• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Ksaf – Wie neemt hier eigenlijk de beslissingen?

Ksaf – Wie neemt hier eigenlijk de beslissingen?

10 november 2023 door Ksaf Vandeputte

Er is een oud resultaat van neurologisch onderzoek dat pas nu aanvaard wordt omdat het zeer verontrustend is, het stelt namelijk dat we helemaal niets beslissen op basis van onze ratio. Het haalt daarmee ook ons idee van een eigen vrije wil compleet onderuit. Het onderzoek is meermaals opnieuw bevestigd en niet langer te ontkennen. Een proefpersoon wordt bijvoorbeeld gevraagd om naar een afbeelding kijken en op een knop te duwen als hij het beeld herkent. Een hersenscan toont dat er eerst een derde van een seconde niets gebeurt. Waarschijnlijk registreren onze hersenen het beeld neutraal. Wanneer de proefpersoon het beeld herkent, duurt het nog een paar honderdsten van een seconde voor de hersenen de intentie tonen om de vinger te bewegen. Het effectief op de knop duwen neemt uiteindelijk driekwart seconde in beslag.

Toch hebben we indruk dat onze intentie en ons effectief bewegen gelijktijdig verlopen. Onze bewuste geest blijkt dus trager te zijn dan ons lichaam, en is vooral bezig met op te pikken wat ons lichaam doet. Het lijkt er sterk op dat ons bewustzijn een poging is om een subjectieve ervaring te creëren van continuïteit tussen de signalen vanuit ons lichaam en die vanuit onze omgeving. We zijn vooral bezig zijn met achteraf verklaringen te zoeken voor wat we nu aan het doen zijn. [1] Gelijkaardige experimenten tonen aan dat, wanneer we iets waarnemen, we een tiende van een seconde ‘puur’ waarnemen. Vervolgens beginnen we, opnieuw in een tiende van een seconde, onze waarneming emotioneel in te kleuren, wellicht op basis van vorige waarnemingen. Er lijkt geen waarneming te zijn zonder een emotionele component.  [2]

Onderzoek naar ons sociaal gedrag levert gelijkaardige resultaten op. Emoties zijn de bron van ons gedrag. Emotioneel zoeken we vooral naar zekerheid en doen we er alles aan om onze eigen belangen te verdedigen. Ons eigen gezichtspunt lijkt vanzelfsprekend waar, we zullen het zelden kritisch onderzoeken. Maar de grootste zekerheid vinden we binnen een groep. Dat is nog altijd de veiligheid die ooit onze stam bood, maar nu noemen we dat ‘gelijkgezinden.’ De voornaamste drijfveer voor het verdedigen van een mening is aanvaard worden door de eigen groep. Feiten zijn daaraan ondergeschikt. En hoezeer we ook gesteld zijn op onze unieke individualiteit, om ons verbonden te voelen, passen we onze mening vlot aan aan de heersende opvatting. We doen aan ‘motivated reasoning’, het achteraf zoeken naar ‘rationele’ argumenten voor ons onbewust gedrag. [3]

In boeddhistische termen zou je kunnen zeggen dat de belangrijkste verschijningsvorm voor ons bewustzijn de eigen groep is. Pas ver daarna verschijnt de waarheid. De waarheid -in het boeddhisme gewoon de realiteit- heeft immers geen echte vorm, we kunnen haar niet zomaar herkennen, ze verschilt naargelang de situatie. We vinden waarheid pas na eigen kritisch onderzoek en door een zeer soepele, aangepaste omgang met de voortdurende veranderingen in wat we waarnemen, in hoe we ons gedragen – in hoe we leven.

In realiteit zouden we zonder onbewuste impulsen zelfs niet de simpelste beslissing kunnen nemen. Onderzoek bij zowel bijvoorbeeld topschakers, economische experts als gewone individuen toont aan dat voorspellingen en beslissingen van de meeste ‘experts’ nog willekeuriger zijn dan die van niet experts. Een kleine groep experts doet het echter wel beter. Deze groep evalueert regelmatig wat weloverwogen informatie is of wat emotie in het proces van onbewuste besluitvorming.

Ook grote inzichten, zoals Einstein die had met de relativiteitstheorie of het ontdekken van een chemische formule zoals die van plastic, kwamen eerst tot stand via intuïtieve ingevingen en werden daarna wetenschappelijk geverifieerd. In het algemeen nemen we als gewoon individu onze beste beslissingen, bijvoorbeeld over de aankoop van een auto, door eerst zoveel mogelijk info te verzamelen en er dan ‘een nachtje over te slapen.’

Goed beslissen vraagt in de praktijk dus om het verzamelen van rationele feiten en deze laten bezinken. Daarna pikken we de onbewuste signalen op die naar een keuze leiden en interpreteren deze signalen bewust zodat we te grote emotionele beïnvloeding vermijden. Deze aanpak vraagt dus om intuïtieve vaardigheden en de factor tijd, rust.

[1]    Ap Dijkstra, Het slimme onbewuste, Prometheus, Amsterdam 2017
[2]    Daniel Goleman, Destructieve emoties, Atlas Contact  2011
[3]    Ruben Mersch, Van mening verschillen, Borgerhoff & Lamberigts, 2018

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Ksaf Tags: beslissingen, eigen groep, Eindtein, emoties, sociaal gedrag, waarneming

Lees ook:

  1. Het teken van een groot man
  2. Leugen en bedrog op het Binnenhof
  3. Dick – Lente
  4. Boekbespreking – Homo emoticus, hoe emoties de wereld hebben gevormd

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Erik Hoogcarspel zegt

    11 november 2023 om 09:02

    De vooronderstelling is wel steeds dat de metingen adekwaat neurologische processen weergeven en dat die hetzelfde zijn als bewustzijn. Bovendien staan degenen die de metingen doen zelf onder invloed van wat ze ontdekken.

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.