De religieuze betrokkenheid in Nederland is tussen 2012 en 2017 verder afgenomen. In 2017 rekende voor het eerst minder dan de helft van de Nederlanders van 15 jaar en ouder zich tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering. Een op de zeven zei regelmatig een religieuze dienst te bezoeken. Ook dit aandeel is de afgelopen jaren geslonken. Zo blijkt uit cijfers van het CBS.
Bijna een kwart van de bevolking geeft aan katholiek te zijn, 15 procent is protestants, 5 procent moslim en 6 procent rekent zich tot een ander gezindte, zoals het boeddhisme. Vrouwen, ouderen, gehuwden en verweduwden, lager opgeleiden en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond hebben een beduidend grotere betrokkenheid bij religie dan mannen, jongeren, gescheiden en ongehuwde personen, hoger opgeleiden, en mensen met een westerse of Nederlandse migratieachtergrond.
Helft gelovig in 2015
Exact de helft van de volwassen bevolking van Nederland behoorde in 2015 naar eigen zeggen tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering. Slechts een op de zes Nederlanders bezoekt nog regelmatig een religieuze dienst. Van alle kerkelijke gezindten zijn gereformeerden de trouwste kerkgangers.
Van de volwassen Nederlandse bevolking gaf 50 procent in 2015 aan godsdienstig te zijn. In 2010 was dat nog 55 procent. Iets minder dan een kwart van de Nederlandse kerkgangers is katholiek, 16 procent protestants. Van de protestanten geeft 7 procent aan hervormd te zijn. Respectievelijk 3 en 6 procent rekent zich tot de gereformeerde kerk of de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Verder is 5 procent van de Nederlanders moslim en geeft 6 procent aan tot een andere kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke stroming te horen, waaronder het jodendom, hindoeïsme of boeddhisme.
| Percentage | |
|---|---|
| 15 tot 18 jaar | 43,5 |
| 18 tot 25 jaar | 32,8 |
| 25 tot 35 jaar | 40,4 |
| 35 tot 45 jaar | 46,9 |
| 45 tot 55 jaar | 49,4 |
| 55 tot 65 jaar | 52,3 |
| 65 tot 75 jaar | 58 |
| 75 jaar of ouder | 71,5 |
Van de mannen en vrouwen behoorde in 2017 achtereenvolgens 46 procent en 52 procent tot een religieuze groepering. Van de vrouwen ging 17 procent regelmatig naar een dienst, van de mannen 14 procent. Veruit het minst religieus betrokken zijn jongeren van 18 tot 25 jaar: een op de drie behoorde tot een religieuze groepering. Van deze jongeren gaf 13 procent vorig jaar aan regelmatig naar een religieuze dienst te gaan.
Ouderen zijn het meest religieus en betrokken. Van de 75-plussers zei 71 procent godsdienstig te zijn, 34 procent bezocht regelmatig een dienst. Van de groep met uitsluitend basisonderwijs behoorde 64 procent tot een religieuze groep en 20 procent kerkte regelmatig. Van de academici was dat 37 procent.
Boeddhisten
In Nederland wonen ongeveer 50.000 volwassenen die zeggen boeddhist te zijn. Dat blijkt uit cijfers van de in september 2014 gepubliceerde Religieuze kaart van Nederland van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het is de eerste keer dat het CBS het aantal boeddhisten in ons land in beeld brengt. Eerdere metingen van andere instituten en organisaties over het aantal boeddhisten in Nederland gaven veel hogere aantallen te zien. Slechts 0,4 procent van alle mensen die een godsdienst of religie aanhangen zegt boeddhist te zijn. Een krappe meerderheid van 53 procent van de Nederlanders geeft in 2013 aan tot een godsdienstige groepering te behoren.
De categorie religie is vanaf 2010 in CBS-onderzoeken toegevoegd nadat de vraag over de religieuze beleving werd opgenomen in de basisvragenlijst van de zogenoemde Huishoud-en Persoonenquêtes, waaronder de enquête beroepsbevolking. Daardoor werd het mogelijk dat de vraag naar hun religieuze beleving door veel meer mensen beantwoord werd . Zodat het voor het CBS mogelijk werd om een profiel te schetsen van kleinere groepen religies, zoals de boeddhisten.
Het CBS hanteert de zogenoemde eentraps-methode om te achterhalen wie zich boeddhist noemt. Er vind geen verdere definitie plaats van het begrip boeddhist, het beantwoorden van de vraag is voldoende. Zijn dat mensen die toevlucht hebben genomen tot Boeddha, dharma en sangha? Of mensen die affiniteit met het boeddhisme hebben of bij de Blokker een boeddhabeeldje hebben gekocht? Het CBS zegt dat oordeel aan de respondent over te laten en daar dus geen inzicht in te hebben, ‘we zijn zo min mogelijk sturend’. Het CBS is voorlopig niet van plan om de vraagstelling drastisch aan te passen, om tot een fijnere onderverdeling te komen. Volgens het instituut bestaat dan het risico dat de ontwikkelingen niet goed meer vast zijn te stellen.
Uit het CBS-onderzoek blijkt dat 0,4 procent van alle mensen boven de achttien jaar, die zeggen tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering te behoren, zich boeddhist noemt. Relatief veel boeddhisten wonen in Noord-Holland. Maar er zijn weinig gemeenten waar relatief veel boeddhisten wonen. De zogenoemde religieuze kaarten van het CBS laten een gespecificeerd beeld zien van het godsdienstige en religieuze Nederlandse landschap.
