De verkiezing van Donald Trump als Amerika’s nieuwe president heeft veel politieke onrust veroorzaakt. Ook in Nederland is dat door de komende verkiezing voor de Tweede Kamer te bespeuren. Het gaat om de democratische vrijheid die gevaar loopt. Ieder land probeert die op zijn eigen manier veilig te stellen. Een van de politieke problemen is het recht op vrijheid van meningsuiting. Waar komt het vandaan en tot hoe ver gaat dit recht?
De vrijheid van meningsuiting is een democratisch verkregen recht. Het erkent dat elk mens waardevol is en als mens wordt gewaardeerd. Daarmee beweegt de vrije meningsuiting zich in een spanningsveld met grenzen om niet onmenselijk te worden.
We voelen ons als mens minderwaardig en vernederd als we niet gewaardeerd worden. Deze vernedering kan ons zo diep raken dat we wraak nemen en ons onmenselijk gaan gedragen.
Het beledigen van de islam heeft dodelijke consequenties gehad omdat veel mensen het beledigen van hun geloof opvatten als een dodelijke aanval op hun menselijke waardigheid. Heeft de democratie daar nog wel een zinnig antwoord op?
Nederland is een rijk en welvarend land. Daarmee heeft het een sterke voedingsbodem voor een egocentrische mentaliteit die vooral op eigenbelang is gericht, en minder op waardering voor de ander. De strijd tegen de ander als rivaal wordt sterker en de waardering voor de ander verzwakt. Dat zien we bij pesterijen op school en op kantoor. Dat zien we bij het grote aantal vechtscheidingen. Dat zien we ook bij de groeiende intolerantie. Zoals de ruwheid jegens hulpdiensten en zorgverleners die zich professioneel inzetten voor het behoud van de menselijke waardigheid, vaak zelfs waar anderen dit hebben verzuimd.
In het VN-Handvest, en in de eerste zin van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, wordt menselijke waardigheid niet beschouwd als een ieders plicht, maar als een universeel grondrecht. Het geldt voor iedereen, en het geldt altijd.
Ieder mens heeft vanaf de geboorte recht op menselijke waardigheid. Het gezin en de school is de belangrijkste plaats om kinderen te leren elkaar te waarderen ongeacht hun verschil in huidskleur, geslacht, geloof, afkomst of cultuur.
Een democratisch verkregen recht op vrijheid van meningsuiting is een afgeleide van het universele recht op menselijke waardigheid. Een vrije uiting van mening zou daarom steeds zo moeten worden verwoord dat een ander in zijn waarde wordt gelaten, ook zonder het met diens mening eens te zijn.
Ujukarin zegt
Mooie tekst! Is ook direkt te koppelen aan de Boeddhistische spraakvoorschriften. Het gaat zowel om de Waarheid spreken (in alle vrijheid, zonder dat er verboden topics zijn) als om Metta. Dus geen haatopwekkende taal.
Nu maar hopen dat wat meer mensen dit in praktijk weten te brengen ;-)
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
“Een democratisch verkregen recht op vrijheid van meningsuiting is een afgeleide van het universele recht op menselijke waardigheid.”
Is dat wel zo? Menige grondwettelijke borging van vrije meningsuiting is toch ouder dan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens?
Los daarvan, het recht op waardigheid lijkt me niet alleen een kwesties van vrijheid van meningsuiting die andersdenkenden in hun waarde laat. Het recht op waardigheid is ook een kwestie van recht op privacy. Niet bespied worden door grootgrutters (Google, Amazon, etc.) en andere familieleden van Big Brother.
Ujukarin zegt
Oeps, je hebt deels gelijk. Paul praat niet over die verklaring maar gewoon over ‘afgeleide van’; zou kunnen dat vrijheid van meningsuiting van dat andere recht afgeleid is. Het zijn qua termen geen dingen die je echt in boeddhisme vindt, maar qua strekking beslist wel. Boeddhistische ethiek is immers in de kern de Gouden Regel: behandel anderen zoals jezelf behandeld wilt worden.
En ja, die hele privacydimensie is zeker een toevoeging ;-)
With folded palms,
Piet Nusteleijn zegt
Terug naar de vraag: heeft het leven van een mens waarde?
Het antwoord ligt in de vraag opgesloten. Ja.
We bestaan, dus hebben alle mensen het recht om te bestaan. Heb je van hieruit bezien het recht op behoud van overtuigingen, geloven en opvattingen?
Religie is vormend en het geeft richting aan je leven.
Wat doe je met overleefde, verstarde en gevaarlijke denkbeelden van mensen? Je kan niet meer iedereen wat dat betreft “in zijn waarde laten”. Die ruimte daarvoor lijkt wel steeds kleiner te worden. Leven en laten leven?
Het leven zal waardevoller worden wanneer we mondiaal in gesprek gaan over de bron van onze geloven, onze overtuigingen en opvattingen. Het wordt noodzakelijker. Volgens mij..ga je alleen dan zien en erkennen dat egocentrisme (dit is ook nationalisme) een inadequate levensvorm is.
Met groet.
Mignon zegt
Wat een mooie praat,
is het waar?
dat u zegt dat u weet waar leven over gaat,
dat leven IS,
als het geleefd wordt,
nietwaar