Burgerbeweging DeGoedeZaak heeft haar burgerinitiatief voor het Nederlandse openbaar vervoer ingediend bij de Tweede Kamer. Met meer dan 40.000 handtekeningen is de Tweede Kamer verplicht om het voorstel te bespreken. Het burgerinitiatief heeft drie eisen: breng het Nederlandse OV weer in publieke handen, maak het toegankelijk voor iedereen en maak het gratis voor alle reizigers.
‘Het OV bevindt zich in een negatieve spiraal van bezuinigingen, verschraling, onbetrouwbaarheid en slechte werkomstandigheden. Tegelijk slibben de wegen dicht, staan er ondanks de brede snelwegen lange files, en heeft Nederland de opgave om haar uitstoot flink terug te draaien. Dit is het moment voor de Nederlandse politiek om in te grijpen,’ zegt Renske Wienen van DeGoedeZaak.
Het burgerinitiatief is in 2023 opgezet na de aangekondigde prijsverhogingen van de NS en het nieuws dat vervoerder Arriva werd opgekocht door private-equitybedrijf Squared Capital. ‘Het OV moet een nutsvoorziening zijn, zoals het fietspad of de brandweer, en niet afhankelijk zijn van de grillen van een investeerder’, aldus Wienen. ‘Pleisters plakken werkt niet. Duizenden gezinnen kampen met vervoersarmoede, en van de accijnsverlaging komt bijna niets terecht bij de kwetsbaarste groepen.[1] We moeten de negatieve spiraal van winstoogmerk, verschraling en ontoegankelijkheid doorbreken.’
Wat staat er in het burgerinitiatief?
Publiek OV
DeGoedeZaak pleit voor nationalisering van al het openbaar vervoer, landelijk bekostigd en lokaal uitgevoerd via publiek-publieke partnerschappen. Hierdoor zijn OV-diensten op elkaar aangesloten en kan het OV in minder dichtbevolkte regio’s weer floreren. Het OV wordt ook gedemocratiseerd: de rol van werknemers en vakbonden staan centraal. Reizigers en belangengroepen kunnen regelmatig inspreken over hun wensen, die door vervoersdeskundigen wordt uitgevoerd.
Toegankelijk OV
Het huidige beleid rondom toegankelijkheid is ontoereikend; ervaringsdeskundigen worden niet meegenomen in voorstellen en evaluaties, en plannen kunnen niet uitgevoerd worden vanwege personeelstekort. Hiermee blijft het voorstel vaak bij mooie woorden. DeGoedeZaak stelt voor het huidige beleidsakkoord te herzien met belangengroepen met mandaat.
Gratis OV
DeGoedeZaak vraagt de Tweede Kamer om een onderzoek uit te laten voeren naar de benodigdheden voor gratis openbaar vervoer qua materieel, personeel en kosten. Wanneer duidelijk is wat nodig is, maken we binnen 10 jaar de overstap naar gratis OV. We verlagen de kosten stapsgewijs, en verhogen materieel, personeel en onderhoud. Daarna reist iedereen in Nederland op kosten van al onze belastingen.
[1] Groep huishoudens met brandstofauto kwetsbaar in transitie naar duurzame mobiliteit.
