De Hindoestaanse omroep OHM zendt op zaterdag 10 mei om 11:30 uur op Nederland 2 een documentaire uit over de relatie Boeddha en Hindoeïsme. De herhaling is op zondag 11 mei om 15:00 eveneens op Nederland 2.
De vele legendes die verwijzen naar de relatie met Vishnu als zijnde de negende avatar laat onmiskenbaar Hindoeïstische kenmerken van de Boeddha zien. Het is zijn enorme verdienste om de omvangrijke literatuur van de Veda’s – de bronnen van het Hindoeïsme – samen te vatten in zijn veel eenvoudiger en toegankelijker leer. De leer van Boeddha is evenals het Hindoeïsme verspreid over de hele wereld. Ondanks deze grote verspreiding is het een feit dat Boeddha zelf geboren is in een Hindoeïstische samenleving.
In deze documentaire gaat de OHM in op de vraag in hoeverre het Hindoeïsme van invloed is geweest op ontwikkeling, het leven en zijn uiteindelijke leer van Boeddha .
Aan het woord komt onder andere em. prof. dr. Johan Niezing die aan het prille begin stond van de boeddhistische beweging in Nederland. Niezing was voorzitter van de BUN (Boeddhistische Unie Nederland) en bestuurslid van de BOS (Boeddhistische Omroep Nederland).
In Nederland is volgens deze publieke omroep ongeveer één procent van de bevolking boeddhist. Dat zijn ongeveer 170.000 mensen. Boeddha is heel erg bekend. Je kunt beelden van Boeddha overal aantreffen, in winkels, bij mensen thuis, terrasjes en tuincentra. Wanneer je mensen vraagt waar ze Boeddha van kennen dan hoor je het meest dat het iets met rust of meditatie te maken heeft.
Wat niet iedereen weet is dat Boeddha’s leer uit de vedische tijd komt waarin het Hindoeïsme in verschillende gradaties aanwezig is. De hoogstaande wijsheid en inzichten van de Veda’s bereikte in die tijd echter niet iedereen en het is de enorme verdienste van de Boeddha dat hij – door te leven als een gewoon mens – zich bewust werd van het feit dat die Vedische kennis begrijpelijk gemaakt moet worden voor iedereen. Van oudsher geloven de Hindoes dat er een avatar (incarnatie) op aarde komt als Adharma regeert over Dharma. Een voorbeeld daarvan is Krishna maar ook de Boeddha.
Zo lees je in de Gita Govinda dat Boeddha de negende avatar van Vishnu en dus Hindoe is. Ook de Vishnu Purana dat geschreven is als een dialoog tussen Parashara en zijn leerling Maitreya is een belangrijke aanwijzing. Parashara was een Rishi (geleerde) van de Rig Veda en Maitreya wordt beschouwd als de latere Boeddha.
De relatie van Boeddha met het Hindoeïsme is dus zo groot dat je het volgens OHM soms verward met elkaar. De twee levensbeschouwingen zijn verwant aan elkaar maar zijn toch verschillend. Het verschil zit hem in de hervorming en het opnieuw formuleren van een aantal kernpunten van het Hindoeïsme. Boeddha heeft volgens de aanhangers een nieuwe religie gesticht gebaseerd op de grondbeginselen van het Hindoeïsme. Veel van zijn leringen komen uit de Upanishads en vanuit de yoga. Hij onderwees bijvoorbeeld de lotushouding, meditatie en zijn concept over de ziel als realiteit zijn allemaal sterk verwant aan het Hindoeïsme.
Een documentaire van Vighnesh Peters.
