Toine van Beek, voorzitter van de Buddharama tempel in Waalwijk, stapt naar de Raad voor de Journalistiek als een artikel van mijn hand over seksueel misbruik door de Thaise leraar Mettavihari, waarin een interview met Toine is verwerkt, ‘vanwege de onjuistheden’ in de tekst niet uit het Boeddhistisch Dagblad wordt verwijderd. Hij geeft in een mail aan ook een nare smaak in de mond te hebben door de manier waarop het BD de inzet van de boeddhistische –aankomende?- leraar Frank Uyttebroeck in het vraaggesprek met hem aan de orde stelde, waar het gaat om de hulpverlening aan slachtoffers van Mettavihari.
En in een reactie onder het artikel zelf vraagt Toine de tekst te verwijderen omdat hij- tot dat inzicht is hij na het afnemen van het interview gekomen, niet aan de totstandkoming ervan wil meewerken ‘De reden hiervoor is dat de manier van schrijven in het BD de slachtoffers niet zal helpen’, schrijft Toine.
In deze column wil ik graag op de bezwaren van Toine ingaan. Een paar weken geleden belde ik Toine op om te informeren naar de gebeurtenissen in de tempel en de opvang van slachtoffers. Begin mei bracht het Boeddhistisch Dagblad het nieuws naar buiten van het gepleegde misbruik door Mettavihari, later in de maand gevolgd door de berichtgeving van de NOS die meer bijzonderheden over de aard en omvang van het misbruik verschafte. Op basis van het onderzoek dat de jurist Rob Hogendoorn samen met de redactie van de NOS verrichtte. De uitslag van dat onderzoek was schokkend, er zou sprake zijn van langdurig en ziekmakend misbruik. Walgelijk. In het NOS-journaal werd ook Frank Uyttebroeck sprekend opgevoerd. Hij sloeg een brug naar de actualiteit door te beweren dat hij in de afgelopen vijf jaar nog eens vijf misbruikslachtoffers –door vijf leraren- had begeleid. De NOS kon die uitspraak niet op inhoud en waarheid controleren omdat Frank aan de slachtoffers had beloofd hun identiteit geheim te houden. Op een verzoek van het BD om meer informatie- ook over wat hij met die informatie richting de vijf leraren had gedaan, ging hij niet in.
Het is inderdaad zo dat ik in het gesprek met Toine de positie en rol van Frank Uyttebroeck als hulpverlener/bemiddelaar tussen de tempel in Waalwijk en slachtoffers van Mettavihari aankaartte. Op een stevige wijze omdat ik me ernstig zorgen maak over de kwaliteit van de hulp en zorg die Frank kan bieden. Hij profileert zich als persoonlijk raadgever en geestelijk verzorger. Dat is prima, laat hij vanuit een goede intentie raad geven en geestelijk verzorgen, zolang hij er maar geen schade mee aanricht. Maar van de slachtoffers van Mettavihari moet hij afblijven, voor de zorg en hulp aan zeer getraumatiseerde mensen is hij niet opgeleid. En is twintig jaar of meer op een kussen zitten geen enkele garantie dat hij ook maar in enige mate bekwaam is om die slachtoffers op een professionele wijze te bieden wat zij nodig hebben. Waar komt toch dat malle idee vandaan dat een boeddhist, in dit geval een theravadaboeddhist, ook gelijk een goede hulpverlener is? Of een geestelijk verzorger. Wat en wie is een geestelijk verzorger? Maar, zegt het tempelbestuur, we zetten hem niet in als hulpverlener, hij is een contactpersoon. Leg dat maar eens uit aan zwaar getraumatiseerde mensen.
Ik heb enkele jaren min of meer regelmatig in de door Frank geleide sangha van Tegen de stroom in gemediteerd. Maakte mee hoe hij groeide in zijn rol als boeddhistisch leraar, maar ook hoe hij soms sanghaleden op een felle, onbeschofte wijze de mond snoerde en over de meest intieme momenten in het leven van een mens- het sterven, uit de school klapte als professioneel stervensbegeleider. En regelmatig ook andere boeddhistische tradities en leraren afzeek. Ik vond dat heel naar en een boeddhistische leraar in opleiding onwaardig. Vorig jaar kon ik het niet meer opbrengen om nog naar de wekelijkse bijeenkomsten van Tegen de stroom in te gaan, al miste ik sindsdien wel de leuke sanghaleden.
