• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dick – Edel leven

Dick – Edel leven

3 december 2022 door Dick Verstegen

Kun je het hebben over ‘makkelijke’ en ‘moeilijke’ zen? Misschien wel.  Als ‘moeilijk’ citeerde ik onlangs in een praatje enkele quotes van Dürckheim, vertaald uit het Duits. Geleerde verhandelingen over wat zen is. Het was erg slecht vertaald, maar dat was toch niet het enige, denk ik.  Als ‘makkelijk’ citeerde ik Yuanwu’s Vogelnest-monnik die op de vraag waar het allemaal om draait, antwoordde: Doe geen kwaad, beoefen het goede. Klinkt simpel, maar alsof dat ‘makkelijk’ is …

Je kunt het ook nog anders benaderen: Diezelfde Yuanwu zei ooit dat je beter het levende woord van zen kunt bestuderen dan het dode. Het dode woord is het conceptuele en staat in boeken, artikelen, soetra’s, etc. Het levende woord is het leven zelf. Daar gebeurt ‘het’. Overigens kunnen boeken, artikelen en soetra’s natuurlijk inspireren en bijdragen aan besef en begrip. Dus dienen ze in die gevallen in feite het gewone leven. Waar het om gaat is: blijf niet hangen in het conceptuele. Dat is de dood in de pot.

Zojuist is er een boekje verschenen van mijn collega Willem Scheepers die in 65 korte stukjes, alles wat er over zen te zeggen valt terugbuigt naar het gewone leven.  Ik schreef er onlangs een column over. In zijn boek staat een stukje in dat gaat over de vraag: Een nobel of edel leven…..kan dat nog? Dat refereert aan de Vier edele waarheden, waarmee de Boeddha zijn leringen begint. Net als de uitspraak ‘Doe geen kwaad, beoefen het goede’, lijken de vier edele waarheden via het achtvoudige pad voornamelijk een ethisch appel in te luiden.  Het is evenwel de vraag of dat ‘alles’ is.

Op de site van Boeddhakids vind je een simpele tekst over de vier edele waarheden:

  1. Leven is lijden. Niemand kan altijd gelukkig, tevreden en gezond zijn. Het komt altijd wel een keer voor dat we verdrietig, boos of ziek zijn, of erg twijfelen.
  2. We lijden omdat we altijd maar willen “hebben”.
  3. Je kunt dit gevoel van “willen hebben” laten ophouden. Dat heet verlichting.
  4. Er is een manier, een weg, die naar verlichting leidt, waar het “willen hebben” stopt. Deze weg noemde Boeddha het nobele 8-voudige pad.

Valt misschien wel wat op af te dingen, maar het is leuk geformuleerd. Op Wikipedia begint het achtvoudige pad als de weg om het lijden op te heffen zoals in punt vier van de edele waarheden genoemd,  als volgt:

juist begrip / juiste inzicht (pali: samma ditthi)

1          Begrijpen wat lijden is (dukkhe ñana).
2          De oorzaak van lijden begrijpen (dukkhasamudaye ñana).
3          De opheffing van lijden begrijpen (dukkhanirodhe ñana).
4          Het pad begrijpen dat leidt naar de opheffing van lijden (dukkhanirodhagaminipatipadaya ñana).

Steeds maar weer ‘begrijpen’. Wat is dat ‘begrijpen’ nu precies? Is dat nu juist weer een hele cognitieve denkhoofd-benadering? Ik ‘denk’ het niet. Begrijpen is in de eerste plaats zien, het inzicht, waar de Boeddha  het ook vaak over heeft. Maar daarmee zijn we er nog niet. Op een oud papiertje in mijn jaszak vond ik eens een door mij neergekrabbelde tekst die ik kennelijk eens ergens had opgeschreven: ‘Als je begrijpt zie je nog niet, als je ziet begrijp je nog niet’. Hij schijnt van Johan Cruijff te zijn. Begrijpen is een proces: zien, herkennen, erkennen, het er laten zijn en aanvaarden. Ik heb dit rijtje al vaak gebruikt als het gaat om het zien van onze eigen hechtingen. Het gaat bij begrijpen om: indalen, absorberen, vertrouwd raken en maken, bewust worden, beseffen, toelaten.

Je vindt dat ook terug in dat verhaaltje over edel en nobel leven van Willem Scheepers. Hij vertelt daarin over David Brazier, een collega die in Frankrijk een zengemeenschap leidt en die ooit bij hem op bezoek was.

