Nieuwe aanklacht tegen klokkenluider Julian Assange

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft op 24 juni een nieuwe aanklacht heeft ingediend tegen klokkenluider Julian Assange. Hoewel deze nieuwe aanklacht geen  aanvulling op de vorige is, versterkt het de aanklacht onder de Computer Fraud and Abuse Act en wijzigt het bewijs voor een aantal van de andere aanklachten tegen de oprichter van Wikileaks.

Deze nieuwe ontwikkeling maakt volgens Reporters sans frontières (RSF) deel uit van een lange reeks acties van de Amerikaanse regering om juridische mazen in de wet uit te buiten, de verdediging van Assange te ondermijnen en de publieke aandacht af te leiden van de zeer ernstige gevolgen van deze zaak voor de persvrijheid. Aan deze eindeloze vervolging moet volgens RSF dringend een einde komen. Voor RSF is Julian Assange een belangrijke klokkenluider omdat hij heeft bijgedragen aan de verspreiding van informatie van algemeen belang, en de procedure tegen hem blijkt ernstige gevolgen te hebben voor de journalistiek op internationaal niveau.

Julian Assange wordt nog steeds vastgehouden in de zwaar beveiligde gevangenis van Belmarsh, VK,  waar hij mogelijk blootgesteld blijft aan Covid-19 – een risico dat nog groter wordt door zijn gezondheidsproblemen, die de urgentie van zijn vrijlating nog vergroten. Sinds enkele maanden verhindert zijn slechte gezondheid hem om naar de videoconferentieruimtes van de gevangenis te reizen en op afstand deel te nemen aan hoorzittingen.

Op 3 juli, de verjaardag van Julian Assange, heeft RSF het Verenigd Koninkrijk opnieuw opgeroepen om hem niet uit te leveren aan de Verenigde Staten, de aanklacht tegen hem te laten vallen en hem met spoed vrij te laten.

Julian Paul Assange (Townsville, 3 juli 1971) is een Australische journalist, programmeur (voormalige hacker) en internetactivist, bekend van de oprichting van WikiLeaks, een klokkenluiderwebsite.

Assange werd in 1971 in Townsville (Queensland) geboren, zijn ouders hadden een reizend theatergezelschap, met als gevolg dat hij les kreeg op 37 verschillende scholen en studeerde aan 6 universiteiten in Australië.

Als hacker verkreeg hij toegang tot computers van onder andere een Australische universiteit en een telecommunicatiebedrijf, naar eigen zeggen om hun veiligheidsgaten te testen maar hij werd niettemin veroordeeld vanwege computervredebreuk. Na zijn periode als hacker vestigde Assange zich aanvankelijk in Melbourne als programmeur.

Assange richtte in 2006 WikiLeaks op. Sinds bekend werd dat hij betrokken is bij WikiLeaks had hij geen vaste woon- of verblijfplaats meer; hij sliep op luchthavens en bij vrienden over de hele wereld om te voorkomen dat hij in handen zou vallen van Amerikaanse veiligheidsdiensten. Het Pentagon heeft gemeld dat zij Julian Assange graag willen spreken met betrekking tot het lekken naar en publiceren door WikiLeaks van de video met de naam Collateral Murder waarin te zien is dat tijdens een Amerikaanse helikopteraanval in 2007 in Bagdad 12 Iraakse burgers en enkele journalisten van persbureau Reuters gedood werden.

Assange kwam op 21 juni 2010 even uit zijn schuilplaats om te spreken tijdens een hoorzitting van het Europees Parlement in Brussel over (zelf)censuur en vrijheid van meningsuiting in Europa.

Op 26 december 2010 raakte bekend dat Assange de rechten voor een nog te schrijven autobiografie voor 980.000 euro verkocht heeft aan twee uitgeverijen. Naar eigen zeggen heeft hij het geld nodig voor het opbouwen van zijn verdediging tegen een Zweedse aanklacht.

461 journalisten uit verschillende landen tekenden een steunbetuiging aan Assange en WikiLeaks, die beide volgens hen onterecht bekritiseerd werden.

Twee vermeende verkrachtingen in Zweden

Op 20 augustus 2010 vaardigde de Zweedse politie een arrestatiebevel uit tegen Assange, wegens klachten van twee vrouwen over seksuele gedragingen van Assange. Het arrestatiebevel tegen Assange werd op 21 augustus ingetrokken door een Zweedse hoofdaanklaagster, Eva Finne. Zij verklaarde: “Ik denk niet dat er reden is Assange te verdenken van verkrachting”.