Sindsdien volg ik Frank een beetje van buitenaf. In de door Julia Strijland voor de BOS gemaakte film- mooi van vorm en opzet Inner Revolution brengt zij de kanteling van ‘professionele klootzak’, zoals Frank zichzelf typeert, naar boeddhistische leraar in beeld. Ik heb de film, als grote bewonderaar van het werk van Strijland, bekeken. Ben er eens goed voor gaan zitten. Ik zag Frank als een majoor Bosshardt van het Leger des Heils bij hulpzoekenden aanbellen en in hun zorgelijke bestaan functioneren. Ik vroeg me af: wie is hier de hulpverlener? Ik zag een totale leegte, maar geen boeddhistische. Op het moment dat Frank een gestorven vrouw waste werden het beeld en zijn handeling wel ontroerend liefdevol. Was er geen sprake meer van een ego van duizend kilo, zie mij eens staan met mijn mooie veren.
Dat kaartte ik dus aan in het gesprek met Toine van Beek, omdat ik me zorgen maakte. Want bij wie komen die slachtoffers terecht: bij Frank de klokkenluider of de boeddhist met geheimhouding. En daar is Toine nu boos over. Het bestuur van de boeddhistische tempel in Waalwijk, Toine van Beek als voorzitter, had wijzer moeten zijn en helemaal geen boeddhistische tussenpersoon aan moeten stellen. Of meerdere ervaren en wijze boeddhistische hulpverleners moeten benoemen. Door de keus op Frank te laten vallen- met alle goede intenties, blokkeerde het de inzet van wel goed opgeleide boeddhistische hulpverleners. Die in stilte kunnen opereren en niet publiciteitsgeil zijn. En dat doet de slachtoffers geen goed.
Dan nog de Raad voor de Journalistiek. Toine schrijft aan het BD: ‘De heer Hoek staat er om bekend zaken te verdraaien in artikelen en ook regelmatig zijn artikelen te wijzigen. Hij is hiervoor in een aantal gevallen op zijn vingers getikt door de Raad voor de Journalistiek’.
Het is niet zo dat ik de deur platloop bij de Raad, maar ben er vanaf 1972 toch drie keer mee in aanraking gekomen. Een stemmetje in me zegt: Maar Joop, je hebt duizenden artikelen geschreven, ingewikkelde kwesties meegemaakt, waar maak je je druk over. Nee, zeg ik, stemmetje, zwijg, het is drie keer te veel.
De eerste keer dat ik met de Raad in aanraking kwam was in 1972. Het jaar ervoor had ik een artikel geschreven over bewoners van een pand in de volksbuurt het Oude Westen van Rotterdam die het moesten doen zonder elektriciteit en hun kinderen en zichzelf naar bed brachten met kaarsjes. Op straat had ik de huiseigenaresse gesproken en haar vragen gesteld over de situatie. Afgesproken was dat ik haar naam niet zou noemen in het artikel. Na verder onderzoek en in acht nemend dat het hele brandbare Oude Westen onderhand op de hoogte was van haar identiteit en ook omdat ik andere goedwillende huiseigenaren niet te schand wilde maken, heb ik toch haar naam gepubliceerd. Ik had dat niet moeten doen, zonder het haar vooraf te melden. Dat vond de Raad ook en tikte mij op de vingers, ik had door mijn gedrag schade toegebracht aan de waardigheid van de stand der Nederlandse journalisten.
Die stand, ik had er lak aan. Het was een roerige tijd, in die jaren zeventig. De meeste journalisten wisten niet dat er mensen in oude wijken woonden. Het elitaire zootje was dikke vriendjes met ambtenaren die ze van alles wijs konden maken. Van het leven in krotten wisten ze niks, helemaal niks. Ik vond nog een foto in mijn archief waarop te zien is hoe een huisbazin in het Oude Westen, achtervolgd door een woedende menigte en beschermd door de politie, de wijk uit wordt gezet. Een mooie foto.
