Al een tijdje flirt Geertje met een idee dat ze ‘innernemerschap’ noemt. Eigenlijk is het een catchy term voor een eigentijds mensbeeld, een nieuwe manier van denken over jezelf en de wereld.
Ik ben een boek aan het schrijven over innernemerschap waarvan ik me afvraag of mensen er wel blij mee zullen zijn. Het staat namelijk vol onpopulaire suggesties. Over het toelaten van grondeloosheid en complexiteit bijvoorbeeld, of over dat je passie volgen misschien niet de beste strategie is voor geluk. Als ik spreek over innernemerschap verwacht een deel van me rotte tomaten in mijn gezicht te krijgen aan het einde van mijn verhaal. Tot nu toe is het nog niet gebeurd.
Nog zo’n idee waarvan ik niet goed weet hoe het zal vallen is mijn vermoeden dat een innernemer een constante beginneling blijft. Een permanente start-up. Het pad van innernemerschap leidt, in tegenstelling tot de traditionele ondernemer, niet zozeer tot expertise maar eerder tot openheid. Het is wat zenleraar Suzuki roshi ‘Beginners Mind’ noemt, een open, nieuwsgierige staat van geest. Alsof deze dag, het moment waarop je dit leest, deze lichtval, temperatuur, en je lichaam zoals het zich nu voelt nooit meer in precies deze samenstelling zich zal herhalen. Wat ook het geval is, trouwens. Beginners Mind is niet zozeer een naïeve maar eerder een realistische blik, en de innernemer geeft zich vol overgave over aan dit soort realisme.
Retourtje hel
Eergisteren werd ik ineens doodziek. Het ene moment postte ik nog vrolijk een foto op Facebook en het volgende lag ik op mijn badkamervloer van ellende, met nog net genoeg bewustzijn om te bedenken dat ik op mijn zij moest gaan liggen zodat ik niet zou stikken in mijn eigen kots. Zo snel als het kwam verdween het enkele uren later weer. Beduusd lag ik op de bank onder mijn dekbed en ineens zag ik de langzaam verkleurende avondlucht. Misschien hielp het dat ik net een retourtje hel achter de rug had, maar ineens zag ik dat schouwspel van donkerblauw, grijs, geel en roze alsof het de eerste keer was. Alsof er niets anders bestond dan dat moment, die lichtshow van God.
Dát is Beginners Mind. En alhoewel de meesten van ons er ingeramd moeten worden, er ziek voor moeten worden, er iemand voor moeten verliezen of een baksteen op hun hoofd moeten krijgen… met een beetje moeite train je het vermogen om altijd met een zekere gepaste verbazing te leven.
Loslaten? Bevrijden!
Dat maakt innernemerschap meer een pad van pellen dan van vergaren. In plaats van dat je opsomt, samenvat en inpakt wat je allemaal geleerd hebt -en dat probeert vast te houden- ga je dat juist bevrijden. Ook wel bekend als loslaten, maar dat woord doet me altijd denken aan vastgeklampte vingers één voor één lospeuteren terwijl iemand “laat los!!” in je oor blaft. Bevrijden voelt, eh, bevrijdender omdat je iets vrij laat wat eerst vast zat. En ik weet niet hoe dat voor jou is, maar van vast houd ik niet.
Wat je precies bevrijdt om op dit moment weer beginner te worden zijn alle ideeën over jezelf en de wereld die als overtollige bodyguards om de kwetsbare essentie van je bestaan heen staan. De zo ben iks en zo zit hets en de dat zou ik nooit doens. Niet dat het verkeerd is om die verhalen over jezelf te vormen. Sterker nog; dat is wat je doet als mens. Het doel van innernemerschap is niet zozeer egoloos worden (een ander woord voor verhaal-loos) maar eerder om je in- en uitpakspier te trainen.
Het is immers de rol van de essentie om bedekt en weer ontdekt te worden. Om omwikkeld te worden met wc-papier en weer uitgepakt te worden zodat je verbaasd kan zeggen hee daar ben je weer. Ik wist het allang maar was je weer even vergeten. Precies om die reden stel ik me innernemerschap dan ook meer voor als een verlangen dan als een feit. Je verlangt een leven lang ernaar om innernemer te zijn. Lukken doet het nooit, helemaal. Een beetje vergelijkbaar met de perfecte liefde. Ondertussen wordt alle troost en schoonheid geboren uit dat onvervulde verlangen. Ga maar na: van iemand die meent alles te weten kun je kunst noch troost verwachten. Ik geloof zelfs dat het de mate is waarin iemand níet slaagt in het bedekken van haar angst, onrust, onvervuld verlangen én haar talent, humor en glans, die haar een goede vriend, politicus, minnaar of collega maakt.
Branden van verlangen
Bovendien vind ik het een fascinerend idee dat je alleen maar kunt verlangen naar iets als je het ooit gekend hebt. Beginner worden betekent dus loslaten wat alleen maar opsmuk is voor je diepste verlangen. Een innernemer brandt dus van verlangen en is in dat vuur bereid om alles te vergeten. Een innernemer is met andere woorden dus net een mens. Vol verwarring én inspiratie.
Het grote verschil tussen de innernemer en de spreekwoordelijke ondernemer is dat de innernemer zich bewust is van haar onbekwaamheid en onvervuld verlangen. En deze in dienst stelt van wereldvrede. Want uiteindelijk wil een innernemer haar wereld natuurlijk liefdevoller maken. Niet zozeer door er bloemetjes in te hangen en hartjes te tekenen, maar door er bijna bruusk van te houden, onbevangen en hartverscheurend. Onhandig haast.
Aantrekkelijk hé, dat innernemerschap? Vol onvervuld verlangen en overlopend van goede bedoelingen struikelend het leven liefhebben. Toch heb ik geen grotere of meer waarachtige oplossing voor de mensheid beschikbaar dan wat ik innernemerschap noem. Het is de tegenhanger van fundamentalisme. Wordt vervolgd.
Tekst Geertje Couwenbergh. Bron Bodhitv
Marja van den Berg zegt
Dag Geertje,
Dank voor je tekst over innernemerschap. Het zet mij aan het nadenken (hoe houd ik mijn “beginners mind” in mijn dagelijkse leven in tact). En het geeft mij de mogelijkheid achteraf de zin van een aantal gebeurtenissen in mijn leven te begrijpen (zoals een enorme angst voor de tandarts en dat ontzettend mooie, fijne gevoel als het achter de rug is, het leven zich weer helemaal aandient en zo nieuw, liefdevol en open is!)
Ben benieuwd naar je vervolg!