Juist sterven
De afgelopen twee weken kreeg ik het niet voor elkaar een column te schrijven hoewel ik zoveel onderwerpen heb waarover ik had kunnen schrijven. In de nacht waren er mooie teksten maar door de morfine kon ik me niet concentreren en kreeg ik ze niet op een rij. Hopelijk lukt dat nu wel.
Maar allereerst wil ik iedereen bedanken die, na mijn oproep in mijn vorige column, aangeboden heeft te helpen met het maken van een (e)boek. Dank!! Hoewel ik het zelf niet meer voor elkaar krijg, heb ik er het volste vertrouwen in dat het mijn partner met alle aangeboden hulp wel lukt.
Dank ook voor de rituelen van diverse sangha’s, de vele mooie kaarten met prachtige teksten, de bloemen, de bezoekjes. Ik voel me gedragen door de hele sangha van boeddhistisch Nederland.
Van mijn nachtelijke denken zijn mijn overpeinzingen over het achtvoudige pad blijven hangen. Dit, ons boeddhistische pad naar verlichting mag wat mij betreft uitgebreid worden met een negende pad: ‘Juist sterven’.
Het achtvoudige pad raakt echter het laatste stuk, ‘Juist sterven’, niet aan, het einde van de manifestatie die we denken te zijn, zonder misschien ook maar een fractie te begrijpen van wat ‘Juist sterven’ is.
Juist sterven is voor mij, zelf kunnen bepalen hoe en op welke manier deze manifestatie ten einde komt. In onze westerse cultuur wordt het erg belangrijk gevonden dat we zo lang mogelijk blijven leven. Soms wordt dat ook nog eens bepaald door de beschikbare medicijnen en de kosten daarvan. Op het moment is er door de Nederlandse oncologen besloten alleen nog maar medicijnen voor te schrijven die de kans op terugkeer van kanker met 40% verlagen (was 30%).
Maar wie heeft er überhaupt baat bij dat onze manifestatie nog wat langer blijft voortbestaan? Een tijd waarin de ziekte tot zijn hoogtepunt komt, en waarin je in 99% van de gevallen zieker bent van alle toegediende medicatie dan van de ziekte zelf. Is dat de manier hoe we willen dat de prachtige manifestatie die we zijn ten einde komt?
Mij werd 10 maanden lang iedere maand een chemo geadviseerd met mogelijk (sec!) als resultaat een langere levensduur van 3 maanden. Met de agressieve vorm van kanker die ik heb zou dat dus niets worden.
Natuurlijk maakt iedereen zijn eigen keuzes en gelukkig kan dat, maar laten we daarvoor wel als uitgangspunt nemen dat de dood onlosmakelijk met het leven verbonden is en dat ‘Juist sterven’, de manier waarop ik dit op dit moment zonder angst en pijn aan het doen ben een prachtige manier is waarop de manifestatie die we zijn teneinde kan komen.
De ‘Vijf Overdenkingen’ kunnen daarbij (zijn het voor mij) een grote hulp zijn.
De Vijf Overdenkingen
1 Het is mijn natuur dat ik oud word.
Ik kan niet aan oud worden ontkomen.
2 Het is mijn natuur dat ik ziek word.
Ik kan niet aan ziek worden ontkomen.
3 Het is mijn natuur dat ik dood ga.
Ik kan niet aan dood gaan ontkomen.
4 Alles wat me dierbaar is en iedereen waar ik van houd, veranderen van nature steeds.
Ik kan er niet aan ontkomen dat ik van hen gescheiden raak.
Ik kan niets vasthouden. Ik kom hier met lege handen, en ik ga met lege handen.
5 Mijn daden zijn mijn enige echte eigendom. Ik ontkom niet aan de gevolgen van mijn daden. Mijn daden zijn de grond waarop ik sta.
Dharmapelgrim zegt
Zo is het. Ik zeg er dus vol overtuiging AMEN op. Ik ben nu zelf nog gezond, 74 jaar oud en vol leven. Zoals ik ooit van iemand leerde: leef alsof ieder uur je laatste kan zijn, maar maak plannen alsof je dik over de honderd wordt. Juist sterven, daar kun je niet jong genoeg mee beginnen. Daarmee wil ik niemand aanmoedigen om er maar een eind aan te maken. Wel wens ik dat iedereen zo jong mogelijk inziet dat iedere dag dat je zonder angst of vrees leeft jou kansen biedt om de boeddha die je bent te realiseren. Het gaat niet om hoe lang dat je leeft. Het gaat om de kwaliteit. En juist sterven speelt daar de (laatste) hoofdrol in.