De tweede keer dat er een klacht tegen mij werd ingediend bij de Raad was in 1993. Helderzienden beschuldigden tientallen mensen van het plegen van incest. Een ernstige kwestie waarover ik enkele artikelen publiceerde. Die beschuldigingen konden niet worden hard gemaakt. Omdat de helderzienden zich te kak voelden gezet door mij dienden ze een klacht in. Ik weet me nog te herinneren dat zich tijdens de behandeling van de zaak leden van de raad de helderzienden aan een proeve van bekwaamheid onderwierpen. Ze moesten hun helderziendheid bewijzen. Er werd ook gelachen. De klacht werd afgewezen.
De laatste keer dat de Raad een klacht tegen mij in behandeling nam was in 1998 en ging over het schenden van vertrouwelijkheid. De moeder van een collega had in een verpleeghuis insuline ingespoten gekregen waardoor hersenletsel was ontstaan. Mijn collega had mij daarover bijgepraat en de vraag was aan de orde of die informatie een vertrouwelijk karakter had. Zowel de hoofdredactie als ikzelf zijn niet op zitting verschenen zodat de Raad het moest doen met de ingebrachte stukken. Mede daardoor vond de Raad de klacht gedeeltelijk gegrond.
Ik heb mijn zonden opgebiecht, moge iedereen gelukkig zijn.
kees moerbeek zegt
Ga vooral door met je werk en de compassie, die je betoont voor de slachtoffers in deze akelige zaak.
Het vaardig middel dat je gebruikt, pruimt blijkbaar niet iedereen, Joop. Onterecht.
https://www.youtube.com/watch?v=pfmbuxkRcP8
Nirvair Kaur Curtis de Ruiter zegt
Wow…. Dit is dus wat er gebeurd als mensen de eigenlijke verantwoording voor abuse niet willen dragen. Zou het kunnen zijn dat het bestuur van de Wat in Waalwijk zich schuldig voelt nooit iets te hebben gedaan met de kennis over het wangedrag van een van hun Sangha leden en leraren? Hoe pijnlijk dit ook is, het heeft hen medeverantwoordelijk gemaakt!
Being a witness to abuse and not speaking out is abuse itself!!
Vele leraren hebben het vermogen om als hulpverleners te fungeren maar in dit geval is het ten alle tijden better om niet-Boeddhistische en volkomen onafhankelijke en onbekende personen als hulpverleners aan te stellen. En zoals eerder gezegd , nog beter als enkele van de oude leerlingen in een van die sessies aanwezig zouden kunnen zijn…niet in hun funktie van leraar, maar om verantwoording af te leggen voor hun zwijgen!
Keep on expressing your views Joop…keeps people on their toes…. Dank je!
Ada zegt
Wat een vreemd artikel. Ik krijg er een nare smaak van in mijn mond.
En waarom blijf je in elk artikel opnieuw maar herhalen dat het (jawel!) in BD voor het eerst naar buiten is gekomen? Dat had je al lang achter je kunnen laten, toch? Weet je zeker dat jouw intenties zuiver zijn?
Dit komt op mij over als afgunst.
Marja zegt
Ja het is echt zaak om onafhankelijke niet-boeddhistische vertrouwenspersonen aan te stellen.
En hoe goed is het dat er journalisten zijn die dit aan de kaak stellen. Soms moet je tegen de stroom in gaan. Petje af Joop!
Anne zegt
niet boeddhistische inderdaad
boeddhisten zijn hier niet mee te vertrouwen die hebben laten zien dat hun leraren te grote heilige huisjes zijn om tegenaan te trappen
Borisboyo zegt
Bah, wat een naar, artikel, en Joop, je zal gerust weten hoe Frank is in jouw ogen, maar om op deze manier, uitgebreid in een artikel iemand persoonlijk neer te sabelen, dit vind ik beneden alle peil, het lijkt wel geroddel, ongelofelijk… Het lijkt mij gewoon een geschil tussen BD en Toine van Beek. Het enige wat hij heeft gedaan is een zinnetje geschreven dat hij het artikel verwijderd wil hebben, omdat hij onjuistheden erin ziet, vervolgens wordt dit artikel geplaatst. Had dit niet beter achter de schermen kunnen plaatsvinden?? En by the way, ik ken deze Frank niet, en heb verder nooit van hem gehoord tot voor enkele weken geleden via de docu.
kees moerbeek zegt
Niks ’tegen de stroom in’, in het artikel wordt juist uitgelegd waarom niet.
Joop doet de stroom aanzwellen. Als ware hij een Hercules leidt Joop deze stroom door de Augiasstal van misbruik.
