• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Geen dood geen vrees (68) – Juist sterven

Geen dood geen vrees (68) – Juist sterven

27 mei 2023 door Jan Veenendaal

‘In een serie columns schrijft Jan Veenendaal aan de hand van  boeken, gedichten en lezingen van Thich Nhat Hanh over zijn ongeneeslijke ziekte en de bijzondere, spirituele reis die hij hierdoor maakt. Jan is lid van de ‘Orde van Interzijn’ en lid van de Sangha Den Bosch.’

Juist sterven

De afgelopen twee weken kreeg ik het niet voor elkaar een column te schrijven hoewel ik zoveel onderwerpen heb waarover ik had kunnen schrijven. In de nacht waren er mooie teksten maar door de morfine kon ik me niet concentreren en kreeg ik ze niet op een rij. Hopelijk lukt dat nu wel.

Maar allereerst wil ik iedereen bedanken die, na mijn oproep in mijn vorige column, aangeboden heeft te helpen met het maken van een (e)boek. Dank!! Hoewel ik het zelf niet meer voor elkaar krijg, heb ik er het volste vertrouwen in dat het mijn partner met alle aangeboden hulp wel lukt.

Dank ook voor de rituelen van diverse sangha’s, de vele mooie kaarten met prachtige teksten, de bloemen, de bezoekjes. Ik voel me gedragen door de hele sangha van boeddhistisch Nederland.

Van mijn nachtelijke denken zijn mijn overpeinzingen over het achtvoudige pad blijven hangen. Dit, ons boeddhistische pad naar verlichting mag wat mij betreft uitgebreid worden met een negende pad: ‘Juist sterven’.

Het achtvoudige pad raakt echter het laatste stuk, ‘Juist sterven’, niet aan, het einde van de manifestatie die we denken te zijn, zonder misschien ook maar een fractie te begrijpen van wat ‘Juist sterven’ is.

Juist sterven is voor mij, zelf kunnen bepalen hoe en op welke manier deze manifestatie ten einde komt. In onze westerse cultuur wordt het erg belangrijk gevonden dat we zo lang mogelijk blijven leven. Soms wordt dat ook nog eens bepaald door de beschikbare medicijnen en de kosten daarvan. Op het moment is er door de Nederlandse oncologen besloten alleen nog maar medicijnen voor te schrijven die de kans op terugkeer van kanker met 40% verlagen (was 30%).

Maar wie heeft er überhaupt baat bij dat onze manifestatie nog wat langer blijft voortbestaan? Een tijd waarin de ziekte tot zijn hoogtepunt komt, en waarin je in 99% van de gevallen zieker bent van alle toegediende medicatie dan van de ziekte zelf. Is dat de manier hoe we willen dat de prachtige manifestatie die we zijn ten einde komt?

Mij werd 10 maanden lang iedere maand een chemo geadviseerd met mogelijk (sec!) als resultaat een langere levensduur van 3 maanden. Met de agressieve vorm van kanker die ik heb zou dat dus niets worden.

Natuurlijk maakt iedereen zijn eigen keuzes en gelukkig kan dat, maar laten we daarvoor wel als uitgangspunt nemen dat de dood onlosmakelijk met het leven verbonden is en dat ‘Juist sterven’, de manier waarop ik dit op dit moment zonder angst en pijn aan het doen ben een prachtige manier is waarop de manifestatie die we zijn teneinde kan komen.

De ‘Vijf Overdenkingen’ kunnen daarbij (zijn het voor mij) een grote hulp zijn.

De Vijf Overdenkingen

1 Het is mijn natuur dat ik oud word.

Ik kan niet aan oud worden ontkomen.

2 Het is mijn natuur dat ik ziek word.

Ik kan niet aan ziek worden ontkomen.

3 Het is mijn natuur dat ik dood ga.

Ik kan niet aan dood gaan ontkomen.

4 Alles wat me dierbaar is en iedereen waar ik van houd, veranderen van nature steeds.

Ik kan er niet aan ontkomen dat ik van hen gescheiden raak.

Ik kan niets vasthouden. Ik kom hier met lege handen, en ik ga met lege handen.

5 Mijn daden zijn mijn enige echte eigendom. Ik ontkom niet aan de gevolgen van mijn daden. Mijn daden zijn de grond waarop ik sta.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Jan Veenendaal Tags: 68, geen dood geen vrees, sterven

Lees ook:

  1. Geen dood geen vrees (52) – Grenzeloos leven zijn
  2. Geen dood geen vrees (55) – Een grafplek uitzoeken
  3. Geen dood geen vrees (56) – Hoe kunnen we diep in onze doodsangst kijken?
  4. Geen dood geen vrees (71) – 21 december 2023

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Dharmapelgrim zegt

    28 mei 2023 om 10:05

    Zo is het. Ik zeg er dus vol overtuiging AMEN op. Ik ben nu zelf nog gezond, 74 jaar oud en vol leven. Zoals ik ooit van iemand leerde: leef alsof ieder uur je laatste kan zijn, maar maak plannen alsof je dik over de honderd wordt. Juist sterven, daar kun je niet jong genoeg mee beginnen. Daarmee wil ik niemand aanmoedigen om er maar een eind aan te maken. Wel wens ik dat iedereen zo jong mogelijk inziet dat iedere dag dat je zonder angst of vrees leeft jou kansen biedt om de boeddha die je bent te realiseren. Het gaat niet om hoe lang dat je leeft. Het gaat om de kwaliteit. En juist sterven speelt daar de (laatste) hoofdrol in.

Primaire Sidebar

Door:

Jan Veenendaal

Jan Veenendaal (1951) is lid van de Leven in Aandacht sangha in de traditie van Thich Nhat Hanh waarbinnen hij lid is van de internationale Orde van Interzijn’. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen
    • Je kunt niet gezond zijn op een zieke planeet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.