In 1999 besloot de Europese Unie het gebruik van de kale legbatterij vanwege het grote dierenleed vanaf 2012 te verbieden. De zogenaamde ‘verrijkte kooi’ en de ‘koloniekooi’ mochten echter nog wel. In 2006 besloot Nederland dat er vanaf 2008 geen nieuwe verrijkte kooien meer gebouwd mochten worden. Per 1 januari 2021 is de verrijkte kooi verboden in Nederland. Dit is vastgelegd in § 6.2. artikel 2.68, lid 3 van het Besluit houders van dieren.
“Om ervoor te zorgen dat er per 1 januari ook daadwerkelijk geen leghennen meer huizen in ‘verrijkte kooien’ heeft Animal Rights een handhavingsverzoek ingediend bij de NVWA,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen. “Dat is de enige manier om dit te controleren.”
Elf bedrijven met 1 miljoen leghennen
Omdat leghennen ongeveer anderhalf jaar in leven worden gehouden, moet, om per 1 januari aan dit verbod te zijn voldaan, dat ruim van te voren gepland zijn. Maart dit jaar waren er volgens de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO) nog 11 pluimveehouderijen waar ongeveer 1 miljoen hennen in verrijkte kooien zaten. Meer dan de helft van de bedrijven (7) bevonden zich in zuid Nederland. Oktober 2019 waren er volgens Landbouwminister Schouten nog 14 bedrijven met verrijkte kooien.
De ‘verrijkte kooi’
In de verrijkte kooi heeft een kip theoretisch iets meer dan een A4-tje ruimte (750 cm2), een zitstok (15 cm/kip), strooisel en een legnest. Voor het strooisel en het legnest bestaan geen verplichte minimale afmetingen. Afhankelijk van de kooi kan de groepsgrootte variëren van 10 tot 60 kippen per kooi, maar de ruimte per kip blijft hetzelfde.
Er wordt maar zelden daadwerkelijk strooisel materiaal aangeboden, omdat dit voor stof zorgt en de verstrekking arbeidsintensief is. “Zelfs waar de ‘verrijkte’ kooien voldoen aan de eisen van de Wet, voldoen ze niet aan de fundamentele, natuurlijke behoeftes van de dieren,” geeft Vermeulen aan.
Koloniekooi
Zelfs als dit verbod blijkt te worden nageleefd, blijven er in Nederland nog altijd bijna drie en een half miljoen leghennen veroordeeld tot een leven opeen gepropt achter tralies. De zogenaamde koloniekooi, met net weer een fractie meer ruimte, is nog op 29 bedrijven in gebruik en minister Schouten weigert deze te verbieden.
Met de koloniekooi volgde Nederland het voorbeeld van Duitsland, waar als alternatief en opvolger voor de kale legbatterij de zogenaamde ‘Kleingruppenhaltung’ werd ontwikkeld. Nederland, een groot exporteur van eieren naar Duitsland, nam deze norm over onder de naam koloniehuisvesting. In 2015 besloot Duitsland de Kleingruppenhaltung per 2025 te verbieden in verband met het grote dierenleed, maar Nederland volgde dit voorbeeld niet.
“Aangezien de uitvoering van de koloniekooi en de verrijkte kooi nauwelijks van elkaar verschillen en het welzijn van de leghen vergelijkbaar is, is het niet houdbaar het verbod enkel te laten gelden voor het houden van leghennen in verrijkte kooisystemen en het huisvesten van leghennen in koloniekooien nog voor onbepaalde tijd toe te staan,” zegt Vermeulen.
Verbied alle kooihuisvesting!
Het wetenschappelijk panel van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) stelt dat het zoeken naar voedsel, nestbouw, stofbaden en het op stok gaan ‘hoge prioriteit gedragingen’ voor de kip zijn. Wanneer het dier gehinderd wordt in dit gedrag is er sprake van sterk verminderd welzijn. Zelfs als aan alle regels voor kooihuisvesting voldaan wordt, is er geen mogelijkheid om een nest te bouwen in een ‘legnest,’ is er geen stofbad mogelijk op een plastic matje met wat strooisel, laat een gaasbodem geen scharrelgedrag toe, kan een hen niet zonnebaden onder kunstlicht en bieden de zitstokken geen gevoel van veiligheid.
Motie
Op 8 december 2020 wordt een motie van Kamerlid Moorlag (PvdA) aangenomen: “De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat een deel van de kippen in Nederland nog in kooien wordt gehouden; verzoekt de regering, het houden van kippen in kooien zo snel mogelijk uit te faseren, en gaat over tot de orde van de dag.” Het valt nog te bezien of minister Schouten deze motie uit zal voeren.
Nu, ruim 20 jaar nadat de Europese Unie een verbod op legbatterijkooien heeft aangenomen, gedreven door de vraag van diervriendelijke consumenten en veranderende maatschappelijke verwachtingen, zou het passend zijn als Nederland, in navolging van die andere landen, stopt met het houden van kippen in kooisystemen.
