en prostitutie nemen toe, evenals het aantal besmettingen met hiv/aids.

De organisatie Transcultural Psychosocial Organization (TPO) Nepal biedt de vluchtelingen in de kampen psychosociale ondersteuning. Er zijn psychosociale ‘counsellors’ in ieder kamp, waar vluchtelingen terecht kunnen voor advies en begeleiding. Met zelfhulpgroepen en vluchtelingen die opgeleid zijn tot psychosociaal werker, wordt getracht de geestelijke nood en stress te verlichten.

Het is Nepal- die de vluchtelingen nooit als nieuwe burgers heeft geaccepteerd, er veel aan gelegen dat deze mensen het land verlaten. Het land vreest voor zijn nationale veiligheid. Sinds kort bieden westerse landen, de Verenigde Staten, Canada, Australië, Nieuw Zeeland, Noorwegen, Denemarken, Nederland en het Verenigd Koninkrijk deze vluchtelingen een verblijfsvergunning aan. Zodat ze een nieuwe toekomst op kunnen bouwen. Nederland heeft de vluchtelingenstatus van de Lotsampa’s geaccepteerd, er verblijven er nu ongeveer vijfhonderd in dit land. En elk jaar laat Nederland een groep van vijfhonderd nieuwe vluchtelingen toe, onder wie Bhutanezen.

De exodus uit Bhutan begon aan het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw. ‘Tienduizenden etnische Nepalezen werd (in Bhutan) het burgerschap ontnomen’, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HR) in het rapport ‘Last Hope’. ‘Sommigen werden Bhutan uitgezet, anderen vluchtten het land uit, uit angst voor arrestatie en detentie.’ De politie in Bhutan arresteerde regelmatig midden in de nacht burgers die verdacht werden van ‘anti-overheidsactiviteiten’. Ook ambtenaren die al tientallen jaren loyaal waren aan het totalitaire systeem, werden het slachtoffer, omdat ze geen boeddhist waren. Uiteindelijk werd ongeveer een vijfde van de bevolking van Bhutan verdreven. Percentagegewijs een groter aantal dan de vluchtelingen die Tibet ontvlucht zijn. De meeste Bhutanese vluchtelingen bereikten Nepal in de jaren negentig, via India.

‘In Bhutan werd ik als hindoe gediscrimineerd. Iedereen moest van de koning boeddhist worden. Als je weigerde, kreeg je de doodstraf of een levenslange gevangenisstraf opgelegd.’

‘In 1990 doneerde ik geld aan mijn leraren voor de publicatie van een boek, waarin ze schreven over de onderdrukking. Ze wilden de bevolking laten zien hoe de koning ons discrimineerde. Mijn leraar werd gearresteerd. Na veel martelingen noemde hij de namen van de andere betrokkenen.’

‘De politie kwam naar ons huis en arresteerde verschillende mensen, maar gelukkig kon ik ontsnappen. Als ik in Bhutan was gebleven, zou dat mijn dood hebben betekend. Zonder iets mee te nemen, met alleen de kleren die ik droeg, ben ik naar India gevlucht. Die dag begon mijn leven als vluchteling.’

Hoe was de situatie in Bhutan in de late jaren tachtig? Voor de internationale Lutheran World Service waren in 1992 Nederlandse hulpverleners in Nepal actief. Ze schetsen het volgende beeld. Vijfenvijftig procent van de bevolking in Bhutan is van Nepalese origine. Vele van deze ”immigrantenfamilies” wonen al honderd tot tweehonderd jaar in Bhutan en voelen zich dientengevolge Bhutanees, hoewel ze de Nepalese taal zijn blijven spreken. De andere grote etnische groep wordt gevormd door de Drukpa’s, waaruit ook de huidige monarchie afkomstig is. Dat zijn boeddhisten, in tegenstelling tot de mensen van Nepalese origine, die hindoe zijn.’

Totalitair

De hulpverleners: ‘De monarchie in Bhutan is totalitair. Die almacht werd aangetast toen in navolging van de democratische ontwikkelingen in Nepal ook in Bhutan mensen voor hun rechten begonnen op te komen. De numerieke meerderheid van de Zuid-Bhutanese Nepali zat de regering in Thimpu ook al lang niet lekker. Sindsdien zijn er heel wat mensen in de gevangenis en werkkampen verdwenen. Martelingen zijn daar aan de orde van de dag. Er is nu een slim opgezette campagne gestart om systematisch mensen van Nepalese afkomst het land uit te werken. Door intimidatie, mishandelingen en verkrachtingen wordt een zodanige terreur uitgeoefend dat mensen gedwongen worden te vluchten. Zodra ze weg zijn wordt hun land en dergelijke door anderen ingepikt. Naar buiten toe wordt door de regering beweerd dat het Nepali zijn die elkaar dit aandoen. Video-opnames worden gemaakt waarop mensen verklaren vrijwillig het land te verlaten, maar er wordt niet bij vermeld onder welke dreigementen ze dit zo vrijwillig doen.’

Raszuiver

Het fenomeen Bruto Nationaal geluk geldt- als er überhaupt al sprake van is, voor de ‘raszuivere’ Bhutanees. Ondanks ingezette maatschappelijke hervormingen bepaalt de elite in Bhutan en anderen die het voor het zeggen hebben, dat er geen plaats is voor niet-boeddhisten in dat land. En het gaat niet alleen om hindoes die moeten wijken. Kerkelijke organisaties maken melding van vervolging van christenen in het boeddhistische Bhutan.

In december 2009 reageerde de Rotterdamse psycholoog en lid van Amnesty International Hans Gijsen op een interview met de premier van Bhutan, Jigme Y. Thinley. Het gesprek ging over het concept Bruto Nationaal Geluk (BNG) en de discriminatie van minderheden in Bhutan. De eerste minister wuifde dat laatste thema resoluut weg en zei: “Dat is een mythe”.

Gijsen: ‘Volgens Thinley behoren liefdevolle vriendelijkheid, compassie en empathie tot het boeddhistische erfgoed en vormen zij samen één pijler van het BNG. Andere pijlers zijn goed bestuur, natuurbehoud en bescherming van het culturele erfgoed. Bhutan weet in het Westen niet alleen veel sympathie te wekken met dit geluksconcept (BNG) maar ook met het beeld van een laatste Shangri-la, een paradijselijk oord in de Himalaya. (…) Bhutanese machthebbers hebben de afgelopen jaren bovendien een democratiseringsproces in gang gezet dat goed klinkt in Westerse oren.’

Eén van de negen ‘geluksdomeinen’ uit het BNG heet ‘psychisch welzijn.’ De Amsterdamse psychiater prof. Joop de Jong deed in het Journal of American Medical Association (1998; Vol. 280, No. 5, pag. 443-448) verslag van onderzoek onder Bhutanese vluchtelingen. Duizenden Bhutanese vluchtelingen zijn gemarteld: stokslagen; het onthouden van slaap; het continu blootstellen aan hard geluid en kou; het slepen aan haren; het verbranden en uitrukken van haren; het gedwongen eten van vlees door overwegend vegetarische Hindoes; en chepuwa, een Bhutanese martelmethode waarbij de dijen of benen van het slachtoffer met bamboestokken worden vastgesnoerd.