• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Door Ontspannen in Aandacht naar Rust en Ruimte

Door Ontspannen in Aandacht naar Rust en Ruimte

1 februari 2017 door Ramo de Boer

Rust en Ruimte
Zijn Onmiddellijk en Onontkoombaar
Door Ontspannen in Aandacht
Niets Uitsluitend en Alles Omvattend
De Enkele Oorspronkelijke Werkelijkheid

Dit vers schreef ik in 2016 geïnspireerd door de Tibetaanse traditie van nyamgyur – Liederen van Spirituele Ervaringen, ook wel Mystieke Poëzie genoemd. In essentie zijn dit kernachtige samenvattingen van een bevrijdende ervaring en inzicht in versvorm. Het zijn pogingen dat wat niet verwoord kan worden toch te benoemen en in onze ervaring te brengen. Lastig is dat de kernachtigheid ervan een redelijke voorkennis en liefst ook ervaring veronderstelt om tot een direct inzicht en ervaring bij de lezer te leiden.

Een manier om dit te overkomen is, ook traditioneel, de essentiële tekst toe te lichten in een commentaar. Zo wordt de vaak cryptische tekst meer toegankelijk en leerzaam voor lezers in verschillende stadia van spirituele ontwikkeling. Hier heb ik een poging gedaan mijn vers van commentaar te voorzien. Verwoorden lukt steeds beter, maar ook in het spirituele gebied geldt het gezegde – makkelijker gezegd dan gedaan – als we niet opletten.

Voor nu, neem rustig de tijd om de tekst te lezen en te reflecteren op de betekenis voor jou, want het gaat het om een van de meer subtiele inzichten en toepassingen van Aandacht. Eerder dan letterlijk te begrijpen wat er staat, denk aan de beroemde metafoor van ‘de vinger die naar de maan wijst.’ Verlies je niet in de vinger (de letterlijke tekst), maar open je geest voor hetgeen het naar verwijst (neem het figuurlijk). Succes!

Rust en Ruimte

Dit zijn twee woorden die mij onmiddellijk aanspreken, om maar niet te zeggen verlangen oproepen. Grappig, want in Rust en Ruimte zijn betekent zeker ook de afwezigheid van verlangen. Verlangen (hoop), en haar tegenhanger, afkeer (angst), zijn hoe subtiel ook, emotionele reacties op wat we waarnemen. We kennen dat in ons dagelijks leven als reactiviteit, een emotioneel gestuurde reactie op een omstandigheid die voortkomt uit de drie fundamentele emotionele reacties —verlangen, afkeer en onverschilligheid.

Zolang we nog onder invloed zijn van deze geconditioneerde reacties ervaren we geen Rust en Ruimte, maar eerder Onrust en Beperking. Rust en Ruimte is hier de staat van zijn waarin we ons bevinden, die we zijn, als we geen enkele poging doen om het nu anders te laten zijn dan ze is. En het nu omvat al ons gedrag – gedachten, emoties, gevoelens, beelden, fantasieën en zintuiglijke waarneming van onze uiterlijk omstandigheden in het actuele moment, je hier-en-nu.

Rust – er is niets te doen, echt niet, en Ruimte — zijn er op het moment dat je ze niet beperkt met je reactiviteit. Let maar eens op hoe vaak je aan het ‘doen’ bent, terwijl dat eigenlijk helemaal niet nodig is. Het is een gewoonte die ik maar al te goed ken!

Zijn Onmiddellijk en Onontkoombaar

Onmiddellijk betekent hier niet zozeer dat ik er niets voor hoef te doen wat tijd kost, maar dat het onmiddellijk zo is, zonder iets te willen of moeten veranderen aan wat er is.Lastig, want ik ben me gewaar dat ik nog steeds reactief ben en inderdaad, hoe subtiel ook, altijd wel iets wil veranderen aan hoe het is.

Let wel, het betekent niet dat ik niets meer doe en alleen nog maar op de bank hang niets te doen. Nee, het betekent dat ik in mijn onvermijdelijke handelen in de wereld (net zoals jij – opstaan, werken, boodschappen doen, koken, wassen, schoonmaken, opvoeden enzovoorts) vrij ben van reactiviteit die voortkomt uit mijn verlangen, afkeer en onverschilligheid.

Als ik vrij van ben van reactiviteit dan zijn Rust en Ruimte onmiddelijk en Onontkoombaar, want zij zijn er spontaan bij de afwezigheid van reactiviteit, van geconditioneerd of neurotisch ‘doen.’ Ik handel, zonder iets te doen (lees – zonder ook maar iets te (willen) veranderen aan hoe het is in mijn perceptie en ervaring). Probeer het maar eens! Observeer je ‘doen’ en kijk wat er gebeurd als je daarmee stopt, als je ontspant in hoe het is.

Door Ontspannen in Aandacht

Aha, dus toch iets te doen, ontspannen dus! Ha ha, ja een mooie paradox. In mijn ervaring en inzicht is Ontspannen in Aandacht de essentie van het spirituele pad, en het lastigst om te doen. Het lijkt te simpel om waar te zijn, niet? Ontspannen, hoe moeilijk is dat?

