Vaak zijn we alleen geneigd te luisteren naar mensen met autoriteit. In veel gevallen dichten we zelf autoriteit toe aan een bepaald persoon, zoals bij een goede vriend of een familielid. Maar we steunen ook regelmatig op autoriteit die iemand verworven heeft door studie en kennisvermeerdering, zoals bij doctoren en zogenaamde experts. De historische Boeddha, Siddharta Gautama, was van koninklijke afkomst en zeer geleerd. Maar om die redenen zal ik hem geen autoriteit toedichten.
Voor mij is de Boeddha de ultieme ervaringsdeskundige. In de eerste plaats omdat hij vele spirituele paden bewandelde in zijn zoektocht naar een definitieve oplossing. Een definitieve oplossing voor het lijden door geboorte, ouderdom, ziekte en sterfte. Van extreem gelukszalige meditatiepraktijken tot aan extreem ascetisme dat hem tot de rand van de dood bracht. Maar zijn ervaring reikte nog veel en veel verder, voor wie het wil geloven tenminste. Op de nacht van zijn verlichting herinnerde hij zich al zijn vorige levens én alle levens van alle wezens die ooit geleefd hebben. Zo zag hij alle oorzaken en gevolgen die zich ooit voltrokken hadden. Met als resultaat perfect inzicht in de aard van de werkelijkheid. En op basis van die ultieme ervaring onderwees hij anderen. En om precies die reden beschouw ik hem als deskundige op welk gebied dan ook.
In een eerdere column gaf ik al aan dat de Boeddha zijn volgelingen adviseerde om niet zomaar iets aan te nemen, hoeveel wijze mensen het ook beweerden, al was hij het zelf. Hij raadde iedereen aan om alleen datgene te geloven en praktiseren waarvan je uit eigen ervaring weet dat het tot welzijn en geluk leidt. En zelfs wij gewone stervelingen kunnen die ultieme ervaringswijsheid van de Boeddha tot op zekere hoogte benaderen. Ook zonder vele uren meditatie.
Kijk namelijk gewoon eens om je heen. Zet desnoods de televisie aan of sla de krant open. Je hoeft niet lang te zoeken om te zien wat de onvermijdelijke gevolgen zijn van hebzucht, lust, woede, haat, apathie, verwarring, trots, onzekerheid, jaloezie, roekeloosheid en vergelijkbare verstorende emoties. De gevolgen van deze oorzaken bepalen elke dag de headlines: oorlog, moord, fraude, armoede, verdeeldheid, kortom: lijden.
Het vraagt vandaag de dag ook geen helderziendheid om in de media en je nabije omgeving op te merken wat de gevolgen zijn van deugdelijke oorzaken. We weten allemaal dat het resultaat van vrijgevigheid, mededogen, tolerantie, vriendelijkheid, begrip en geduld in de sfeer ligt van liefde en harmonie. Zo – simpel – is het. Maar zoals vaak is het makkelijker gezegd dan gedaan. Want waarom zou jij als eerste het goede voorbeeld moeten geven? Als iedereen het verpest, waarom zou jij een keer iets goeds doen voor een ander? Wil je een goede reden? En heb je geen zin in geouwehoer over onderlinge verbondenheid? Is compassie te veel moeite? Misschien kun je iets met het volgende advies. Een domme egoïst denkt alleen aan zichzelf en bekommert zich niet om anderen, met als gevolg dat hij nooit blijvend gelukkig zal zijn. Een wijze egoïst denkt juist zo veel mogelijk aan anderen. En de grap is, als je je gedachten en handelingen richt op het welzijn van anderen, dan is het bijproduct dat je zelf gelukkiger bent en dat je behoeften vervuld worden.
Maar neem het vooral niet van mij aan, deze tip komt van niemand minder dan Zijne Heiligheid de veertiende Dalai Lama, dus het is zeker het proberen waard!
© Copyright (kuch kuch) Boeddhistische Omroep Stichting / Ferry van Haastert
