De boeddhistische leer is moeilijk, heet het. Is dat zo? Of maken we het zelf moeilijk? Kan zomaar. Mijn ervaring is dat veel mensen geneigd zijn om alles wat gemakkelijk is af te wijzen, omdat het véél te simpel is om waar te zijn. Diezelfde mensen lijken alles wat moeilijk is te beschouwen als waar omdat het juist – soms onmenselijk en onbegrijpelijk – moeilijk is. “Waarom simpel doen als het moeilijk kan”, luidt het motto van de meesten. Best sneu, eigenlijk.
Wanneer ben je boeddhist?
Wanneer ben je eigenlijk boeddhist? Is dat een goede vraag of niet? En als het een goede vraag is, is er dan wel een goed antwoord op?
Over Theologie 48: De Toekomst
Niels Bohr, de beroemde Deense natuurkundige (1885 – 1962) zei het al: “Voorspellen is moeilijk, vooral als het om de toekomst gaat”. Of de kerk nog toekomst heeft, durf ik niet te zeggen. Ik weet ook niet of er in de toekomst nog pastorale zorg is. Zelfs op de vraag of godsdienst nog wel toekomst heeft, kan ik geen definitief antwoord geven. Op alle drie vragen wil ik alleen antwoorden: ik hoop het! En eerlijk gezegd, ik verwacht het eigenlijk ook wel. Maar het zal anders zijn, anders moeten zijn, dan het anno 2022 is.
Over Theologie 47: Bijna Dood Ervaringen
Je zou een BDE of Bijna Dood Ervaring een mystieke ervaring kunnen noemen. Over de hele wereld zijn er talloze mensen die een BDE hebben ervaren. Ze zijn dood geweest. Volgens sommigen waren ze alleen BIJNA dood, volgens anderen waren ze het helemaal.
Over Theologie 46: Mystiek
Er bestaat geen christelijke mystiek, anders dan in het hoofd van mensen die het verschijnsel ‘bestuderen’. Dat geldt ook voor boeddhistische mystiek, hindoeïstische mystiek of om het even welke mystiek van welke stroming dan ook. Je kunt er elk bijvoeglijk naamwoord voor zetten, het maakt niks uit.
Over Theologie 45: Spiritualiteit
Is christelijke spiritualiteit echt anders dan boeddhistische? Is mijn spiritualiteit echt anders dan de jouwe? Ik houd het erop dat onze zeilen misschien verschillen, maar niet de spiritus, pneuma, rũah die onze zeilen doet bollen. Whoei… roeaahh…
Over Theologie 44: Diaconie en Caritas
De mens in zijn waardigheid beschermen, is één van de doelstellingen van caritas. Solidair met elkaar samenleven in een pluralistische wereld, is een andere. En dat alles niet alleen in eigen kringetje, maar over alle grenzen heen. Christenen horen zich – vanuit hun verbondenheid met de gezalfde (Christus) en in navolging van hem – niet alleen om hun eigen welzijn te bekommeren, maar zeer zeker ook om het welzijn van hun naasten en zelfs vreemdelingen.
Over Theologie 43: Missie
Tegenwoordig heeft bijna iedereen een missie. Is het geen eigen missie, dan is het wel de missie van een ander, meestal een organisatie. De vraag is: wat wil jij bereiken of wat wil de organisatie dat jij bereikt voor jezelf of voor de organisatie?
Over Haiku’s
Ergens in de komende maand december spreek ik op een avond voor dichters en andere woordkunstenaars in Hoogezand over gedichten en haiku’s. Bij deze mogen de lezers van het BD alvast een deel van mijn bijdrage tot zich nemen.
Over Theologie 42: Liturgie
Als je het over liturgie hebt, heb je het over het geheel van voorgeschreven gebeden, ceremoniën en handelingen die een eredienst uitmaken. Voorgeschreven. Ik lees daaruit: zo moet het, en niet anders. Voor mensen zonder enige fantasie, is dat handig. Als je de liturgie kent en volgt, loop je als het ware een geplaveid pad af van A naar B. Je kunt niet verdwalen.
Over Theologie 41: Godsdienstles
Laat ik zelf de eerste vraag dan maar beantwoorden: vervang godsdienstonderwijs door onderwijs in het leren van het voeren van een dialoog met anderen, vanuit zelfonderzoek, zelfreflectie en empathie. Hoe zou je dat moeten noemen? Ik sta open voor suggesties!
Over Theologie 40: Nobelprijs?