Hoog tijd inderdaad, dat er een instituut onafhankelijke boeddh. vertrouwenspersonen komt.
Barbara Steadfast Dharma zegt
Wat proef ik een wonderlijke smaak in dit stuk. Niet langer betrokken professioneel, maar genadeloos persoonlijk. Ik zie niet welk nut het dient om iemand die naar wij weten part noch deel had aan bijvoorbeeld het misbruik zo onvriendelijk te tonen vanuit een volkomen persoonlijke perceptie. Mis ik iets?
In eerdere stukken van vaste schrijvers van het BD begon dit welhaast vilein bezigen van taal al langzaam in te burgeren. Is dat het pad dat het BD gaat? Een eigen kluwen knopen uit sporen van draadjes van een ander? En dan verstrikt raken in eigen verhalen? ‘ontwart en ontwikkelt’ Was het toch? Waar is de intentie en helderheid van het begin van het BD?
kees moerbeek zegt
‘Mis ik iets?’ Terechte vraag, Barbara.
Een volmondig ‘ja’. Er is je iets ontgaan, zo blijkt uit je reactie, namelijk de onheilzame combinatie in een persoon van de rollen leraar/hulpverlener/bemiddelaar/perswoordvoerder van slachtoffers en bevlogen actievoerder. En allemaal op eigen gezag. Immers, anders dan in de gezondheidszorg e.d. is er geen namelijk onafhankelijk orgaan boeddh. vertrouwenspersonen.
En nu? Inderdaad, de brenger van het nieuws over de valkuil waarin Frank U is gevallen, wordt op de korrel genomen.
Nog even en de cirkel is weer rond: zij dronken een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was.
Op naar de volgende keer en dan gaat het over Piet F of Marie G die in dezelfde valkuil gedonderd zijn. En de misbruikslachtoffers, wat schieten zij hiermee op? Voorlopig nog niks!
Frank zegt
BD verwart en verwikkelt. Dit komt neer karaktermoord op Frank U. zoals Joop Romeijn op zijn blog heel scherp neerzet. Dat kan je als hoofdredacteur niet maken, zeer onprofessioneel om de zaak zo op de spits te drijven en daarbij op de koop toe het eigen straatje aan te vegen. Zware onderschatting van de lezer, stop aub met deze onzin.
Anne zegt
Kan Frank U de slachtoffers die vallen omdat hij zwijgt onder ogen komen? Hij was mans genoeg om te media te zoeken ter meerdere eer en glorie van hemzelf maar hij laat na slachtoffers te beschermen.
Borisboyo zegt
Ik vraag me toch af wat hier nou precies gebeurt hoor? Het lijkt nu ineens alsof Frank U. de schuldige is??? Ik krijg het gevoel alsof hij nu aan de schandpaal wordt genageld. Het begon toch met Mettavehari?
Anne zegt
Weet hebben van misbruik en zwijgen is medeschuldig zijn aan alle slachtoffers die daarna ontstaan. Het gedrag van Frank U en van de tempel in kwestie laten mij zien dat de leraar belangrijker is dan de slachtoffers en de slachtoffers die zij hadden kunnen voorkomen.
Het druk uitoefenen op Joop Hoek dat hier omschreven is laat zien dat men bereid is ook pers tot zwijgen te manen omwille van de leraren.
Alle levende wezens bevrijden maar toch vooral en als eerste de leraar.
Borisboyo zegt
Ik heb geen leraren, en ben trouwens ook geen boeddhist. Dus de reactie van Anne over druk uitoefenen om de leraar te beschermen gaat voor mij niet op. Ik ervaar dit artikel gewoon als een naar roddelbericht en stemmingmakerij en daar geef ik mijn mening over. Ik vind het journalistiek onwaardig om op deze manier een artikel te schrijven. Maar nogmaals dat is alleen maar mijn mening. Ik krijg het gevoel dat er alleen maar commentaar wordt gegeven op mensen die toch proberen het goede te doen. Ikzelf ben ook niet perfect, in het geheel niet, zal veel dingen verkeerd doen. Maak fouten, sta weer op, maak nog weer fouten en sta dan ook weer op en zo zal het mijn leven gaan. Maar mijn intentie is vanuit mijn hart proberen het goede te doen. Ik denk dat ook Frank U. vanuit intentie probeert het goede het doen…. Alleen zullen daar mensen anders over denken, dat kan en tuurlijk mag men kritisch zijn… . Maar hoef je nog steeds niet iemand door het slijk te halen.
kees moerbeek zegt
Hoe kom je erbij te suggereren dat iemand zou vinden dat Frank U de schuldige is? Niemand beweert dat, blijkbaar bedriegt je gevoel je.
