De ‘Mei van Bezettingen’ georganiseerd door End Fossil: Occupy! is vorige week afgetrapt met een bezetting van de Universiteit Utrecht. Opeenvolgend zijn de Erasmus Universiteit Rotterdam, de TU Eindhoven, de TU Delft, en de Van Hall Larenstein Hogeschool te Velp bezet om de universiteiten en hogescholen aan te zetten tot het verbreken van de banden met de fossiele industrie. Vanmiddag zal ook een gebouw van de Universiteit van Amsterdam bezet word, later deze maand ook de Wageningen Universiteit.
De internationale beweging End Fossil: Occupy! heeft de maand Mei uitgeroepen tot bezettingsmaand onder het motto “In May we occupy!”. De golf aan bezettingen bevindt zich inmiddels op de helft, waarvan alleen al in Nederland de vijf bovengenoemde bezettingen hebben plaatsgevonden. Internationaal gezien zijn er al tientallen onderwijsinstanties bezet, van Zweden tot Zambia en Lissabon tot Wenen. Hoewel elke groep autonoom is en de acties zelf opzet, is er altijd één eis die centraal staat: het verbreken van de banden tussen onze onderwijsinstellingen en de fossiele industrie. Hiernaast stelt elke groep ook lokale problemen aan de kaak, variërend tot meer inspraak in het bestuur van de universiteit en verdere democratisering van het onderwijs, tot het dekolonialiseren van vakken. Deze bezettingen hebben en zullen altijd plaatsvinden op een manier die het onderwijs niet verstoort.
Waarom er bezet wordt
Occupy! wil met de bezettingen aandacht vragen voor de klimaatcrisis en de rol van onderwijs- en onderzoeksinstanties hierin, met name universiteiten. Zo zijn de aanstichters van de opwarming van de Aarde en alle gevolgen van dien hebben nog steeds veel invloed op deze plekken: door onderzoek te financieren, buitengewone leerstoelen te betalen of het sponsoren van studieverenigingen en banenmarkten. “De fossiele industrie heeft decennia lang actief desinformatie verspreidt om klimaatbeleid te voorkomen. Het is schokkend dat een instituut dat volledig draait om wetenschap, toch blijft samenwerken met een industrie die de wetenschap compleet negeert,” aldus perswoordvoerder Bobbie van End Fossil: Occupy! Utrecht. “Zeker op een plek waar mensen worden voorbereid op hun toekomst, zou er geen ruimte moeten zijn voor bedrijven die diezelfde toekomst kapot maken.”
Repressie van onderwijsinstellingen
De bezette onderwijsinstellingen hebben verschillend gereageerd, variërend van quasi-constructieve gesprekken tot scheldende bestuurders. De bezettingen in Rotterdam, Eindhoven, Delft en Velp zijn met harde hand door de politie ontruimd. Zo zijn er na de bezetting in Rotterdam 12 aanhoudingen verricht, en probeerde de TU Eindhoven zelfs illegaal het protest buiten de politie om te beëindigen. “Het is ongekend wat het College doet,” aldus woordvoerder Robin van End Fossil: Occupy! TU/e, “dit geweld is buitenproportioneel. In plaats van op de eisen van de actievoerders in te gaan en de zorgen omtrent leefbaarheid en planeet serieus te nemen, heeft het CvB beveiligers de opdracht gegeven geweld tegen hun eigen studenten te gebruiken. Leden van het CvB zijn zelfs gaan meedoen en hebben studenten ook gewelddadig behandeld.” Online circuleren foto’s en video’s van de voorzitter van het CvB, Robert-Jan Smits, die persoonlijk twee studenten over de grond heen sleept. Meerdere activisten hebben inmiddels aangifte gedaan van mishandeling.
De TU Eindhoven en politie eerder al berispt zijn door burgemeester Dijsselbloem voor het te snel en te gewelddadig ingrijpen bij een eerdere vreedzame bezetting door klimaatactivisten. Het versterkt het beeld dat sommige onderwijsinstellingen niet open staan voor een oplossing voor de klimaatcrisis, en een bezetting het liefst met geweld beëindigen.
Sommige onderwijsinstellingen stellen zich echter constructiever op om de klimaatcrisis op te lossen. Zo heeft de Vrije Universiteit van Amsterdam, na aanmoediging en inspiratie door bezettingen van andere universiteiten, als tweede universiteit ter wereld toegezegd om alle banden met de fossiele industrie te verbreken. Het International Institute for Social Studies van de Erasmus Universiteit heeft toegezegd om alle geldstromen met de fossiele-, wapen- en tabaksindustrie te doen stoppen, en de Universiteit van Amsterdam heeft voorlopig een mortuarium ingesteld op nieuwe samenwerkingen met Shell.
Ook de Universiteit Utrecht heeft voorlopige toezeggingen gedaan: zij hebben de klimaatnoodtoestand uitgeroepen, beloven op korte termijn een volledig overzicht te publiceren van alle banden die ze heeft met de fossiele industrie, en beraden zich nog op een uitgebreide reactie op de eisen van de lokale bezettingsgroep. Deze is zich echter beducht op schijnvertoningen en nietszeggende beloften.
Bezettingen in de toekomst
Vanmiddag is de actiemaand doorgegaan door de bezetting van de Universiteit van Amsterdam, waarna ook nog de Wageningen Universiteit bezet zal worden. Ook internationaal staan er nog vele bezettingen gepland deze maand. De groepen die deze maand bezet hebben, zijn echter nog niet klaar met hun werk: niet alle eisen zijn ingewilligd, en de studenten beloven terug te blijven komen tot dit wel het geval is.
