Maar nu heb ik je gezien, Huizenbouwer! Je zal niet opnieuw dit huis voor me bouwen: al je spanten zijn gebroken en je nokbalk is versplinterd. Mijn geest heeft het Ongeconditioneerde bereikt. Begeerte is tot stilstand gekomen.
Guy – Conditionering
Juist op de dag waarop het vertrouwen van de kalkoen in zijn vriend de slager het grootst is verandert alles. Hij krijgt te maken met een “Black Swan”-event: een gebeurtenis die voor hem compleet uit de lucht komt vallen. En die hem uiteindelijk de kop kost.
Guy – Over wedergeboorte…
Reïncarnatie vindt géén énkele grond in de buddhasasana. In de Dhamma is geen plaats voor een ‘zelf’, een ‘ik’, een ‘ziel’ (P. atta) dat de dood overleeft. Alle fenomenen, dingen, verschijnselen zijn immers ‘zelfloos’ (P. anatta), d.i. ze bezitten geen enkele stabiliteit, geen ‘zelf’, geen ‘ik’, geen ‘ziel’.
Guy – Perfecte aandacht (P. yoniso manasikara)
Perfecte aandacht = aandachtig, systematisch onderzoek dat de beoefenaar aanspoort tot onderscheiden en analyseren. Door yoniso manasikara onderkent de yogi de ware aard van de verschijnselen, fenomenen, dingen (P. dhammas), i.c. hun ontstaan en vergaan.
Guy – Betekenis van ‘hechting’ (P. upadana)
In de letterlijke betekenis slaat upadana op het (materiële) substraat waardoor een actief proces gaande of in leven wordt gehouden. Het is de ‘brandstof’ dat een proces gaande houdt.
Guy – Hechting (P. upadana)
Hechting is nauw verbonden met het ‘ik’. Wanneer het ‘ik’ verdwijnt, verdwijnt ook hechting. Dan wordt alles spontaan. Is alles één. Is alles Dhamma.
Guy – conformeer je uitsluitend met waarheid
Conformeer je alleen met wat wáár is. Vele dingen zijn onwaar. Zijn conditioneringen. Verzinsels. Leugens. Besteed je tijd er niet aan. Verbind er je niet mee.
Guy – Gehechtheid aan regels en rituelen (P. silabbata paramasa ditthi)
De Boeddha somt hier dus de praktijken op die wel leiden tot ontwaken: het bewaken van de zes zintuigpoorten; het achter zich laten van verlangen aan wat dan ook; vertrouwen in de Dhamma; zich verheugen in een ethisch gedrag; het loslaten van wat in deze zintuiglijke wereld (P. samsara) bindt en niet vasthouden aan eigen of door anderen verkondigde opinies.
Guy – Je tijd is kostbaar
Je tijd is beperkt. Verbeuzel hem niet aan bijkomstigheden. Zoek je heil niet in de zintuiglijke wereld. Daar is geen bevrijding te vinden.
Guy – De essentie van Boeddha’s Leer: bevrijding uit dukkha
Bevrijding ontstaat wanneer handelingen niet langer intentioneel gebeuren, maar spontaan én in overeenstemming zijn met de situatie. Zo worden handelingen vrij van voornemens, vrij van ‘worden’. Zo bevrijden ze zichzelf. Zo worden ze een ‘stroom’. Ruimte. Akasa.
Guy – Gelijkmoedigheid als levensstijl
Gelijkmoedigheid (P. upekkha) staat voor een levensstijl die gefundeerd is op een niet-reactieve, niet-identificerende manier. Het is een staat van perfecte innerlijke rust waarbij het bewustzijn niet onderhevig is aan onrust veroorzaakt door winst/verlies; door eer/oneer; door lof/blaam of door genot/pijn.
Guy – Samatha
‘Leer dit van de wateren: In bergspleten en bergkloven stromen de beekjes luidruchtig. Grote rivieren echter stromen stil.’
Guy – Stroombetreder (P. sotapanna)
Welke zijn die drie mentale schakels die de dhammanuvatti moet doorsnijden?
Guy – Het ‘ik’
Het ‘ik’ is slechts een proces van bewustzijn en van energie. Bewustzijn ontstaat uitsluitend door de zintuigen.
Guy – Kijk met de ogen van een kind…
Observeer rustig, ongedwongen, ontvankelijk en alert. Met open blik. Beleef je wereld met de ogen van een kind. Met de ogen van een beginner. Een debutant. Als je op deze manier kijkt ligt stroombetreding binnen handbereik.
Guy – Harmonie in de Sangha
Harmonie in de Sangha is het belangrijkste. De nadruk van onze beoefening hoeft niet te liggen op de slimst uitgekiende individuele gedachte. Evenmin op de meest klinisch beschreven doctrine. Noch op de mooist versierde tempel.
Guy – De Boeddha is een leraar, geen profeet
Het enige wat de Boeddha voor ogen had was ons bevrijden van ons lijden (P. dukkha). Van die permanente onvrede die we, als mensen, heel ons leven meezeulen.
Guy – Pali-canon
Zonder twijfel mag gesteld worden dat de Pali-canon de verwoording vormt van de leerstellingen van de Boeddha, maar apert verklaren dat de canon volkomen (als copie conforme) met de Dhamma geïdentificeerd kan worden is een paar bruggen te ver. Een experiëntiele ervaring valt immers onmogelijk exact in woorden en concepten te vangen.
Guy – observeer het proces
Zie de vergankelijkheid (P. anicca) van alle vormen. Zie de vergankelijkheid van elke inhoud. Zie hun ontstaan. Zie hun vergaan. Zie hoe alles wordt geboren. Zie hoe alles vergaat.
Guy – Aandacht (P. sati)
Aandacht is synoniem voor ‘bewust zijn’. Voor ‘alert zijn’. Voor ‘wakker zijn’. Zich bewust zijn van alle zintuiglijke activiteiten: zien, horen, ruiken, smaken, voelen en denken. Zich bewust zijn van onszelf en alles wat ons omringt.
Guy – Onwetendheid (P. avijja; moha)
Onwetendheid vormt de belangrijkste oorzaak van samsara, de eindeloze cyclus van geboorte, leven en dood (het eeuwige ‘rondjes lopen’). Van passie, verlangen en begoocheling. Onwetendheid leidt tot pijn en ellende. Niet voor niets wordt Avijja de moeder van Mara genoemd.
Guy – Gelijkmoedigheid (P. upekkha)
Wanneer we ons laten meeslepen in het verhaal en oordelen over het aangename resp. onaangename karakter van een ervaring, kunnen we geen afstand bewaren en niet waarnemen wat er wérkelijk is. We kunnen dan ook niet de vergankelijkheid inzien van deze ervaring. Gelijkmoedigheid daarentegen doorbreekt deze illusie en onthult ons de vergankelijkheid tout court.
Guy – De Boeddha als richtingaanwijzer
Ontwaken—wakker worden—is een persoonlijk werkwoord. Iets wat de dhammanuvatti niet umsonst verwerft. Iets wat door de beoefenaar zélf moet gecultiveerd worden.
Guy – Dhamma en de Boeddha’s
Ontwaken is niet het exclusieve handelsmerk van één persoon. Ieder van ons draagt dit vermogen van ontwaken in zich. Zaak is ervoor te zorgen dat deze lotusbloem ontluikt.
