Obscurum per obscurius, of hoe je het duistere herleidt tot het duisterdere.
Een schoolvoorbeeld van dualistisch denken vinden we in de klassieke natuurkunde. Die zat lang gevangen in de vraag naar het wezen van de kleinste bouwstenen van de werkelijkheid, zoals fotonen.
In experimenten gedroegen de deugnieten zich nu eens als golven, dan weer als deeltjes, er was geen peil op te trekken. Waren fotonen nou golven of deeltjes? Wat was hun ware selfie? Daar kwam de klassieke mechanica niet uit.
De kwantummechanica kwam er wel uit. Volgens deze misschien wel meest onwaarschijnlijke en meest succesvolle natuurkundige theorie ooit, zijn fotonen geen golven en geen deeltjes maar golfdeeltjes.
Het starre onderscheid tussen golven en deeltjes blijkt bij nader inzien onhoudbaar. De dualiteit van golven en deeltjes is de non-dualiteit van golfdeeltjes, door Arthur Eddington ‘wavicles’ genoemd.
Daarmee is niets gezegd maar iets ontzegd. Kwantummechanica maakt het onbegrijpelijke nog onbegrijpelijker. Maar wel berekenbaar.