Het begon met de misbruikzaak van Mettavahari. Daarbij en/of doorheen loopt de discussie over de noodzaak van een onafhankelijk instituut boeddha. vertrouwenspersonen.
Borisboyo, je hebt dagelijks kunnen zien hoe de discussie zich ontwikkelt.
Borisboyo zegt
Inderdaad, het gaat om Mettavehari, had ik al geschreven. Zie 2 stukken hiervoor…!
Anne zegt
@Borisboyo
Hij heeft weet van misbruik. Hij zoekt daarmee ter meerdere eer en glorie van zichzelf de pers zodat we allemaal kunnen zien wat een goed persoon hij is met al zijn zogenaamde hulp aan slachtoffers. Hij houdt alleen wel zijn mond over wie de leraren zijn waarover hij weet heeft. Die leraren kunnen dus rustig verder misbruiken. Dat is niet het goede willen doen. Dat is jezelf verkopen als heilig en ondertussen niets doen om zwakkeren te beschermen.
De tempel, uit naam van Toine, probeert zelfs informatie van het BD te krijgen. Deze tempel heeft misbruik jaren verzwegen. Zij hadden niet alleen het verhaal van slachtoffers maar ook de leraar die het toegaf en namen genoegen met het inhoudsloze “ik zal het nooit meer doen”.
En ook jij bent weer druk met de goede naam van leraren of je nou boeddhist bent of niet. De slachtoffers die nog gemaakt kunnen worden door leraren die bekend misbruiker zijn waar geen actie tegen wordt genomen doen er niet toe lijkt het.
Deze namen moeten op tafel om zwakkeren te beschermen. De namen van de slachtoffers die zich gemeld hebben kunnen daarbij gewoon geheim blijven. Weten wie de slachtoffers zijn daar gaat geen belang van uit. Weten die de misbruikers zijn voorkomt nieuwe slachtoffers.
Borisboyo zegt
Het spijt me Anne, ik ben het niet met je eens….ik denk gewoon anders over dit artikel zoals het beschreven is door de hoofdredacteur, en ik denk anders over de bedoelingen van Frank…En dat geeft niet we verschillen gewoon van mening, dat is oke.
Anne zegt
The road to hell is paved with good intentions. Buiten dat ik twijfel aan zijn intenties die volgens mij meer ego dan goede bedoeling zijn is er ook het gevolg van zijn daden. Hij spreekt over 5 leraren waarvan hij weet heeft. Dat zijn 5 mensen die slachtoffers blijven maken omdat ze in het donker kunnen blijven opereren.
kees moerbeek zegt
Sorry, ik breek even in.
Ik kan niet in het hoofd van een ander kruipen, dus ook niet dat van Frank U. We zien allemaal de zaken van de buitenkant en laten onze mening erop los. Veel meer dan dit is er simpelweg niet. En dan komt het meningen uitwisselen en vooral luisteren en nog eens luisteren…
De combinatie van leraar/hulpverlener/bemiddelaar/perswoordvoerder van slachtoffers en bevlogen actievoerder, is een ongelukkige. Mijns inziens staat dit los van iemands bedoelingen en persoonlijke meningen. Moet iedere keer het wiel uitgevonden worden?
Borisboyo zegt
Dat klopt ook helemaal, en er moeten ook zaken veranderen. En tuurlijk blijft het mijn persoonlijke mening, zoals ik al had aangegeven.
Anne zegt
Er is geen noodzaak om naar de pers te gaan. Het dient geen enkel doel om de wereld te vertellen dat je met slachtoffers gesproken hebt als daar verder geen gevolgen aan zijn. Alleen het eigen ego is er mee gediend.
