Denkleut
Fijne gedachten* zijn aangenaam. Laten we de vreugde, het genot, het geluk, de pret, de hoop, de verheugenis, de nostalgie waarmee ze gepaard gaan denkleut noemen.
* Onder gedachten versta ik hier verbale gedachten: de eindeloze woordenstroom van onze innerlijke ouwehoer.
Denkleed
Nare gedachten zijn onaangenaam. Laten we het verdriet, de angst, de wanhoop, de boosheid, de schaamte, het schuldgevoel, de haat, de walging waarmee ze gepaard gaan denkleed noemen.
Of ze nu bitter zijn of zoet, bitterzoet of neutraal, gedachten hebben drie eigenschappen die hun effect op ons gevoelsleven beïnvloeden.
1. Gedachten zijn net Engelsen
Gedachten zijn net Engelsen: ze wachten beleefd op hun beurt. De ene gedachte volgt op de andere. Snel als mitrailleurvuur of traag als een gletsjer maar altijd na elkaar. We denken serieel, niet parallel, waardoor het lang kan duren voor je ergens over bent uitgedacht. Dat is prettig bij fijne gedachten, vervelend bij nare.
2. Gedachten zijn net vogels
Gedachten zijn net vogels: ze vliegen voorbij. Het geestelijke (on)genoegen waarmee ze gepaard gaan dus ook. Dat is prettig bij nare gedachten, vervelend bij fijne. De lichamelijke respons op intense gedachten wil echter nog weleens na-ijlen; het kan minuten tot uren duren voordat oxytocine, serotonine, dopamine, acetylcholine, endorfine, adrenaline, noradrenaline, cortisol* en andere stemmingmakers volledig zijn afgebroken en je weer tot jezelf komt. Dat is vervelend bij nare gedachten, prettig bij fijne.
* De halfwaardetijd van het stresshormoon cortisol bedraagt enkele uren.
3. Gedachten zijn net familie
Gedachten zijn net familie: ze blijven maar langskomen. Iedereen die ik ken heeft zijn eigen top tien, top honderd, top duizend van repeteergedachten, niemand weet hoe die tot stand komt of hoe je hem blijvend naar je hand kunt zetten. Een groot deel van onze denktijd gaat op aan herhalingen en variaties. Dat is prettig bij fijne gedachten, vervelend bij nare.
Zijn dit voor jou fijne gedachten of nare? Denk je dat je ze nog vaak zult denken?