• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » De deur naar non-dualiteit leidt naar dualiteit

De deur naar non-dualiteit leidt naar dualiteit

9 oktober 2023 door Hans van Dam

Waarin de kosmische grap een deurenkomedie blijkt te zijn.

Tussen voor en tegen

Ben ik voor of tegen? Veel mensen stellen zichzelf hun leven lang deze vraag over talloze onderwerpen van persoonlijke en politieke aard?

Abortus: ben ik voor of tegen?

Dienstplicht: ben ik voor of tegen?

Inentingsplicht: ben ik voor of tegen?

Polyamorie: ben ik voor of tegen?

Veganisme: ben ik voor of tegen?

Kernenergie: ben ik voor of tegen?

Globalisering: ben ik voor of tegen?

Ik ben voor. Nee, ik ben tegen. Nee, ik ben toch voor. Nu weet ik het zeker: ik ben echt tegen.

Sommigen vinden een uitweg uit zo’n dilemma: zij zijn voor en tegen. Ze zijn voor noch tegen. Ze zijn voor in het ene opzicht en tegen in het andere.

Zij zijn neutraal, elk op hun eigen manier. Ze verliezen zichzelf, en hervinden hun vrijheid, in ambivalentie, in weteloosheid.

Tussen homo en hetero

Ben ik homo of hetero? Veel mensen, waaronder ikzelf, piekeren over deze vraag, vaak jarenlang.

Sommigen vinden een uitweg uit dit dilemma: ik ben het allebei, ik ben bi. Of: de ene dag ben ik homo, de andere hetero. Of: vroeger was ik meer homo, tegenwoordig meer hetero. Of: ik ben een hetero die op homo’s valt. Of: ik val niet op mannen of vrouwen, ik val op jongetjes en meisjes. Of: ik zie wel wanneer ik waarop val. Of: ik val nergens op.

Zij zijn neutraal, elk op hun eigen manier. Ze verliezen zichzelf, en hervinden hun vrijheid, in ambivalentie, in weteloosheid.

Tussenbegrippen voor de tussenruimte

Bij ieder dualisme, A-B, vind je de deur naar non-dualiteit tussen A en B. Laten we deze deur AB noemen. Tussen voor (A) en tegen (B) vind je de deur naar neutraliteit (AB). Tussen homoseksualiteit (A) en heteroseksualiteit (B) vind je de deur naar biseksualiteit (AB).

Neutraliteit en biseksualiteit vertegenwoordigen in deze voorbeelden de tussenruimte. Het eerste tussenbegrip, neutraliteit, maakt een eind aan het dilemma ‘Ben ik voor of tegen?’ Het tweede tussenbegrip, biseksualiteit, maakt een eind aan het dilemma ‘Ben ik homo of hetero?’

Van kwaad tot erger

Zoals gewoonlijk is de oplossing de kiem van het volgende probleem: tussenbegrippen zijn nog steeds begrippen. De zogenaamde deur naar non-dualiteit leidt rechtstreeks naar de volgende, nog complexere denkknoop.

Ben ik voor of tegen? Ben ik voor of neutraal? Ben ik neutraal of tegen?

Nu hebben we drie dilemma’s in plaats van één.

Ben ik homo of hetero? Ben ik homo of bi? Ben ik bi of hetero?

Daar kan je ook weer tussenbegrippen voor verzinnen, en zo gaat het van kwaad tot erger.*

* In de vijfde versie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V) zijn om die reden de verschillende diagnoses van autisme in de DSM-IV (syndroom van Kanner, syndroom van Asperger, PDD-NOS, PDD-NAO, atypisch autisme, meervoudig complexe ontwikkelingsstoornis (MCDD), syndroom van Rett, syndroom van Heller) op één hoop geveegd, met het wel zeer ongelukkige acroniem ASS (autismespectrumstoornis). Tot ongenoegen van mensen met hoogfunctionerend autisme (HFA), die zichzelf nog steeds aspies (Aspergers) noemen.

Een deurenkomedie

Lezer, luister naar iemand die het niet weten kan: er is geen deur naar non-dualiteit. Die bestaat helemaal niet. Je zou er ook niets aan hebben. Er is geen muur, je hoeft nergens doorheen.

Degene die de deur opent is degene die de muur bouwt. De meester is de metselaar. De leraar is de tollenaar. De portier is de poort.

Iedere deur leidt naar nieuwe, steeds ingewikkelder vormen van dualiteit. Iedere gang vertakt zich in nieuwe gangen zonder eind. Alle muren zijn tussenmuren. Alle deuren zijn tussendeuren.

De kosmische grap is een deurenkomedie. Kijk maar naar wat er in de wijsheidstradities is gebeurd, in het hindoeïsme, in het taoïsme, in het boeddhisme, in de filosofie. Steeds meer stemmen, steeds meer scholen, steeds meer identiteiten. Steeds meer zuilen, steeds meer muren, steeds meer deuren. Doorlopende voorstelling, al meer dan drieduizend jaar.

Maak me blij, lach je vrij. Loop de deuren straal voorbij.

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Advaita. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Advaita op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: advaita, de kosmische grap, niet-weten, non-dualisme, non-dualiteit, Witboek Advaita

Lees ook:

  1. Illusies van verlichting voor luie mensen: lachen met Paul Smit
  2. Regressie is de kosmische grap
  3. De kosmische grap voor heksen, 2
  4. Kosmische grappen: lachen om jezelf en het Zelf

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks, een serie van 13 boeken over niet-weten. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 30 mei 2025
    Bewustzijn na de Dood: Eindigt Alles of Gaat Iets Verder?
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Kan je God vinden door je ziel leeg te maken?
    • Het jaar 2025 – dag 148 – Joop Faber
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Taigu – Een vaardig slaapmiddel
    • Guy – dhammazaadjes – Wees je eigen meester

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.