Vrijheid of zoiets

Dankzij mijn kapotte ruggetje kan ik ’s nachts de krochten van Netflix onderzoeken. Mijn nachtelijk bingen betreft momenteel de documentaire serie ‘Chef’s Table’ waarin topkoks van over de hele wereld geïnterviewd worden over hoe het allemaal zo gekomen is, qua koken. Normaalgesproken heb ik niets met chefkoks en kookprogramma’s maar deze serie graaft dieper dan hoe zalm-op-een-bedje-van-waterkersmousse te bereiden. Het gaat over drijfveren, angsten en toeval dat handjes helpt. Of niet.

Entree: Francois Mallman.Topchef uit het eenzame Patagonië waar we hem ontmoeten op zijn eigen eiland. Letterlijk. Bij hem eten betekent urenlang gehobbel over onverharde wegen, een uur in een wiebelig bootje – dikke jas aan! – om dan aan te komen bij een ruw, houten huis waar vuren branden, binnen en buiten. Mallmann is geschoold door de grootste chefs in Frankrijk. Hij kent alle technieken, alle grote recepten. En heeft het allemaal achter zich gelaten en zich vrij gemaakt. Misschien is dat wel de voorwaarde om echt vrij te worden, denk ik terwijl ik naar Francois kijk die kuilen graaft om eten in te koken. Dat je eerst alle technieken, alle patronen, alles waar je zekerheid aan ontleent, tot op de bodem onderzoekt, ervaart en doorgrondt – zonder dat onderzoek is vrijheid niet mogelijk en is het niet veel meer dan een zinloze vlucht.

Chef Francois – zestiger, poncho, lang grijs haar, hoed, jonge vrouw en jong kind – heeft het onderzocht en werd zichzelf. Hij steekt een sigaar op en van wal. Over zijn wantrouwen in comfort. Het steeds opnieuw zichzelf vragen stellen als het leven comfortabel wordt. Over zijn nooit concessies doen, ook niet aan zijn nu volwassen dochter, die duidelijk geleden heeft onder de onderzoeksdrang van haar vader. Met pijn vertelt hij er over hoe hij zijn kinderen tekort gedaan heeft maar niet anders kon. Zijn egocentrisme maar de weigering water bij de wijn te doen. Hoe hij ook nu, niet wil samenwonen met de moeder van zijn kleine dochtertje – living together kills the passion.

Ik geloof hem. Ondanks hoed en poncho, jonge vrouw en rijkdom, geloof ik hem. En maakt hij iets in mij wakker. Het oeroude verlangen zomaar de wereld in te lopen. Met lichte bagage. Geen bezittingen, geen regels, geen angst. Werkelijk thuisloos. Wat is dat toch, vrijheid? Geen concessies meer doen, compleet jezelf worden. Vertrouwen op wat het leven je biedt. Zoiets.

’s Avonds zie ik in het journaal een Nepalese hulpverlener staan op de puinhopen van zijn huis. Hij is de hele dag bezig geweest, heeft met zijn team vijftig buurtgenoten onder het puin vandaag gehaald. Glimlachend en ogenschijnlijk zorgeloos staat hij daar. Alles kwijt. ‘Hoe kun je dit aan?’ vraagt de NL verslaggever. ‘Dit is het leven,’ antwoordt hij. ‘Dit is de natuur. We hebben geen zeggenschap.’
Vrij.