Op 1 september werd het arrestatiebevel echter opnieuw uitgevaardigd, door een andere Zweedse hoofdaanklaagster, Marianne Ny. Zij verklaarde: “Er is reden aan te nemen dat een misdrijf is gepleegd. Gezien de informatie die nu beschikbaar is, is mijn inschatting dat het misdrijf van verkrachting heeft plaatsgevonden”. Op 19 mei 2017 werd het arrestatiebevel opnieuw ingetrokken.

In november 2010 zette Interpol Assange op de lijst van gezochte criminelen. Hij werd gezocht in bovengenoemde verkrachtingszaak. WikiLeaks bleef beweren dat de beschuldigingen onderdeel uitmaken van een gerichte lastercampagne tegen de oprichter van de website. Op 7 december 2010 meldde Assange zich bij de politie in Londen, waar hij werd gearresteerd. Op 17 december 2010 werd Assange op borgtocht vrijgelaten.

In november 2011 oordeelde het Engelse High Court of Justice dat Assange mocht worden uitgeleverd aan Zweden. Tegen dit vonnis ging hij in beroep bij het Hooggerechtshof van het Verenigd Koninkrijk dat zijn beroep 30 mei 2012 verwierp en oordeelde het tegen hem uitgevaardigde Europees aanhoudingsbevel rechtsgeldig was. Assange beweert dat uitlevering aan Zweden een politieke reden heeft en vreest dat het gevolg een uitlevering aan de Verenigde Staten zal zijn, dat hem wil berechten vanwege zijn WikiLeaks-onthullingen met betrekking tot dat land. De Zweedse autoriteiten hebben echter aangegeven dat dit niet het geval is en dat Assange gezocht wordt wegens de verkrachtingszaak en niets anders.

Het Zweedse internationale arrestatiebevel in het kader van de vermeende verkrachtingen is in 2017 ingetrokken.

Assange noemde de kwestie van de vermeende verkrachtingen een lastercampagne en een vorm van karaktermoord. WikiLeaks verklaarde op zijn website dat men was voorbereid op het zwartmaken van zijn oprichter en woordvoerder en dat de mensen achter WikiLeaks volledig achter Assange staan: “Terwijl Julian zich richt op zijn verdediging en het zuiveren van zijn naam, zal WikiLeaks voortgaan met zijn reguliere werkzaamheden.”

Asiel in Ecuador

Assange verbleef vanaf juni 2012 in de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Op 16 augustus 2012 maakte de president van Ecuador bekend dat Assange politiek asiel kreeg. Groot-Brittannië stond hem echter niet toe naar dat land te vertrekken. Verder moesten zijn geldschieters een deel van de borgsom, waarvoor ze garant hadden gestaan, betalen.

Op 18 augustus 2014 maakte Assange in een persconferentie bekend dat hij de Ecuadoraanse ambassade ging verlaten wegens gezondheidsredenen. Hij riep de VS op om het onderzoek dat naar hem loopt te staken.

Op 19 oktober 2016 werd bekend dat Ecuador de toegang tot het internet van Julian Assange tijdelijk had beperkt, na publicatie door Wikileaks van een aantal documenten die mogelijk de verkiezingscampagne van 2016 konden beïnvloeden.

Op 12 december 2017 verkreeg Julian Assange het Ecuadoraans staatsburgerschap. Ecuador zocht hiermee naar een “waardige” oplossing om Assange uit de ambassade te krijgen, mogelijk na onenigheid met de Ecuadoraanse regering naar aanleiding van het Catalaans onafhankelijkheidsstreven in 2017.

VN: mensenrechtenschending

In december 2015 oordeelde de Werkgroep Willekeurige Opsluiting dat Assange arbitrair is vastgehouden door de regeringen van Groot-Brittannië en Zweden. Met name zijn isolatie in de gevangenis van Wandsworth en het gebrek aan inzet van het Zweedse gerecht lagen aan de opinie ten grondslag. De werkgroep stelde dat een einde moest worden gemaakt aan de opsluiting en dat Assange recht had op compensatie.

Op 11 april 2019 werd het asielrecht door Ecuador ingetrokken en werd Assange door de Londense Metropolitan Police Service (MPS) gearresteerd. Volgens de Ecuadoraanse president was de garantie gegeven dat Assange niet zou worden uitgeleverd. Mogelijk kan nu wel uitlevering aan de Verenigde Staten volgen. Julian Assange zou vanuit de Ecuadoraanse ambassade in Londen hebben geprobeerd andere landen te bespioneren, stelt president Lenín Moreno van Ecuador in gesprek met de Britse krant The Guardian.

Assange is in het VK veroordeeld tot 50 weken cel voor het schenden van de voorwaarden van zijn borgtocht. In oktober 2019 verzocht hij vergeefs om uitstel van het uitleveringsproces.  Tijdens zijn gevangenschap zou zijn fysieke en psychische conditie zorgwekkend zijn verslechterd.