Borisboyo zegt
Het gevolg van de daden is in eerste instantie van de leraren die misbruiken…. Hij heeft naar eigen zeggen de slachtoffers beloofd om niets naar buiten te brengen. Daar is ook wat voor te zeggen, want het vertrouwen van de mensen die naar hem toe zijn gegaan is al heel erg geschaad, en zou dan nog meer geschaad worden als hij de belofte zou verbreken. Ik denk dat dat ook niet makkelijk is in deze situatie. En ook niet zo zwart-wit.
kees moerbeek zegt
Borisboyo, je geeft hiermee aan dat de hele situatie voor zowel Frank U en eerst en vooral voor de slachtoffers een onmogelijke is. Dit moeten we niet willen, maar wat dan wel?
Als het eruit ziet als een wiel en rolt als een wiel, dan is het een wiel. Maar, die is al uitgevonden! Dus wanneer komt dat onafhankelijk instituut van vertrouwenspersonen?
Ik heb alleen maar soorten grijs gezien, Borisboyo. Soms negen die grijstinten naar zwart of wit, maar ze bleven grijs.
Borisboyo zegt
Tja, ik zou het ook niet precies weten…. Ik heb daar geen antwoorden op. Ik probeer een beetje de situatie van een andere kant te bekijken.
Dat wiel dat begrijp ik, een onafhankelijk instituut is een goed idee!! Alleen dat heeft ook zijn tijd nodig om opgezet te worden. De vraag is of het er komt en wanneer.
haro zegt
Wat zijn jullie toch kinderachtig aan het doen! Door het gekissebis over Frank U. wordt voorbij gegaan aan het belang van de slachtoffers. Zij zijn nu het belangrijkste! Mag ik jullie er op wijzen dat er toch al 5 , van de 21, slachtoffers kontakt met hem hebben gezocht. Wij moeten respect hebben voor zijn zwijgen omdat niemand van ons (niet slachtoffers) ook maar enig benul heeft van de situatie waarin een slachtoffer zich kan bevinden. Vanaf het begin is de bedoeling geweest om er achter te komen wie de slachtoffers zijn en te luisteren ener zodoende achter te komen waar hulp aan hun uit zou kunnen bestaan. Dus voor alle duidelijkheid: zij zouden het zelf aan kunnen geven hoe ze geholpen kunnen worden. Ik vind dat noch BD, noch enige tempel, noch enige voorzitter, noch enige journalist, noch enige leraar zich daar mee mag bemoeien, of over mag discussiëren zelfs. Het schaadt genadeloos het belang van de slachtoffers. Het kiezen van de juiste hulp is een initiatief dat ALLEEN maar bij hen mag liggen.
Anne zegt
ls slachtoffer van seksueel misbruik kan ik zeggen dat het onzin is dat alleen slachtoffers een mening mogen hebben over dit zwijgen.
Verder zijn er 5 mensen van 5 andere leraren bij hem gekomen. Dat is wat hij zo trots kwam melden in de media. Dat zijn 5 leraren die nog meer slachtoffers kunnen maken. De meeste misbruikers maken meerdere slachtoffers en blijven daar mee doorgaan tot ze gestopt worden.
Wat schieten de nieuwe slachtoffers op met dit zwijgen?
Het is niet de bedoeling er achter te komen wie de slachtoffers zijn. Dat gaat ons niets aan. En dat de tempel die het misbruik liet blijven bestaan dat probeert vind ik zelfs onwenselijk. Het zou wel de bedoeling moeten zijn dat die namen van die 5 andere leraren op tafel komen.
Iedereen kon hier om het hoofd van een leraar roepen om zoiets simpels als niet volgens de traditie gekregen leraarschap. Kunnen we net zo bevlogen zijn als het gaat om leraren die echt schade aan mensen doen en nog steeds kunnen blijven doen?
Nirvair Kaur Curtis de Ruiter zegt
Is er een reden waarom sommige van de reacties niet gepubliceert zijn?
Paul van Buuren zegt
Er zijn geen reacties niet gepubliceerd. Welke mis je?
Charles zegt
Ik mis er ook een aantal!
kees moerbeek zegt
https://www.youtube.com/watch?v=A2YS6KVrQqc
Borisboyo zegt
Thanx, Kees, zat net in gevecht met mezelf, had ik even nodig…….
Charles zegt
Anne, vraagje ben je in de leer geweest bij de redacteur,je schrijfstijl is hetzelfde.
Anne zegt
wat is dat voor idiote suggestie?