Veel mensen die in (een) god geloven, geloven in een illusie. Ze doen dat omdat ze daardoor denken (de illusie koesteren) dat zij grip houden op de wereld waarin zij leven, of dat er iets of iemand is die dat voor hen doet.
Over Theologie 39: Dommamismen (III)
In IJsland vindt men het niet gek om een weg om een rotsblok heen te leiden, als alternatief om het rotsblok op te blazen. Het rotsblok kan immers bewoond zijn door een geest. Waarin verschillen elfjes, kabouters, trollen, en feeën met engelen, duivels en demonen? Ja, in naam… en in de hen toegedachte schepper of baas. Maar verder? Het is allemaal fantasie, toch?
Over Theologie 38: Dommamismen (II)
De cursus Theologie gaat verder met hindoeïsme (les 34) en boeddhisme (les 35). Ik voeg er zelf maar het jaïnisme aan toe.
Over Theologie 37: Dommamismen (I)
De cursus theologie besteedt acht lessen aan verschillende religies, beter gezegd: groepen van religies, want je kunt iedere religie zien als een boom met een stam en takken. Het geeft mij de kans weer wat in te lopen. Eerst maar deze drie handleidingen: christendom (les 33), jodendom (les 32) en islam (les 34).
Over Theologie 36: Hocus pocus
Theologie is géén godsdienstwetenschap. Woordenboeken die het ene begrip met het andere verklaren, zitten er dus gewoon naast. Religie heeft naast rationeel wetenschappelijk te onderzoeken aspecten namelijk ook aspecten die op geen enkele manier rationeel te benaderen zijn.
Over Theologie 35: Godsdienstfilosofie
Veel ideeën die mensen over God hebben, berusten op (vrees ik) volstrekt door mensen onbegrepen symbolen, beeldspraken, vergelijkingen, gelijkenissen, overdrachtelijke uitdrukkingen en redekunstige figuren.
Over Theologie 34 – De zin van het leven
Maar of de grote liefhebbende God de enige – of belangrijkste – wegnemer van angst is? Dat is inderdaad een christelijke gedachte, gebaseerd op de aanname dat er een grote liefhebbende God is – een verlichte alles bestierende maar zelf diep eenzame dictator – die de mens voor het (eigen?) geluk heeft geschapen, inplaats van voor ellende. Maar wat als God niet veel meer dan een soort pleister op een wond blijkt te zijn?
Over Theologie 33: Persoonlijkheid
Eerlijk gezegd schrik ik niet, omdat ik er inmiddels aan gewend ben uit te gaan van het niet bestaan van zoiets als een Ik-Zelf. Er is naar mijn opvatting géén grond voor het bestaan van één Ik-Zelf, laat staan voor een spookachtige dubbelganger!
Over Theologie 32: christelijke politiek
Ik denk trouwens dat ik zelf niet voor politiek in de wieg ben gelegd. In de eerste plaats kan ik slecht tegen lang opblijven en eindeloos tot diep in de nacht door debatteren. Na een uur of tien ’s avonds ga ik voetstoots met ieder voorstel akkoord, zolang ik maar naar bed mag.
Over Theologie 31: Niet-christelijke ethiek
O, wacht… als alles uitsterft ontstaat er ook een soort éénheid. De éénheid van: er is niks meer. Voor de mensheid zou dat dan betekenen dat het tot éénheid met de natuur (met alles dus) komt door zelf ook uit te sterven. Hier is geen goed of fout aan, het is zo is. Alleen dat ervaren … dat is dan nog even een dingetje.
Over Theologie 30: het geweten
Dat deze les van de cursus Theologie begint met: “Er lijkt maar geen einde te komen aan de herstelwerkzaamheden die betrekking hebben op de christelijke moraal;” zegt mij genoeg. Ik zeg daarop: stop maar met reparaties. Onbegonnen werk.
Over Theologie 29 – Even tussendoor…
In veel religies zwaaien mannen de scepter, het kruis, het wierookvat of iets anders. Zij bepaalden vroeger wat goed was, en wat niet. Dat proberen ze overigens nog steeds. Om hun gezwaai legitimiteit te verschaffen, beroepen zij zich op oude teksten, die doorgaans óók door mannen zijn opgesteld, aan mannen zijn geopenbaard of door mannen heilig zijn verklaard.
Over Theologie 28 – Geloof en moraal (Moraaltheologie)
Gelukkig hebben christenen de Bijbel, waarin allerlei verhalen staan die duidelijk maken wat God goed of fout vindt. Je mag niemand dood meppen, behalve wanneer die persoon jou wil doodmeppen, want dan is het slim om als eerste te meppen zodat jij blijft leven en de ander het loodje legt.
