Nog voordat de eerste reacties op mijn oproep mijn mailbox binnenkwamen, en omdat ik deze week te druk was om te experimenteren in de keuken, interviewde ik mijn schoonmoeder (85) bij een kopje koffie en een stukje dadel-walnootkoek. Ik ging er eens goed voor zitten, pen en notitieboekje in de aanslag. Ik vroeg wat de mensen vroeger aten, toen vlees nog een luxe was maar geen dagelijkse kost. En of ze vleesloze recepten kende uit haar jeugd. Nou, het interview was afgelopen voordat het goed en wel begonnen was. Bij haar thuis, hardwerkende kleine middenstanders – haar ouders hadden een banketbakkerij/lunchroom – werden in haar herinnering altijd aardappelen, groente en vlees gegeten. Ze kon zich niet veel herinneren uit de oorlog. Alleen dat ze vaak gelatinepudding aten (de bakkerij was dicht maar de ingrediënten waren er nog), en vies, hard, zuur brood dat ‘kuch’ werd genoemd. Ze kende geen vegetariërs, wist in haar jeugd niet dat zoiets bestond. Hoe ik ook probeerde door te vragen, er kwam geen enkel vleesloos gerecht of recept bij haar boven. Gelukkig kan ze tegenwoordig wel genieten van de vegan gerechten die wij haar voorzetten.
Recept
Dit recept is een variant op een al eerder gedeeld muffinrecept uit het Amerikaanse kookboekje ‘Muffins for all occasions’ uit 1989 (https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhistisch-leven/23177-beter-dilemmas-en-dadel-walnootmuffins/). Ik gebruik het boekje al ruim 30 jaar dus voor mij is het inmiddels een klassieker. Dit recept maakte ik al toen ik nog geen idee had van het lijden veroorzaakt door de zuivel- en pluimveeindustrie. Toevallig is het plantaardig. Je mist de boter of eieren niet, het is goed zoals het is, en dat vonden we in 1989 ook al. Tegenwoordig maak ik het in een rechthoekige vorm in plaats van muffinvormpjes, en glutenvrij. Vervang gerust het glutenvrije meel door (volkoren) tarwemeel.
Glutenvrije dadel-walnootkoek ingrediënten:
– 250-300 gram dadels (bijvoorbeeld verse Iraanse), ontpit en grof gehakt
– ¼ kopje zonnebloemolie
– ¾ kopje kokend water
– zakje vanillesuiker
– ½ kopje elk rijstemeel, boekweitmeel en havermout (of neem 1 ½ kopje meel naar keuze)
– ½ zakje (of ½ theelepel) baking soda of bakpoeder
– ½ kopje (riet)suiker
– flinke handvol walnoten, grof gehakt
Verwarm de oven voor op 200 graden (of 180 graden bij de heteluchtstand), vet een rechthoekig niet al te groot bakblik in (max ca. 20 x 25 cm). Een Amerikaanse ‘cup’ is een flinke mok, inhoud 200-250ml. Meng in een kom de eerste vier ingrediënten, meng in een andere kom de rest. Roer dan alles snel door elkaar. Het deeg moet nét vloeibaar zijn, voeg eventueel wat water of meel toe als het te droog of te nat is. Spatel het mengsel in het bakblik. Strijk glad. Bak in ca. 30 minuten gaar en bruin. Laat iets afkoelen en snijd in vierkante stukken.
Herhaalde oproep
Weliswaar staan de kranten en tijdschriften tegenwoordig vol met vegan recepten, maar die zitten vaak vol exotische, uitheemse ingrediënten als chiazaad, jackfruit en kokosmelk. Ook is de industrie druk bezig met vegan vervangers voor bekende producten, zoals speckreepjes (met ck), bitterballen en Magnum ijsjes. Allemaal prima ontwikkelingen, maar het roept de vraag op: wat aten de mensen vroeger, toen vlees nog een luxeproduct was dat hooguit op zondag op tafel kwam? In het Midden-Oosten heeft men falafel, hummus, tabouleh, shakshuka, baba ganoush. In India heeft ment dahls en vegetarische curry’s. In Indonesië tempeh, tofu, gado gado. Heerlijke vegetarische en vegan gerechten waar geen vleeseter de neus voor ophaalt. Wat hebben wij in Nederland/Noordwest Europa als vega-klassiekers? Hebben wij die wel?
Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vol lagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn? Graaf in eigen geheugen of interview je ouders of grootouders of anderen die deze tijd bewust hebben meegemaakt – al dan niet als vegetariërs. Of kijk in oude kookboeken. Ik ben met name op zoek naar smakelijke Nederlandse/Vlaamse recepten van voor- en hoofdgerechten (vrijwel) zonder vlees en zuivel. Het mag ook uit de buurlanden zijn (Noordwest Europa). Stuur een reactie naar: janaverboom@gmail.com Dan beloof ik die recepten te proberen en hier te delen, liefst met een verhaal erbij over de oorsprong. Ondertussen zal ik zelf ook doorgaan met de vraag stellen aan ouderen in mijn eigen netwerk. Opdat we samen een archiefje kunnen maken met duurzame vegaklassiekers van eigen (Europese) bodem. Overigens mag u mij ook andere recepten sturen die u het delen waard vindt. Liefst plantaardig. Ik ben benieuwd!
