In de sutta’s spreekt de Boeddha op verschillende plaatsen over haat.
Iemand die zich persistent blijft vastklampen aan geleden onrecht volhardt in zijn wens om wraak te nemen. Hoe méér hij/zij deze gedachten blijft koesteren, hoe méér zijn/haar wraakzucht stijgt. Haat leidt tot verbittering en kan nooit iets ten goede keren. Alle drogredenen van de haatdrager om de haat te bestendigen ten spijt.
Haat is het vuur in de geest dat alle heilzame gedachten, woorden en daden in de weg staat. Wie haat blijft voeden, zal zich nooit bevrijden van haat. Daarvoor is zijn/haar hechting aan het ‘ik’ te groot.
Maar ook het tegenovergestelde is waar. Wie verbittering over een geleden onrecht loslaat, wie het verleden het verleden kan laten, wie kan vergeven en vergeten, zal rust vinden.
Vijandigheid overwinnen leidt tot rust. In de sutta’s benadrukt de Boeddha steeds opnieuw de heilzame kracht van liefde. Omdat de aard ervan vreugde is en omdat het altijd geluk en welzijn brengt, is liefhebben de meest heilzame menselijke daad.
jim zegt
Angst en boosheid daarover. Het niet kunnen observeren en reflecteren. Machteloosheid. Boosaardigheid is pijnlijk complex.
James Baldwin zei eens: “I imagine one of the reasons people cling to their hates so stubbornly is because they sense, once hate is gone, they will be forced to deal with pain.” Een diepe gedachte uit een andere tijd.
Overigens zijn kinderen meesters in het kunnen vergeven, het ene moment hebben ze ruzie en vijf minuten later kunnen ze met elkaar spelen. Kom daar eens om bij volwassenen denk ik dan (met ‘Het geminachte kind’ van Guus Kuijer die wel meer mooie boeken schreef, en niet alleen voor kinderen, in mijn achterhoofd).
Ik kan hier geen links posten maar ik kan de film ‘Kitten of vluchteling’ warm aanbevelem die bij de NPO valt terug te zien. Een film van de 2e generatie Afghaans Nederlandse kunstenaar aanraden, waarbij ook het interview met Nicolaas met haar de moeite vh bekijken meer dan waard is. Daardoor raakte ik onder meer geïnteresseerd in het werk van Deep Canvassing Nederland waarbij ik enige tijd aktief ben geweest. Ik moet dat weer eens oppakken.
Wat geeft je rust?
Toen uitgeverij Asoka nog een tijdschrift Boeddhisme uitgaf stond daar vaak een aan Bodhidharma toegedichtte uitspraak in die luidde: ‘Waarom wachten op grijs haar, verlichting is onmiddellijk’ en ‘Een goed paard rent op de schaduw van de zweep’ schiet mij te binnen.
Wat een hand te doen vindt zei Tydeman mij ooit. Een aansporing dacht ik. Rust vinden? Doe iets als het nodig is!
Siebe zegt
…”daarvoor is zijn hechting aan het Ik te groot” (Guy)
Ik denk dat het psychologisch perspectief ook nuttig is. Ik vind dat wel zo empathisch, althans.
Als ik zo bezie, meen ik te zien dat achter onheilzaam gedrag, zoals wraakzucht of wat op sterke hechting aan het Ik lijkt, ook vaak verwonding zit. Waar verwonding is, zijn ook te extreme, vaak niet of nauwelijks te controleren, neigingen bij mensen. Misschien zijn mensen in hun jeugd emotioneel verwaarloosd, misbruikt, opgegroeid in een onveilige sfeer, hebben trauma’s, allerlei onverwerkte issues die om aandacht vragen en heling. (Misschien meer dat dan een spiritueel Pad)
Het kan lijken alsof van mensen…”de hechting aan het Ik te groot is”… maar het is heel goed mogelijk dat dit komt omdat die mensen eigenlijk geen eigenwaarde voelen. Dat dus constant moeten opbouwen. Als je altijd maar overal grote Ego’s ziet of “hechting aan het Ik wat te groot is”, is dat dan niet een soort veroordeling/vijandigheid jegens mensen?
Wordt het Ego niet vaak gebruikt als excuus om geen begrip te hebben voor de verlangen en behoeften van een Ander? Excuus voor veroordeling, verharding. Excuus voor liefdeloosheid?
Het lijkt er soms erg op, vind ik, dat als je gewone menselijke verlangens hebt, niet eens buitensporig van aard, dan heb je al een te grote gehechtheid aan het Ik. Mensen lijken het te gebruiken om alleen maar meer afstand te scheppen tot anderen en zich bevrijd voelen als ze zich lekker niks kunnen aantrekken van andermans wensen, verlangens, behoeften.