Als je aandacht aan Aandacht geeft dan zul je zien dat door de tijd heen je begrip en ervaring van wat Ontspanning en Aandacht zijn veranderd en steeds alomvattender wordt.

Mindfulness en meditatie zijn technieken om je geest te trainen om aandachtig te zijn in het hier en nu. Het zijn relatief simpele technieken die doorgaans in hun werkzaamheid door de tijd heen onderschat worden. Maar ook overschat, want in de latere fasen van het Spirituele Pad moet de overgang of transformatie plaatsvinden van doen (techniek toepassen) naar niet-doen (zijn in wat er is).

Voor de leek of reiziger in de eerdere fasen van het Pad is dit onderscheid vaak academisch, een inzicht wat wellicht intellectueel onderschreven kan worden, maar nog geen ervaring kent. De paradox is dat het eigenlijk te simpel is voor ons om te zien, Aandacht is te voor de hand liggend.

  •  Experiment

Breng je aandacht naar je Aandacht, en Ontspan in wat zich dan ook aandient, ongeacht of het een gedachte, emotie, gevoel, lichaamssensatie of wat dan ook is. Zodra je opmerkt dat je ’het’ weer aan het doen bent (nadenken, concentreren, mediteren of mindfulness of wat dan ook), ontspan je weer, ieder moment opnieuw, net zolang – en dat kan jaren duren – tot je ’doen’ van Ontspannen van Aandacht (techniek), Ontspannen in Aandacht is geworden (staat van zijn).


Niets Uitsluitend en Alles Omvattend

Ontspannen in Aandacht kan alleen optreden als we niets uitsluiten van wat we waarnemen en ervaren, en alles omvatten. Uitsluiten is reactiviteit – dit (welke ervaring er dan ook nu is) moet er niet zijn, mag er niet zo zijn – en dan is er de onmiddellijke impuls, die vaak onder onze gewaarzijnsdrempel zit (we merken haar niet op) om het te willen veranderen, hoe subtiel ook. Alles Omvattend betekent precies wat er staat, we omarmen, omvatten alles – van pijn tot geluk, van afstand tot nabijheid, van opgaan in samenzijn tot eenzaamheid, van leven tot dood, overvloed en beperking, voor- en tegenspoed.

Alles wat zich voordoet, en het doet zich bij ons allemaal voor – hoewel niet altijd in dezelfde vorm, op hetzelfde moment en in dezelfde hoeveelheid. Ja, ik weet natuurlijk dat het niet mee valt (understatement) niets uit te sluiten en alles te omvatten, en ik heb mij nooit vrijer, opener en compassievoller ervaren dan in die momenten. Ze dienen zich aan tijdens beoefeningen maar steeds vaker spontaan en onverwacht, zomaar tijdens dagelijkse routine bezigheden.

Het mooie van het Ontspannen in Aandacht is dat er inherent niets uitgesloten, en alles omvat wordt, want het zijn de kenmerken van Ontspannen in Aandacht. Ontspannen in Aandacht = Niets Uitsluiten en Alles Omvatten.

De Enkele Oorspronkelijke Werkelijkheid

Zelf ben ik altijd vrij allergisch geweest voor absolute uitspraken en waarheden, en helaas, ook het Spirituele Pad grossiert in dit soort stellingen. Ik heb met veel moeite geleerd om mijn initiële reactiviteit hierop te ontspannen en de ‘waarheden’ niet letterlijk te nemen maar figuurlijk. Als ik woorden, stellingen en waarheden als relatief kan zien, dan ontspring ik de dans van radicalisering die onvermijdelijk voorkomt uit letterlijk nemen en leidt tot chronische reactiviteit.

Deze beperking die inherent in letterlijk nemen zit ontneemt onszelf, en anderen, de altijd al aanwezige Rust en Ruimte waar we mee begonnen. De Enkele Oorspronkelijke Werkelijkheid betekent niet dat er Een (1) enkele werkelijkheid is die voor iedereen hetzelfde is, maar dat er Een Oorspronkelijke Werkelijkheid is voor iedereen wanneer we Ontspannen in Aandacht. Een werkelijkheid in Rust en Ruimte, Onmiddellijk en Onontkoombaar, Niets Uitsluitend en Alles Omvattend.

Omslagfoto Lydia Hagoort.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Ramo de Boer Tags: aandacht ontspannen dzogchen

Lees ook:

Geen gerelateerde berichten.

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ramo de Boer

Senior Gestalttherapeut, coach, trainer en schrijver. Beoefende en studeerde in verschillende spirituele tradities, en heeft een voorliefde voor Dzogchen en Lojong (Tibetaans-Boeddhisme). Kijk voor meer info, blogs en artikelen op MindConsult en op ISSUU 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen
    • Lezerspost, notenmelk, en echte kaas – maar dan plantaardig
    • Worden wat we zijn

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens