Ontwaken—wakker worden—is een persoonlijke opdracht. Iets wat door de beoefenaar zelf moet gecultiveerd worden. Zoals het woord aangeeft is zelfrealisatie iets wat je niet aan anderen mag overlaten.
De woorden van anderen alleen kunnen de dhammanuvatti niet tot nibbana brengen. Dhamma kan niet gerealiseerd worden door uitsluitend te luisteren naar wat anderen zeggen. De woorden en leringen van anderen zijn slechts bedoeld om de beoefenaar de weg te wijzen.
Laat dit duidelijk zijn: ’van horen zeggen’ (P. anitiha) is slechts kennis; het is geen wijsheid, geen inzicht. Kennis en wijsheid zijn geen synoniemen.
Dhamma kan louter gerealiseerd worden door de beoefenaar zelf. Door hemzelf. Door haarzelf. Door persoonlijke ervaring. De Boeddha is, ondanks zijn immense wijsheid en inzicht, ‘slechts’ een wegwijzer. Weet dat zelfs het onderricht van een Sammasambuddha de weg van zelfrealisatie niet baant voor de yogi.
Ajahn Chah vergeleek dit ooit in één van zijn dhammatalks met een verkoper die aan een landbouwer een ploeg verkoopt om het veld te bewerken.
Het is een illusie te denken dat de verkoper voor de boer gaat ploegen. Dat behoort tot het werk van de boer. De boer kan niet verwachten dat de verkoper dit voor hem gaat doen. Zodra de verkoop gesloten is, int de verkoper het geld en vertrekt. Op naar een volgende klant.
Op een analoge manier toont de Boeddha de beoefenaar de weg. Maar hij is niet degene die de realisatie voor hem/haar doet. Dat is het werk van de beoefenaar zelf.
Anders gezegd: jouw beoefening eindigt niet met de Boeddha die je het pad wijst en zegt: ‘Hier is de weg naar bevrijding. Loop dit pad.’ De Boeddha helpt je niet met lopen. Dat moet je zélf doen.
Slechts wanneer je zelf het pad bewandelt en Dhamma beoefent, zal je de Dhamma zien en in jezelf realiseren. Zal je een inzicht verwerven—zien en weten (P. janami passami)—dat veel verder gaat dan wat jij je op dit ogenblik kan voorstellen.
Wanneer je het proces begrijpt, het ontstaan en vergaan van alle verschijnselen, de flow van oorzaken en voorwaarden die zich uitstrekken over verleden, heden en toekomst zal je tot zelfrealisatie komen. Zal je voorbij elke twijfel gaan. Zal je de stroom betreden. Op jouw inzet komt het aan. Op jouw inzet alléén. En je tijd is kostbaar: je hebt enkel dít leven.
Geef een reactie