• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Nawoord bij ‘De derwisj en de dwaas’

Nawoord bij ‘De derwisj en de dwaas’

25 maart 2020 door Hans van Dam

Dansen in het duister

De derwisj en de dwaas, heeft als ondertitel ‘Dansen in het duister’.

‘Dansen in het duister’ is een metafoor voor niet-weten.

Dansen in het duister is ook de titel van een boek van Nico Tydeman over niet-weten bij Emmanuel Levinas, bij Jan van het Kruis en in zen.

Dansen in het duister is ook de titel van een lied van Huub van der Lubbe over lijden.

Een andere metafoor voor niet-weten is ‘de dans ontspringen’.

Daarom vond ik het passend om dit boek te beëindigen met de litanie De dans ontsprongen en haar kindje, De dans ontspringen – Nu!

Het tetralemma

De strofen van De dans ontsprongen danken hun vorm aan het Indiase tetralemma, dat met betrekking tot een gegeven dualisme, laten we zeggen, stof versus geest, vier leerstellingen opsomt die elkaar wederzijds uitsluiten:

1. Alles is louter stof

2. Alles is louter geest

3. Alles is zowel stof als geest

4. Niets is stof of geest

In het algemeen:

1. A en niet-B

2. niet-A en B

3. A en B

4. niet-A en niet-B

De systematische ontkenning van de vier leden van het tetralemma is karakteristiek voor de Indiase logica en voor de Indiase versie van de via negativa.

Onder de via negativa of negatieve weg verstaan mystici een benadering van het onzegbare door middel van een reeks ontkenningen.

Zoals blijkt uit de litanie De dans ontsprongen is het procedé van de viervoudige ontkenning* ook geschikt om een radicaal niet-weten mee uit te drukken en op die manier een idee te geven, hoe gestileerd ook, van het dwijze denken.

* Voor deze gelegenheid uitgebreid tot een achtvoudige ontkenning, een octalemma.

De tjatjatja

Volgens Prediker is er een tijd om te spreken en een tijd om te zwijgen, zagen we in dialoog 22.

Prediker heeft er duizenden jaren geleden het zwijgen toe gedaan, al wordt hij nog dikwijls nagebauwd, nu weer door mij.

Ikzelf moet mijn woordenstroom bezweren door te recapituleren.

Wat is soefisme voor mij?

Mystiek.

Wat is mystiek voor mij?

Niet-weten.

Wat is niet-weten voor mij?

Dansen in het duister.

Welke dans wordt daar gedanst?

De dans die elke dans ontspringt.

Hoe heet die dans?

De tjatjatja.

Vaar wel

Dank voor je aandacht.

Ik zeg: Tot ziens!

Ayah zegt: Vaar wel!

Ga met God noch zonder.

Deze tekst maakt deel uit van Het Witboek Soefisme – de derwisj en de dwaas. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Soefisme op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: dansen in het duister, de derwisj en de dwaas, mystiek, niet-weten, soefisme, tetralemma

Lees ook:

  1. 59. Leermeesters hebben niets
  2. 71 – Onverdeeld en onverenigd
  3. 85 – De opgang van het verstand dat zichzelf doorziet
  4. 93 – In de lachspiegel zie je je ware gezicht

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Series BD Website Winkel Reageren 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

16 nov
Oriëntatiebijeenkomst Lotus Team Project
16 nov 23
29 nov
Online Lezingenserie ‘Meewerken met de Natuur’ (1)
29 nov 23
01 dec
Emptiness and Bodhicitta
1 dec 23
05 dec
Meditatie en lezing "De Boeddha en de Sint – geven in het boeddhisme "
5 dec 23
06 dec
Online Lezingenserie ‘Meewerken met de Natuur’ (2)
6 dec 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    ‘Amerikaans centrum Heartwood organiseert eerste bijeenkomst van overlevenden misbruik door boeddhistische leraren’

    gastauteur - 27 november 2023

    'Het samenkomen liet ons stralen. Beloftes om elkaar volgend jaar weer te ontmoeten. De hoop dat andere overlevenden zich bij onze gemeenschap kunnen aansluiten. Heartwood is de enige plek op het internet die ons samenbrengt. Onze adviesraad en medestanders staan in de frontlinie en bieden hun juridische expertise, academische bijdragen en zuurverdiende kennis aan om dit mogelijk te maken. Sommigen zullen zeggen dat we wandelende wonderen zijn. Daar zijn we het mee eens.’

    VrijdagZindag – anatomie van de zwervende kiezer

    André Droogers - 24 november 2023

    Het aanbod aan betekenisgeving was met zesentwintig partijen zeer divers. Daarin verschillen we van Engeland of de VS. Sommige partijen hebben een ideologische basis, andere partijen bestrijden juist ideologieën. Populistische lijsttrekkers vielen op door hun onderbuikspreken, naar eigen zeggen namens het zwevende volk. Enkele partijen gebruikten de democratische verkiezingen om de democratie welbewust uit te hollen. Nogal wat partijen mikten op proteststemmen of op nationalistische sentimenten. Soms kwam men met voorstellen die tegen de Grondwet ingingen en bevolkingsgroepen discrimineerden. En dan waren er ook nog one-issuepartijen en deelgroeppartijen. Hoe plooiden die het algemeen belang met hun particuliere wensen?

    Taigu – Percepties over Palestina, een essay voor boeddhisten

    Taigu - 21 november 2023

    Gautama bevroeg en gaf raad aan wereldse heersers met snode plannen. Juist spreken, een van de onderdelen van het Achtvoudig Pad, was voor hem een middel om zijn middenweg aan de man te brengen. Dus waarom zou spreken in moeilijke omstandigheden een beletsel kunnen zijn voor boeddhisten en hun leraren? Wat is er mis met je verdiepen in de standpunten en gevoelens van anderen, voordat je in hun ogen genocide preekt wanneer je in een daad van protest uit volle borst de leuze ‘From the river to the sea’ scandeert om jouw steun voor de bevrijding van de een ten koste van de ander uit te drukken?

    Wie mediteert er nu eigenlijk?

    Erik Hoogcarspel - 20 november 2023

    Stel je voor dat je weer eens zit te mediteren en dat het allemaal deze keer erg goed gaat. Je aandacht blijft redelijk bij de ademhaling hangen en wordt alleen af en toe afgeleid door voorbijgaande marginale gedachten. Opeens realiseer je je dat de ademhaling helemaal vanzelf gaat en dat de gedachten zich van niemand en niets iets aantrekken. Het is niet jouw ademhaling, het is gewoon ademhaling, het zijn niet jouw gedachten, het zijn gedachten. Je bent er niet, maar dat hoeft ook helemaal niet. Je begrijpt opeens wat de Boeddha bedoelde met zijn uitspraak dat de werkelijkheid zonder zelf is, anātman.

    Vluchtelingenbeleid in grootmoederstijd 1914 -1918

    Kees Moerbeek - 19 november 2023

    Op 4 augustus 1914 viel het Duitse leger België binnen op doortocht naar aartsvijand Frankrijk en schond doelbewust de Belgische neutraliteit. De oorlogsmisdaden tegen de burgerbevolking, ook wel The Rape of Belgium genoemd, schokte de publieke opinie. Kort hierna kwamen de eerste vluchtelingen aan in ons land en na de Val van Antwerpen werden dit er 1 miljoen

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 333 – zuilen
    • Nieuwe secretaris-generaal gekozen van IBC
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • VVD en BBB schuiven aan bij Israëlisch politicus die oproept tot nieuwe Nakba (etnische zuivering Gaza)
    • Guy – dhammazaadjes – Wat zal er van ons geworden?

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.