De vier zogenoemde edele waarheden van Boeddha geven aanwijzingen voor het kunnen leven van een nobel, edel leven. Om de harde feiten van ons leven en onze – soms heftige – reacties daarop, aan te kunnen gaan zonder onszelf al teveel uit het veld te laten slaan. Uiteindelijk zelfs om dit leven niet alleen aan te kunnen en durven, maar om het ook als zodanig te kunnen waarderen. Werkelijk zien dat dit onze menselijke conditie is en dat die waardig geleefd kan worden.

Normaal gesproken blijven we hangen in de eerste twee feiten: lijden en onze reactie erop. Daarom de derde ‘edele’ waarheid: die van het kunnen hanteren van het vuur van onze emotionele reacties op pijn, tegenslag en lijden in het algemeen. Als dat meer en meer gaat lukken, mondt dit uit in de vierde waarheid: het achtvoudig pad, als de uitkomst voor een edel en vervullend leven. Ziehier in een notendop de visie van David Brazier op de vier edele waarheden.

Zie je wat hier gebeurt? We kunnen uit het reactieve (patroonmatige) treden door inzicht, door te zien, te begrijpen. We hoeven niet te blijven hangen in onze patronen, die gewoonlijk onze (gerieflijke?) privé gevangenis vormen. We zijn erg gehecht aan die patronen en die vorm van lijden. Die werkelijk zien zoals ze zijn is de ingang om vrij te worden. Ik vertelde als voorbeeld mijn verhaal over een collega journalist die mij vroeger wel eens ‘doodzweeg’. Hij deed dat eens vlak voor een vakantie en ik heb door maar in die gekwetstheid te blijven hangen, ook de vakantie van mijn vrouw en kinderen verpest. Zo gehecht kunnen wij zijn aan wat ons leed berokkent. Dat is ons hechten, ons ‘willen hebben’. Dat kan zich manifesteren in allerlei vormen: Gelijk, geld, drank, eten, wrok, rechtvaardiging, schuld, gekwetstheid etc etc.

Je overgeven aan het leven zoals het is en daarbij zo helder mogelijk zien wat er te zien valt, ook en vooral onze eigen lijdenspatronen, levert zoveel klaarheid op, dat je als het ware vanzelf in het achtvoudige pad valt. Het achtvoudige pad is dan ‘omgevormd’ van een morele opdracht tot een logische slotsom. Het leven zelf zet je op het achtvoudige pad. Laat het gewone leven, d.w.z. jouw gewone leven je de weg wijzen. Scherp en helder zien is de enige voorwaarde. Met de opperste eerlijkheid naar jezelf. Wie zo het levende woord van zen volgt, zal ‘vanzelf’  ‘het goede’ trachten te beoefenen en de bedoeling hebben ‘het kwade’ achterwege te laten, wat dat ook is…….. Want dat is ook zoiets! Je kunt hier natuurlijk het niet hebben van de vrije wil op loslaten, zoals elders in het BD veelvuldig gebeurt; laat bijvoorbeeld Hans van Dam maar schuiven. Het enige wat daarbij uiteindelijk en ondanks alles voor mij overeind blijft is: het doet ertoe wat je doet.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dick Verstegen, Geluk, Zen

Lees ook:

  1. Dick – Woorden
  2. Dick – Aan de slag
  3. Dick – Leerling van Nico
  4. Dick – Confidentie

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

05 jan
Cursus Leven met Sterven
5 jan 23
30 jan
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
30 jan 23
30 jan
Ecodhamma-reeks Onverschrokken
30 jan 23
31 jan
Boeddhisme en meditatie
31 jan 23
31 jan
Vipassana meditatie Rotterdam
31 jan 23
Rotterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer

    Kees Moerbeek - 15 januari 2023

    De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.

    De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

    Rob van Boven en Luuk Mur - 11 januari 2023

    Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

    Paul Boersma – Meditatie en pijn

    Paul Boersma - 10 januari 2023

    We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.

    Kan je jezelf dom leren?

    Rob van Boven en Luuk Mur - 5 januari 2023

    We hebben twee hersenhelften en deze hebben ieder een eigen manier om de wereld te begrijpen. De rechterhersenhelft (R.H.) beleeft de werkelijkheid rechtstreeks en de linkerhersenhelft (L.H.) maakt zich een voorstelling van de wereld en probeert vanuit die voorstelling de wereld te begrijpen. De wereldbekende psychiater en filosoof Iain McGilchrist* heeft er zijn levenswerk van gemaakt om de (samen)werking van deze twee asymmetrische hersenhemisferen te onderzoeken.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Zeshin – Dukkha
    • Guy – De spirituele vriend (P. kalyanamitta)
    • Ludo – Onthouding
    • Ardan
    • De ingang van het non-dualisme is de uitgang van het non-dualisme

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens